An toàn khi có sét là các nguyên tắc và hành động phòng tránh rủi ro bị sét đánh, đặc biệt quan trọng khi bạn tham gia hoạt động ngoài trời.

An toàn khi có sét là tập hợp các kiến thức và kỹ năng giúp bạn nhận biết, phòng tránh và xử lý các tình huống nguy hiểm liên quan đến dông sét. Đối với người yêu thích các hoạt động ngoài trời như leo núi, cắm trại hay đi bộ đường dài tại Việt Nam, hiểu rõ về an toàn sét là một yêu cầu cơ bản. Nó không chỉ giúp bạn bảo vệ bản thân mà còn cho cả những người đồng hành.

Việt Nam có khí hậu nhiệt đới gió mùa, với mùa mưa kéo dài và thường xuyên xảy ra dông sét. Sét có thể đánh ở bất cứ đâu, đặc biệt nguy hiểm tại các khu vực trống trải, địa hình cao như đỉnh núi, sườn đồi hoặc gần các vùng nước. Một cú sét đánh trực tiếp hoặc gián tiếp đều có thể gây thương tích nghiêm trọng hoặc tử vong. Ví dụ, khi bạn đang leo núi Fansipan hoặc đi bộ trên các cung đường ven biển, bạn có nguy cơ cao hơn vì địa hình trống và cao.

An toàn sét được chia thành hai giai đoạn chính: chuẩn bị trước chuyến đi và hành động trong chuyến đi.

Sự chuẩn bị kỹ lưỡng là bước đầu tiên để đảm bảo an toàn.

• Kiểm tra dự báo thời tiết: Luôn xem dự báo thời tiết tại khu vực bạn sắp đến. Nếu có cảnh báo dông sét, hãy cân nhắc hoãn hoặc thay đổi lịch trình.

• Nghiên cứu địa hình: Tìm hiểu về địa hình của khu vực. Xác định trước các vị trí có thể dùng làm nơi trú ẩn an toàn, chẳng hạn như các tòa nhà kiên cố, trạm kiểm lâm hoặc các thung lũng thấp.

• Lên kế hoạch khẩn cấp: Thảo luận với nhóm của bạn về kế hoạch hành động nếu gặp dông sét. Mọi người cần biết phải làm gì và đi đâu để trú ẩn.

Khi bạn đã ở ngoài trời, việc quan sát và hành động nhanh chóng là yếu tố quyết định.

• Nhận biết dấu hiệu nguy hiểm: Hãy chú ý đến những thay đổi của thời tiết. Mây đen kéo đến, gió nổi lên mạnh và nghe thấy tiếng sấm từ xa là những dấu hiệu rõ ràng của một cơn dông sắp tới.

• Áp dụng Quy tắc 30/30: Đây là một phương pháp đơn giản để ước tính khoảng cách của sét. Khi bạn nhìn thấy một tia chớp, hãy bắt đầu đếm. Nếu bạn nghe thấy tiếng sấm trước khi đếm đến 30, cơn dông đang ở đủ gần để gây nguy hiểm và bạn cần tìm nơi trú ẩn ngay lập tức. Sau khi nghe thấy tiếng sấm cuối cùng, hãy đợi thêm 30 phút ở nơi an toàn trước khi tiếp tục hành trình.

• Tìm nơi trú ẩn an toàn: Nơi trú ẩn tốt nhất là một tòa nhà kiên cố hoặc một chiếc xe ô tô có mui cứng. Tránh xa các khu vực và vật thể sau:

◦ Các khu vực trống trải, đỉnh đồi và sườn núi.

◦ Các cây cao và đứng đơn độc.

◦ Các vật thể kim loại như hàng rào, cột điện, gậy trekking.

◦ Nước, bao gồm hồ, sông và suối.

◦ Lều cắm trại không phải là nơi trú ẩn an toàn.

• Khi không có nơi trú ẩn: Nếu bạn bị kẹt ở một khu vực trống trải và không thể tìm nơi trú ẩn, hãy thực hiện tư thế an toàn. Ngồi xổm trên hai mũi chân, chụm hai chân lại, cúi đầu vào giữa hai đầu gối và bịt tai. Tư thế này giúp giảm thiểu diện tích tiếp xúc của cơ thể với mặt đất và giảm nguy cơ bị ảnh hưởng bởi dòng điện lan truyền trên mặt đất.

Hành động nhanh chóng và chính xác có thể cứu sống một người.

• Chạm vào nạn nhân là an toàn: Người bị sét đánh không tích điện. Bạn có thể chạm vào họ ngay lập tức để sơ cứu.

• Gọi hỗ trợ y tế khẩn cấp: Liên lạc với đội cứu hộ hoặc dịch vụ y tế gần nhất.

• Kiểm tra hô hấp và mạch: Nếu nạn nhân không thở hoặc không có mạch, hãy thực hiện hồi sức tim phổi (CPR) ngay nếu bạn đã được huấn luyện.

• Kiểm tra các chấn thương khác: Sét đánh có thể gây bỏng, gãy xương hoặc các chấn thương thần kinh.

Hỏi: Tôi có an toàn trong lều khi trời có sét không?

Đáp: Lều không phải là nơi trú ẩn an toàn khỏi sét vì khung kim loại có thể dẫn điện và nó không bảo vệ bạn khỏi dòng điện mặt đất.

Hỏi: Gậy trekking kim loại có thu hút sét không?

Đáp: Gậy trekking kim loại không chủ động thu hút sét nhưng chúng là vật dẫn điện tốt, vì vậy bạn nên đặt chúng cách xa cơ thể khi có dông.

Hỏi: Tôi nên làm gì với ba lô có khung kim loại khi có dông?

Đáp: Bạn nên đặt ba lô có khung kim loại cách xa mình ít nhất 30 mét khi có dông sét ở gần.

Trang bị kiến thức về an toàn khi có sét giúp bạn tự tin hơn trong các chuyến đi và ứng phó hiệu quả với những tình huống thời tiết bất lợi. Xem các thiết bị dã ngoại an toàn tại WeTrek.vn.