Bán vượt số lượng (Overbooking) là khi hãng bay, khách sạn hoặc tour bán nhiều vé hoặc phòng hơn số lượng thực tế để tối đa doanh thu, phòng khi khách hủy.

Bán vượt số lượng (Overbooking) là gì?

Bán vượt số lượng (Overbooking) là một chiến lược kinh doanh. Các công ty trong ngành du lịch, lữ hành bán ra nhiều vé, phòng hoặc suất dịch vụ hơn so với khả năng cung cấp thực tế. Họ làm điều này dựa trên dự đoán rằng sẽ có một tỷ lệ khách hàng không đến (no-show) hoặc hủy đặt chỗ vào phút chót. Mục tiêu chính là tối đa hóa doanh thu và đảm bảo lấp đầy mọi chỗ trống.

Khi tất cả khách hàng đều có mặt, tình trạng thiếu chỗ sẽ xảy ra. Điều này dẫn đến việc một số hành khách không được lên máy bay, khách du lịch không có phòng khách sạn hoặc không tham gia được tour đã đặt. Đây là một rủi ro đã được các công ty tính toán trước.

Overbooking trong ngành du lịch diễn ra ở đâu?

Tình trạng này xảy ra ở nhiều mảng dịch vụ khác nhau trong chuyến đi của bạn. Việc hiểu rõ giúp bạn chuẩn bị tốt hơn.

Hàng không

Đây là lĩnh vực phổ biến nhất áp dụng overbooking. Các hãng hàng không bán nhiều vé hơn số ghế thực tế trên một chuyến bay. Họ dựa vào dữ liệu lịch sử để ước tính số lượng hành khách có thể bỏ chuyến. Ví dụ, một chuyến bay từ TP.HCM đi Hà Nội có 180 ghế. Hãng có thể bán ra 185 vé vì họ dự đoán khoảng 5 hành khách sẽ không làm thủ tục bay.

Khách sạn và nhà nghỉ (Homestay)

Các cơ sở lưu trú cũng bán nhiều phòng hơn số lượng họ có. Việc này thường xảy ra vào mùa cao điểm du lịch hoặc các dịp lễ, Tết. Một khách sạn tại Đà Nẵng có 50 phòng. Trong tuần lễ pháo hoa quốc tế, họ có thể nhận đặt cho 53 phòng. Họ chấp nhận rủi ro này để đảm bảo công suất phòng luôn đạt mức tối đa.

Tour du lịch và trải nghiệm

Các công ty tổ chức tour cũng có thể bán vượt số lượng suất tham gia. Một tour đi bộ đường dài (trekking) lên đỉnh Fansipan giới hạn 15 người một đoàn để đảm bảo an toàn và chất lượng. Tuy nhiên, đơn vị tổ chức có thể nhận đăng ký của 17 người. Họ dự phòng trường hợp có người hủy tour vào giờ chót do vấn đề sức khỏe hoặc lý do cá nhân.

Phương tiện di chuyển khác

Xe khách giường nằm và tàu hỏa cũng không ngoại lệ, đặc biệt là các tuyến đường dài và đông đúc. Các hãng xe tuyến Sài Gòn - Nha Trang vào dịp lễ 30/4 có thể bán thêm vé ghế phụ hoặc nhận đặt chỗ vượt quá số giường nằm, hy vọng vào việc có khách hủy vé.

Tại sao các công ty du lịch lại Overbook?

Các doanh nghiệp có lý do cụ thể khi áp dụng chiến lược này. Hiểu được nguyên nhân giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn.

• Tối đa hóa doanh thu: Đây là lý do chính. Một chiếc ghế máy bay trống, một phòng khách sạn bỏ không hoặc một suất đi tour bị hủy đều là chi phí cơ hội bị mất. Overbooking giúp các công ty giảm thiểu thiệt hại này.

• Bù đắp cho khách hủy đặt chỗ: Tỷ lệ khách hàng hủy dịch vụ hoặc không xuất hiện là một thực tế trong ngành du lịch. Overbooking là cách để bù vào những khoảng trống không mong muốn đó.

• Dự đoán dựa trên dữ liệu: Các công ty sử dụng các thuật toán phức tạp và phân tích dữ liệu từ nhiều năm. Họ dự đoán tỷ lệ "no-show" cho từng chặng bay, từng loại phòng, từng mùa trong năm để quyết định mức độ overbook phù hợp.

Quyền lợi của bạn khi gặp tình huống Overbooking

Khi bạn bị từ chối dịch vụ do overbooking, bạn có những quyền lợi nhất định theo quy định. Bạn cần nắm rõ để bảo vệ mình.

Đối với hãng hàng không

Luật pháp tại Việt Nam và quốc tế có quy định rõ ràng về việc bồi thường cho hành khách. Nếu bạn bị từ chối vận chuyển, hãng bay phải:

• Sắp xếp một chuyến bay thay thế sớm nhất đến điểm đến của bạn.

• Bồi thường một khoản tiền mặt theo quy định. Mức bồi thường phụ thuộc vào độ dài chặng bay.

• Cung cấp dịch vụ ăn uống, nơi nghỉ ngơi nếu phải chờ đợi lâu cho chuyến bay kế tiếp.

Đối với khách sạn và nhà nghỉ

Khi cơ sở lưu trú không thể cung cấp phòng bạn đã đặt, họ có trách nhiệm:

• Tìm cho bạn một phòng ở khách sạn khác có tiêu chuẩn tương đương hoặc cao hơn. Họ phải chi trả mọi chi phí phát sinh, bao gồm cả chi phí di chuyển.

• Hoàn lại toàn bộ số tiền bạn đã thanh toán nếu bạn không đồng ý với phương án thay thế.

Cách phòng tránh và xử lý khi bị Overbooking

Bạn hoàn toàn có thể chủ động giảm thiểu rủi ro và xử lý tình huống một cách hiệu quả.

• Làm thủ tục trực tuyến (Check-in online) sớm: Đối với chuyến bay, việc check-in sớm ngay khi cổng mở sẽ giúp bạn có tên trong danh sách ưu tiên. Những người check-in muộn thường có nguy cơ bị ảnh hưởng cao hơn.

• Xác nhận lại đặt chỗ: Trước ngày khởi hành hoặc nhận phòng khoảng 24-48 giờ, bạn nên gọi điện hoặc email để xác nhận lại tình trạng đặt chỗ của mình với hãng bay hoặc khách sạn.

• Đến sớm: Có mặt tại sân bay hoặc khách sạn sớm hơn thời gian quy định. Điều này cho bạn thêm thời gian để xử lý nếu có vấn đề phát sinh.

• Giữ bình tĩnh và yêu cầu quyền lợi: Nếu bạn rơi vào tình huống bị overbooking, hãy giữ thái độ bình tĩnh. Trao đổi một cách lịch sự nhưng cương quyết với nhân viên về các quyền lợi và phương án đền bù của bạn.

• Lưu giữ toàn bộ giấy tờ: Luôn giữ lại vé, xác nhận đặt chỗ, hóa đơn và mọi thông tin liên lạc. Đây là bằng chứng quan trọng để làm việc với các bên liên quan.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Bán vượt số lượng (Overbooking) có hợp pháp không?

Overbooking là hợp pháp tại nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam, miễn là các công ty tuân thủ quy định về bồi thường cho khách hàng bị ảnh hưởng.

Tôi có được bồi thường nhiều hơn nếu tự nguyện nhường chỗ không?

Khi hãng bay cần người tình nguyện nhường chỗ, bạn có thể thương lượng mức bồi thường cao hơn so với mức quy định cho người bị từ chối bắt buộc.

Làm sao để biết một dịch vụ có hay overbook không?

Bạn có thể đọc các bài đánh giá (review) của khách hàng trước đây về hãng bay, khách sạn hoặc công ty tour đó trên các nền tảng du lịch uy tín.

Hiểu rõ về bán vượt số lượng giúp bạn chuẩn bị tốt hơn cho các chuyến đi. Việc trang bị đầy đủ kiến thức và các vật dụng cần thiết sẽ làm cho hành trình của bạn thêm trọn vẹn. Xem các loại phụ kiện du lịch giúp chuyến đi của bạn suôn sẻ hơn tại WeTrek.vn.