Dự báo tuyết lở là một báo cáo chi tiết về nguy cơ lở tuyết tại một vùng núi, giúp bạn đưa ra quyết định an toàn khi đi trượt tuyết hoặc leo núi.

Việt Nam không có tuyết lở, nhưng cộng đồng outdoor Việt ngày càng di chuyển nhiều đến các vùng núi tuyết trên thế giới. Các điểm đến như Nhật Bản, Hàn Quốc, dãy Alps ở châu Âu, hay các vùng núi tại Bắc Mỹ đều có nguy cơ tuyết lở. Hiểu và sử dụng dự báo tuyết lở không phải là một lựa chọn. Nó là một yêu cầu an toàn bắt buộc.

Dự báo này cung cấp thông tin quan trọng về độ ổn định của các lớp tuyết. Nó giúp bạn nhận diện những khu vực nguy hiểm và lên kế hoạch cho một lộ trình an toàn hơn. Bỏ qua dự báo này đồng nghĩa với việc bạn đặt mình và đồng đội vào tình thế rủi ro nghiêm trọng.

Một bản dự báo tuyết lở thường bao gồm nhiều thành phần. Bạn cần hiểu rõ từng phần để đánh giá tổng thể tình hình. Dưới đây là các yếu tố chính bạn sẽ gặp.

Đây là phần dễ nhận biết nhất, thường được biểu thị bằng màu sắc và con số từ 1 đến 5. Mỗi cấp độ mô tả mức độ nguy hiểm và khả năng xảy ra tuyết lở.

• Mức 1 (Thấp - Low): Điều kiện tuyết nhìn chung ổn định. Tuyết lở tự nhiên khó xảy ra. Bạn vẫn cần cẩn trọng trên các địa hình đặc biệt dốc.
• Mức 2 (Vừa - Moderate): Các lớp tuyết yếu xuất hiện ở một số địa hình cụ thể. Tuyết lở do con người gây ra là có khả năng. Bạn cần có kỹ năng nhận diện và lựa chọn địa hình an toàn.
• Mức 3 (Đáng kể - Considerable): Các lớp tuyết yếu nguy hiểm tồn tại trên nhiều loại địa hình. Tuyết lở do con người gây ra là hoàn toàn có thể. Việc di chuyển an toàn đòi hỏi kinh nghiệm và khả năng ra quyết định tốt.
• Mức 4 (Cao - High): Các lớp tuyết yếu tồn tại trên hầu hết các địa hình. Tuyết lở tự nhiên và do con người gây ra rất dễ xảy ra. Bạn nên tránh di chuyển trên hoặc gần các sườn núi có nguy cơ.
• Mức 5 (Cực đoan - Extreme): Tuyết cực kỳ mất ổn định. Các trận lở tuyết lớn, tự nhiên chắc chắn xảy ra. Bạn tuyệt đối không nên di chuyển vào các vùng núi này.

Phần này giải thích nguyên nhân gây ra sự mất ổn định của tuyết. Hiểu rõ vấn đề giúp bạn biết mình đang đối mặt với loại nguy hiểm nào.

• Tuyết mới (New Snow): Lượng tuyết mới rơi tạo thêm trọng lượng lên các lớp tuyết cũ bên dưới, gây mất ổn định.
• Lớp yếu dai dẳng (Persistent Weak Layers): Một lớp tuyết yếu bị chôn sâu bên dưới. Nó khó phát hiện nhưng một khi bị tác động, nó gây ra các trận lở lớn và nguy hiểm.
• Tuyết ướt (Wet Snow): Nhiệt độ tăng hoặc mưa làm tuyết tan chảy, thấm xuống dưới, làm yếu liên kết giữa các lớp tuyết.
• Mảng tuyết do gió (Wind Slab): Gió vận chuyển tuyết từ sườn núi này và tích tụ thành các mảng dày, cứng ở sườn núi khác. Các mảng này thường liên kết yếu với lớp tuyết bên dưới.

Báo cáo còn cung cấp thông tin chi tiết về địa hình và các yếu tố liên quan.

• Hướng dốc (Aspect): Nguy cơ tuyết lở thay đổi tùy theo hướng sườn núi (bắc, nam, đông, tây) do tác động của mặt trời và gió.
• Độ cao (Elevation): Mức độ nguy hiểm thường khác nhau ở các độ cao khác nhau, ví dụ như dưới hay trên đường giới hạn cây gỗ (treeline).
• Tóm tắt (Summary): Phần này là nhận định của chuyên gia dự báo, tóm lược các mối nguy hiểm chính và đưa ra lời khuyên cho ngày hôm đó.

Đọc dự báo chỉ là bước đầu tiên. Bạn cần biết cách sử dụng thông tin đó để lên kế hoạch và hành động.

Luôn kiểm tra dự báo tuyết lở mới nhất vào buổi sáng trước khi khởi hành. Lên kế hoạch lộ trình của bạn dựa trên thông tin đó. Ví dụ, nếu báo cáo cảnh báo về các mảng tuyết do gió ở các sườn núi hướng đông, hãy chọn một lộ trình đi ở các sườn núi hướng khác. Đảm bảo mọi người trong nhóm đều đọc và hiểu dự báo.

Liên tục quan sát môi trường xung quanh. So sánh những gì bạn thấy với những gì dự báo mô tả. Tìm kiếm các dấu hiệu nguy hiểm như các vết nứt trên bề mặt tuyết, âm thanh "whumpf" trầm đục dưới chân, hoặc các trận tuyết lở nhỏ gần đó. Luôn sẵn sàng thay đổi kế hoạch hoặc quay đầu nếu điều kiện thực tế tệ hơn dự báo.

Khi bạn du lịch đến các vùng núi tuyết, hãy tìm đến các trung tâm dự báo tuyết lở chính thức của khu vực đó. Đây là nguồn thông tin chính xác và cập nhật nhất.

• Nhật Bản: Japan Avalanche Network.
• Châu Âu: European Avalanche Warning Services (EAWS).
• Mỹ: Avalanche.org.
• Canada: Avalanche Canada.

Hầu hết các khu nghỉ dưỡng trượt tuyết lớn cũng có đội tuần tra và cung cấp báo cáo an toàn hàng ngày cho khu vực của họ.

Các khu nghỉ dưỡng đã kiểm soát tuyết lở trong địa phận của họ, nhưng bạn cần xem nếu đi ra ngoài khu vực được tuần tra.

Nguồn đáng tin cậy nhất là các trung tâm dự báo tuyết lở chính thức của địa phương hoặc quốc gia nơi bạn đến.

Bạn cần mang theo bộ ba thiết bị cứu hộ tuyết lở gồm máy dò, xẻng và cây dò chuyên dụng.

Để chuẩn bị cho chuyến đi đến những vùng đất có tuyết, việc trang bị kiến thức và dụng cụ là điều tiên quyết. Xem các thiết bị dã ngoại và leo núi chuyên dụng tại WeTrek.vn.