Nếu bạn đang tìm kiếm một trải nghiệm trekking mang đậm màu sắc lịch sử, hoài cổ và không kém phần phiêu lưu thì cung đường trekking theo dấu đường sắt răng cưa Đà Lạt chính là lựa chọn không thể bỏ lỡ. Đây không chỉ là một chuyến đi bộ xuyên rừng thông và đồi chè, mà còn là hành trình trở về với quá khứ của một Đà Lạt xưa cũ, gắn liền với dấu tích huyền thoại của tuyến đường sắt răng cưa duy nhất ở Việt Nam.

Trekking đường sắt răng cưa Krong Pha - Đà Lạt

I. Đôi nét về tuyến Đường sắt răng cưa Đà Lạt - Phan Rang

Tuyến đường sắt răng cưa huyền thoại Phan Rang - Đà Lạt là một trong hai tuyến đường sắt răng cưa leo núi hiếm hoi của thế giới, song hành cùng tuyến đường sắt nổi tiếng ở Thuỵ Sĩ. Nếu như tuyến Thuỵ Sĩ vẫn đang hoạt động cho đến ngày nay, thì tại Việt nam, di sản đường sắt răng cưa Phan Rang - Đà Lạt đã trở thành một biểu tượng lịch sử và dấu ấn kỹ thuật đáng tự hào.

Tuyến đường sắt răng cưa dài gần 84km nối liền Đà Lạt và Phan Rang, được xây dựng từ thời Pháp thuộc (bắt đầu từ năm 1908 và hoàn thành năm 1932). Đây là một trong hai tuyến đường sắt răng cưa trên thế giới vào thời điểm đó, với kỹ thuật đặc biệt cho phép tàu leo dốc cao và vận hành ổn định trên địa hình đồi núi hiểm trở.

Hình ảnh đường tàu còn sót lại

Tuyến đường tàu răng cưa Phan Rang Đà Lạt được xây dựng để đưa hàng hóa, hành khách từ Ninh Thuận đi Đà Lạt ngày trước. Ngày đó, sau khi tham quan Ninh Thuận, khám phá bia ký tự cổ Chăm Pa, tắm biển nhiều người lựa chọn lên Đà Lạt để tiếp tục chuyến nghỉ dưỡng, đặc biệt là người nước ngoài.

Tuy nhiên trải qua nhiều năm chiến tranh, đường tàu bị hư hỏng cũng như ảnh hưởng nhiều đến việc hoạt động dẫn đến phải dừng hoạt động. Đến sau năm 1975, ngành Đường sắt Việt Nam quyết định dỡ bỏ đường tàu. Hiện nay, đường tàu chỉ còn hoạt động khoảng 7km để đưa bạn đi từ Đà Lạt đến Trại Mát. Tuy nhiên, cung đường trekking mà nhiều người trẻ săn lùng chính là đoạn rừng thuộc tuyến đường sắt cũ - nơi thiên nhiên đã bao phủ mọi dấu vết nhân tạo bằng rêu xanh, dây leo và nắng sớm xuyên qua tán thông.

Về vị trí địa lý và độ cao

Cung đường trekking bắt đầu từ Ga Song Pha (hay còn gọi là Krong Pha) - thuộc địa phận huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận. Nhà ga nằm ở độ cao 186m so với mực nước biển. Từ đây, hành trình dần dẫn bạn leo lên cao nguyên Lâm Viên, nơi TP. Đà Lạt tọa lạc ở độ cao khoảng 1.500m.

Về địa hình và thảm thực vật

Địa hình dọc tuyến trekking rất đa dạng: từ đồi thấp, suối cạn cho tới những con dốc cao từng là đoạn đường ray răng cưa chạy qua. Càng lên cao, bạn sẽ đi xuyên qua những cánh rừng thông già đặc trưng của cao nguyên Lâm Đồng, đồi chè xanh mướt xen lẫn các triền núi đá granit. Ở một số đoạn, bạn còn có thể bắt gặp dấu tích còn sót lại của đường ray, tà vẹt gỗ và các trụ cầu.

Thảm thực vật ở đây rất phong phú gồm rừng thông 2 lá, 3 lá; cây bụi bản địa, rừng rậm nhiệt đới ở vùng thấp chuyển dần sang rừng á nhiệt đới ở vùng cao, tạo nên bức tranh đa tầng sinh thái sống động.

Khí hậu

Do đi từ vùng đồng bằng Ninh Thuận lên đến cao nguyên Đà Lạt, cung đường trekking này mang theo sự chuyển biến rõ rệt của khí hậu. Ở ga Krong Pha, khí hậu nắng nóng, khô hạn đặc trưng vùng bán hoang mạc. Nhưng chỉ sau vài tiếng leo bộ, bạn sẽ cảm nhận rõ sự thay đổi - không khí trở nên mát mẻ, độ ẩm cao, sương mù nhẹ dần xuất hiện ở các đỉnh đèo.

Đây là điểm thú vị khiến cung đường này trở thành trải nghiệm trekking hiếm có: một ngày đi qua ba kiểu khí hậu.

Toàn cảnh Ninh Thuận từ một góc Krong Phan

II. Lịch sử phát triển và dấu ấn thời gian

Năm 1893, bác sĩ Alexandre Yersin lần đầu khám phá cao nguyên Lang Biang, nhận thấy nơi đây có độ cao trên 1.200m, khí hậu mát mẻ và thuận tiện giao thông – lý tưởng để xây dựng khu nghỉ dưỡng châu Âu tại Đông Dương. Từ đề xuất của Yersin, Toàn quyền Pháp Paul Doumer đã chỉ đạo xây dựng tuyến đường sắt răng cưa Phan Rang - Đà Lạt nhằm kết nối vùng duyên hải lên cao nguyên.

Quá trình thi công kéo dài 24 năm, hàng chục ngàn công nhân lao động trong điều kiện cực kỳ khắc nghiệt. Hệ thống đường ray răng cưa độc đáo giúp tàu vượt qua những đoạn dốc tới 12%, chinh phục địa hình hiểm trở của dãy Ngoạn Mục. Đây là công trình kỹ thuật hiếm hoi, minh chứng cho đỉnh cao kỹ thuật đường sắt Pháp tại Việt Nam. 

Cầu đường sắt tuyến Đà Lạt - Tháp Chàm

Hệ thống đường sắt răng cưa

Thiết kế đường ray răng cưa ở giữa hai ray tàu để tránh trượt

Giờ đây, dẫu chỉ còn là phế tích đang ngủ im giữa núi rừng, các hiện vật còn tồn tại của tuyến đường sắt răng cưa vẫn là chứng minh lịch sử hùng hồn nhất cho một thời kì nhộn nhịp, giao thương sầm uất, một mốc son chói lọi của một tuyến đường sắt đã đi vào huyền thoại.

III. Những điểm nhấn đặc biệt khi trải nghiệm trekking đường sắt răng cưa Krong Pha

- Địa hình dốc đứng - thử thách trekking độc nhất Việt Nam

Tuyến đường sắt răng cưa Tháp Chàm - Krong Pha nổi bật với những đoạn dốc đứng, đường ray răng cưa bám chặt vào sườn núi và hàng loạt hầm xuyên núi. Đây chính là yếu tố tạo nên hành trình trekking đầy thách thức, khiến mỗi bước chân đều là một trải nghiệm khó quên.

- Dấu tích lịch sử - nhà ga bỏ hoang và cầu đá gỗ

Trên hành trình, bạn sẽ bắt gặp nhiều di tích lịch sử như nhà ga cũ, cầu đá, hầm chui - những dấu ấn hoang sơ gợi nhớ thời kỳ hoàng kim của tuyến đường sắt răng cưa Phan Rang - Đà Lạt.

- Cảnh quan thiên nhiên đa dạng - Núi non, Thung lũng, Rừng thông

Cung đường trekking dẫn bạn băng qua đồi núi trập trùng, những thung lũng xanh mát và rừng thông bạt ngàn. Mỗi chặng đường là một khung cảnh khác nhau, từ cao nguyên Lâm Viên hùng vĩ đến những thảm rừng hỗn giao rậm rạp.

- Thảm thực vật phong phú, mùa hoa dại nở rực

Trekking tuyến đường sắt răng cưa, bạn sẽ được đắm mình trong thiên nhiên với những mùa hoa dại rực rỡ: mùa sim tím mộng mơ, mùa mua vàng óng ánh, mùa dã quỳ nhuộm vàng lối đi… Một trải nghiệm trekking đậm chất thơ giữa thiên nhiên nguyên sơ.

- Khám phá di sản kỹ thuật độc nhất - Hòa mình vào lịch sử

Tuyến đường sắt răng cưa Krong Pha - Đà Lạt là di sản kỹ thuật duy nhất ở Việt Nam, nơi trekker không chỉ chinh phục thiên nhiên mà còn khám phá kiến trúc đường sắt răng cưa độc đáo, tìm hiểu về lịch sử xây dựng đầy gian khổ và kỳ công.

IV. Chi tiết hành trình khám phá cung đường sắt răng cưa

Phương tiện di chuyển

+ Tàu hoả:

Nếu xuất phát từ TP.HCM hoặc các tỉnh miền Trung, bạn có thể đi tàu hoả đến ga Tháp Chàm (Phan Rang) - ga lớn gần nhất với Krong Pha, sau đó tiếp tục thuê xe máy hoặc ô tô di chuyển đến ga Krông Pha (Sông Pha), cách khoảng 20 - 25km, di chuyển mất tầm 30 - 40 phút. Tuy nhiên, đây là đoạn đường dễ đi, giúp bạn có thể hoà mình với thiên nhiên và thăm thú cảnh hùng vĩ.

+ Đi xe giường nằm đêm: Từ Sài Gòn, Đà Nẵng hay các tỉnh miền Trung đều có xe khách giường nằm đến Phan Rang. Tuyến Sài Gòn - Phan Rang sẽ mất khoảng 7 - 8 tiếng, bạn có thể chọn chuyến xe đêm để tiết kiệm thời gian. Sau khi tới bến xe Phan Rang, tiếp tục thuê xe máy hoặc taxi để đến ga Krông Pha - nơi khởi đầu của chuyến hành trình.

Ngày 1: Ga Sông Pha - Ga Eo Gió

Giai đoạn khởi hành - Tập trung và chuẩn bị

Thông thường, nhóm trekking sẽ tập trung từ sáng sớm tại ga Krông Pha. Đây là điểm xuất phát của hành trình, nằm ở độ cao khoảng 186m so với mực nước biển, thuộc huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận. Trước khi bắt đầu trekking, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng:

- Kiểm tra lại đồ đạc cá nhân: giày trekking, găng tay, đèn pin, nước, thức ăn nhẹ, áo mưa, kem chống muỗi, đồ bảo hộ cơ bản...

- Brief ngắn về cung đường, cách di chuyển, điểm dừng nghỉ và quy tắc an toàn.

- Khởi động cơ thể nhẹ nhàng để làm nóng cơ, giảm rủi ro chấn thương khi di chuyển đường dài.

Ga Sông Pha

Khi vừa băng qua đèo Sông Pha, bạn sẽ thấy nhà ga Sông Pha cũ - một công trình lịch sử nay đã bị bỏ hoang, chỉ còn bộ khung trơ trọi giữa cỏ dại mọc um tùm và mái tôn thủng lỗ chỗ. Đây từng là một trong những nhà ga quan trọng bậc nhất trên tuyến đường sắt răng cưa Phan Rang - Đà Lạt. Tại đây, đoàn tàu được gắn hệ thống bánh răng đặc biệt để có thể vượt qua những con dốc dựng đứng. Dù nay chỉ còn là tàn tích, nhưng đứng giữa khung cảnh đổ nát này, bạn có thể dễ dàng hình dung một thời nhộn nhịp tàu xe, hàng hóa và hành khách tấp nập.

Nhà ga sông Pha tấp nập một thời bị bỏ hoang nay chỉ còn tàn tích

Ga Eo Gió (Bellevue):

Buổi trưa, nhóm trekking sẽ đi qua hầm #1 và #2 đang nằm im lặng giữa rừng cây và được tận mặt chiêm ngưỡng những mố cầu là chứng minh lịch sử cho một thời hoàng kim. Tiếp tục chuyến hành trình khám pha đường tàu răng cưa Phan Rang Đà Lạt chính là ga Eo Gió. Nằm ở độ cao 991m, đây là ga cao nhất trên tuyến đường sắt răng cưa và là một điểm dừng chân lý tưởng để ngắm cảnh. Xưa kia, ga Eo Gió được biết đến rất sầm uất, thu hút được nhiều tiểu thương đến buôn bán.

Dọc cung đường này, bạn sẽ thấy nhiều đoạn ray, đinh tà vẹt, các bức tường đá cổ vẫn còn hiện hữu. Mỗi bước chân là một lần bạn bước qua lớp bụi thời gian. Buổi tối, nhóm di chuyển về homestay tại Cầu Đất để nghỉ ngơi và dùng bữa tối, chuẩn bị sức khoẻ và tinh thần cho ngày trekking thứ 2.

Ngày 2: Trại Mát - Cầu Đất

Sáng sớm, bạn sẽ thức dậy giữa không gian mát lành của đồi chè Cầu Đất, đón bình minh và săn biển mây lãng đãng - một trong những khoảnh khắc đắt giá nhất của cung đường.

Sau bữa sáng nhẹ, đoàn tiếp tục trekking theo dấu đường sắt răng cưa, băng qua các hầm #3, #4, #5 - nơi hầm số 3 nổi bật với chiều dài lớn nhất và độ ẩm đặc trưng quanh năm, mang đến cảm giác phiêu lưu và huyền bí.

Tiếp tục trekking qua các hầm và cầu đá:

Một phần đáng kinh ngạc của hành trình chính là hệ thống cầu đá và hầm xuyên núi được xây dựng từ thời Pháp thuộc. Nhiều đoạn đường hầm vẫn còn nguyên vẹn, phủ đầy rêu phong, tạo cảm giác như đang lạc vào thế giới cổ tích u ám giữa rừng già. Đi qua những đoạn hầm này, bạn sẽ bắt gặp những thung lũng sâu hun hút, bao quanh bởi rừng thông, cây bụi và suối chảy róc rách.

Những mỗ cầu vĩ đại hiên ngang cùng năm tháng

Hầm tàu còn sót lại giữa rừng cây

Đoạn từ ga Eo Gió lên Trại Mát:

Càng lên cao, không khí càng lạnh và sương mù bắt đầu phủ dày. Đoạn từ ga Eo Gió đến Trại Mát vẫn còn sót lại 4 - 5 nhà ga nhỏ, 4 - 5 hầm chui và vô số đoạn ray bị cây cối nuốt chửng. Đây là phần cuối của hành trình trekking, nơi bạn có thể nghỉ chân và cảm nhận được mình đang dần chạm đến Đà Lạt - thành phố sương mù.

Tầm trưa, hành trình khép lại tại ga Trại Mát - điểm dừng cuối cùng đầy cảm xúc. Sau đó, nhóm trekking sẽ trở về Đà Lạt nghỉ ngơi và dùng bữa.

Buổi tối là thời gian tự do để bạn khám phá thành phố sương mù: dạo chợ đêm, nhâm nhi cà phê hoặc đơn giản là tận hưởng những khoảnh khắc cuối cùng trước khi lên xe quay về Sài Gòn.

V. Đánh giá độ khó

- Độ khó: Trung bình

- Quãng đường: khoảng 20km  

- Thời gian: 2 ngày 1 đêm

- Loại hình: Trekking khám phá lịch sử - sinh thái

VI. Có thể hữu ích cho bạn

Thời gian lý tưởng để đi trekking răng cưa

Thời gian đẹp nhất để trekking cung đường này là từ tháng 11 đến tháng 3. Đây là mùa khô, trời nắng nhẹ, ít mưa, đường khô ráo, thuận lợi để băng rừng và băng qua những đoạn hầm, cầu đá cổ. Nếu đi vào cuối tháng 10 - 12, bạn còn có cơ hội ngắm dã quỳ, sim tím và hoa mua nở rộ dọc đường ray, tạo nên một khung cảnh hoài cổ, thơ mộng.

Hạn chế đi vào mùa mưa (tháng 6 - 9), vì đường trơn, dễ sạt lở và ảnh hưởng đến an toàn hành trình.

Chuẩn bị đồ đạc như một trekker thứ thiệt

Để chuyến trekking theo dấu đường sắt răng cưa diễn ra trọn vẹn, việc chuẩn bị trang bị phù hợp là điều tối quan trọng. Bạn cần sẵn sàng cho những cung đường đất đá, leo dốc, rừng thông xen đồi chè, thời tiết thay đổi và cả những đêm cắm trại giữa thiên nhiên hoang sơ.

- Trang phục: Quần áo thể thao, áo khoác gió nhẹ, áo mưa gấp gọn, quần dài co giãn, nón rộng vành, khăn đa năng.

- Giày trekking: Bạn nên chọn loại chống trượt, cổ lửng, đế dày với thiết kế ôm chân, đế bám tốt và khả năng chống nước, giúp bạn yên tâm chinh phục mọi địa hình từ đèo Sông Pha đến rừng sâu Tuyền Lâm.

- Đồ dùng cá nhân: Găng tay, đèn pin, bình nước, thuốc cá nhân, đồ ăn nhẹ, viên bù điện giải.

- Thiết bị điện tử: Máy ảnh, điện thoại nên đựng trong túi chống nước. Nếu mang flycam, nên hỏi trước về quy định bay ở từng khu vực.

Có cần thiết mua giày trekking không?

Rất cần! Cung đường có nhiều đoạn dốc, ray gỉ và đá nhọn. Việc mang giày không phù hợp (dép, sneaker mỏng đế, giày thể thao thường) dễ gây trượt ngã, lật cổ chân hoặc chấn thương.

Lời khuyên: Nên chọn giày hiking chuyên dụng, có độ bám tốt, đế cao su chống trượt và thiết kế thoáng khí.

Có nên mang đồ điện tử không?

Bạn hoàn toàn có thể mang máy ảnh, flycam, điện thoại để ghi lại hành trình - vì đây là một trong những cung đường đẹp như cổ tích bị lãng quên. Tuy nhiên:

- Nên dùng túi chống sốc - chống nước, vì nhiều đoạn băng rừng, băng suối.

- Ưu tiên thiết bị gọn nhẹ, dễ mang vác khi di chuyển dài.

- Flycam nên kiểm tra kỹ khu vực có cho phép bay không.

Chỗ tắm rửa, vệ sinh trong tour có đảm bảo không?

Hành trình này mang tính khám phá hoang dã, nên đa phần là vệ sinh ngoài trời hoặc toilet di động dựng tạm tại điểm cắm trại. Không có nước nóng và phòng tắm hiện đại như homestay, nên bạn cần chuẩn bị:

- Khăn ướt, nước rửa tay khô, giấy vệ sinh cá nhân.

- Dép lào, quần áo thay, túi đựng rác cá nhân.

Di chuyển như nào để trải nghiệm full hết

Bạn có thể chọn 1 trong 2 cách:

Cách 1: Tự túc:

- Đi tàu hoặc xe khách đến Phan Rang, sau đó thuê xe máy/taxi đến ga Krông Pha (Sông Pha) - điểm xuất phát.

- Cần chuẩn bị bản đồ GPS và kỹ năng dẫn đoàn nếu đi độc lập.

Cách 2: Đi tour chuyên nghiệp:

- Hiện nay có nhiều đơn vị tổ chức các tour trekking 2N1Đ, bao gồm xe đưa đón, ăn uống, lều trại, hỗ trợ dẫn đường và kể chuyện lịch sử.

- Phù hợp cho cả người mới bắt đầu, nhóm bạn, cặp đôi hoặc team building.

Trekking theo dấu đường sắt răng cưa Krông Pha - Đà Lạt không đơn thuần là một chuyến đi bộ đường dài, mà là chuyến du hành ngược thời gian giữa thiên nhiên và lịch sử. Cung đường này phù hợp cho những ai thích cảm giác lạc vào miền ký ức xa xưa, trong bối cảnh thiên nhiên vừa dữ dội vừa dịu dàng. Nếu bạn muốn tìm một nơi để “reset” lại năng lượng sống, để hiểu thêm về một phần di sản bị lãng quên - thì đây chính là lời mời không thể từ chối.

Trước khi xách balo lên và đi, đừng quên ghé Wetrek.vn - nơi bạn sẽ tìm thấy tất cả những gì cần thiết để bắt đầu hành trình: từ giày chống trượt, gậy leo núi, đến ba lô chuyên dụng và đồ bảo hộ. Lên đồ chuẩn chỉnh, cảm xúc mới trọn vẹn!