Áp thấp là vùng khí áp thấp hơn xung quanh, gây thời tiết xấu như mưa lớn, gió mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn hoạt động ngoài trời của bạn.

Áp thấp, hay rãnh áp thấp, là một vùng trong khí quyển có áp suất không khí thấp hơn các khu vực xung quanh. Không khí luôn di chuyển từ nơi áp suất cao đến nơi áp suất thấp. Sự chênh lệch áp suất này tạo ra gió và các hiện tượng thời tiết bất ổn định. Đối với người yêu thích hoạt động ngoài trời tại Việt Nam, hiểu về áp thấp là một kỹ năng an toàn quan trọng.

Khi một vùng áp thấp hình thành hoặc di chuyển qua, nó thường mang theo mây, độ ẩm cao, mưa và gió mạnh. Các hệ thống thời tiết này là nguyên nhân chính gây ra những cơn mưa lớn kéo dài, đặc biệt trong mùa mưa bão.

Áp thấp hình thành qua một quy trình tự nhiên của khí quyển. Bạn không cần là một nhà khí tượng học để hiểu các bước cơ bản sau:

• Không khí nóng bốc lên: Tại một khu vực, không khí gần mặt đất nóng lên, giãn nở, trở nên nhẹ hơn và bốc lên cao.
• Tạo ra vùng áp suất thấp: Khi khối không khí nóng bốc lên, nó để lại một vùng có ít không khí hơn ở bên dưới. Điều này làm giảm áp suất tại bề mặt, tạo ra vùng áp thấp.
• Không khí lạnh di chuyển vào: Không khí mát hơn, đặc hơn và có áp suất cao hơn từ các khu vực xung quanh sẽ tràn vào để lấp đầy khoảng trống.
• Hình thành gió và mây: Sự di chuyển của không khí này tạo ra gió. Khi không khí nóng ẩm bốc lên cao, nó lạnh đi, hơi nước ngưng tụ thành những đám mây dày đặc và gây mưa.

Ở Việt Nam, Biển Đông là một khu vực hoạt động mạnh của các rãnh áp thấp, đặc biệt từ tháng 5 đến tháng 11. Các rãnh này có thể phát triển thành áp thấp nhiệt đới hoặc bão.

Nhận biết sớm các dấu hiệu của áp thấp giúp bạn chủ động lên kế hoạch và đảm bảo an toàn cho chuyến đi. Các dấu hiệu bao gồm:

• Mây thay đổi: Bầu trời trong xanh nhanh chóng bị bao phủ bởi các lớp mây xám, dày đặc. Mây di chuyển nhanh và thấp hơn bình thường.
• Gió mạnh lên: Gió bắt đầu thổi mạnh và đổi hướng liên tục. Bạn có thể cảm nhận gió giật từng cơn.
• Không khí oi bức: Trước khi mưa, độ ẩm trong không khí tăng cao, tạo cảm giác ngột ngạt, khó chịu.
• Sấm chớp từ xa: Bạn có thể nghe thấy tiếng sấm hoặc nhìn thấy chớp ở phía chân trời, báo hiệu một vùng thời tiết bất ổn đang đến gần.

Nhiều đồng hồ thể thao hoặc thiết bị GPS hiện đại có tích hợp khí áp kế. Nếu bạn thấy chỉ số áp suất (thường đo bằng hPa hoặc mbar) giảm liên tục trong vài giờ, đó là một chỉ báo rõ ràng về một hệ thống áp thấp đang tiến vào.

Ví dụ, khi bạn đang trekking ở Tà Năng, bạn thấy chỉ số áp suất trên đồng hồ giảm từ 1010 hPa xuống 1005 hPa trong ba giờ. Cùng lúc đó, mây đen từ phía biển kéo vào. Đây là lúc bạn cần tìm nơi trú ẩn an toàn.

Áp thấp gây ra nhiều rủi ro trực tiếp cho các hoạt động như trekking, cắm trại, hay chèo thuyền.

• Đường trơn trượt, sạt lở: Mưa lớn làm đường mòn trở nên lầy lội, trơn trượt, tăng nguy cơ ngã. Ở những khu vực đồi núi như Hà Giang hay Sapa, mưa lớn kéo dài có thể gây sạt lở đất.
• Lũ quét, lũ ống: Các con suối nhỏ có thể biến thành dòng nước xiết chỉ trong vài phút. Việc băng qua suối trở nên cực kỳ nguy hiểm.
• Gió mạnh làm tốc lều: Gió giật mạnh có thể làm gãy cọc lều, rách vải lều hoặc thậm chí thổi bay lều trại nếu không được gia cố cẩn thận.
• Nguy cơ hạ thân nhiệt: Quần áo bị ướt kết hợp với gió lạnh làm cơ thể mất nhiệt nhanh chóng, dẫn đến tình trạng hạ thân nhiệt nguy hiểm.
• Tầm nhìn hạn chế: Mưa và sương mù dày đặc làm giảm tầm nhìn, dễ gây lạc đường khi di chuyển trong rừng hoặc trên núi.

An toàn luôn là ưu tiên hàng đầu. Khi có dự báo về áp thấp, bạn cần hành động dứt khoát.

• Kiểm tra dự báo thời tiết: Luôn xem dự báo từ các nguồn uy tín như Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia.
• Thông báo lịch trình: Chia sẻ kế hoạch chi tiết của bạn cho người thân hoặc bạn bè, bao gồm tuyến đường và thời gian dự kiến trở về.
• Chuẩn bị trang bị phù hợp: Mang theo áo mưa bộ, lều chống nước tốt, túi ngủ chống ẩm, và đèn pin dự phòng.
• Có kế hoạch B: Luôn chuẩn bị một phương án dự phòng, ví dụ như một tuyến đường ngắn hơn hoặc quyết định hủy chuyến đi nếu thời tiết quá xấu.

• Tìm nơi trú ẩn an toàn: Nếu thời tiết xấu đi đột ngột, hãy nhanh chóng tìm nơi trú ẩn. Tránh các đỉnh núi, cây cao đơn độc, và khu vực trống trải để phòng tránh sét.
• Tránh xa sông suối: Di chuyển lên vùng đất cao hơn, tránh xa các lòng suối hoặc khu vực trũng có nguy cơ bị ngập lụt.
• Hạ trại đúng cách: Chọn nơi cắm trại kín gió, trên nền đất cao và thoát nước tốt. Hướng cửa lều ngược chiều gió và gia cố cọc lều chắc chắn.
• Giữ cơ thể khô và ấm: Mặc áo mưa ngay khi trời bắt đầu mưa. Có một bộ quần áo khô để thay trong túi chống nước.

Áp thấp khác áp thấp nhiệt đới như thế nào?
Áp thấp nhiệt đới là một hệ thống xoáy thuận có tâm rõ ràng và sức gió mạnh hơn, trong khi rãnh áp thấp là một vùng áp suất thấp kéo dài.

Thời gian nào trong năm áp thấp hoạt động mạnh nhất ở Việt Nam?
Áp thấp hoạt động mạnh nhất vào mùa mưa bão, thường kéo dài từ khoảng tháng 5 đến tháng 11 hàng năm.

Trang bị quan trọng nhất khi đi trekking vào mùa có áp thấp là gì?
Một bộ áo mưa chất lượng cao, một đôi giày có độ bám tốt và một chiếc lều chống chịu được gió mạnh là những trang bị quan trọng nhất.

Chuẩn bị kỹ lưỡng giúp bạn đối mặt với mọi điều kiện thời tiết. Xem các loại áo mưa, lều và thiết bị đi rừng chuyên dụng tại WeTrek.vn để chuyến đi của bạn luôn an toàn.