Bao bì phân hủy sinh học phân hủy thành chất hữu cơ trong điều kiện ủ công nghiệp, khác với bao bì tự hủy hay tái chế.

Bao bì phân hủy sinh học là loại bao bì được làm từ nguyên liệu có nguồn gốc thực vật, như tinh bột ngô hoặc mía. Nó có khả năng phân hủy hoàn toàn thành nước, carbon dioxide và mùn hữu cơ. Quá trình này diễn ra trong một khoảng thời gian xác định, thường là 90-180 ngày. Điều kiện quan trọng là nó phải được xử lý trong một cơ sở ủ phân công nghiệp, nơi có đủ nhiệt độ, độ ẩm và vi sinh vật cần thiết.

Loại bao bì này không tự phân hủy khi bị vứt bỏ ngoài môi trường tự nhiên, trong đất hay dưới biển. Nó cần một môi trường được kiểm soát để phân rã đúng cách. Mục tiêu cuối cùng là biến rác thải bao bì thành tài nguyên, cụ thể là phân bón giàu dinh dưỡng cho đất.

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa các thuật ngữ này. Việc hiểu rõ sự khác biệt giúp bạn xử lý rác thải đúng cách, đặc biệt là sau các chuyến đi dã ngoại.

• Nguyên liệu: Chủ yếu từ thực vật (PLA từ ngô, CPLA).
• Quá trình phân hủy: Phân hủy hoàn toàn thành mùn hữu cơ, CO2 và nước.
• Điều kiện: Yêu cầu môi trường ủ phân công nghiệp với nhiệt độ và độ ẩm cao.
• Thời gian: Cụ thể, khoảng 3-6 tháng.
• Sản phẩm cuối: Đất mùn có giá trị dinh dưỡng.

• Nguyên liệu: Có thể chứa nhựa gốc dầu mỏ pha trộn với các chất phụ gia để phân rã nhanh hơn.
• Quá trình phân hủy: Phân rã thành các mảnh nhỏ hơn, có thể bao gồm cả vi nhựa.
• Điều kiện: Phân rã trong môi trường tự nhiên nhưng không có điều kiện cụ thể.
• Thời gian: Không xác định, có thể mất nhiều năm.
• Sản phẩm cuối: Các mảnh nhỏ, vi nhựa và có thể cả kim loại nặng.

• Nguyên liệu: Nhựa (PET, HDPE), giấy, kim loại, thủy tinh.
• Quá trình: Vật liệu được thu gom, làm sạch và xử lý để tạo ra sản phẩm mới.
• Điều kiện: Cần được phân loại đúng cách và đưa đến cơ sở tái chế.
• Mục tiêu: Tiết kiệm tài nguyên, giảm năng lượng sản xuất.
• Lưu ý: Bao bì dính bẩn thực phẩm thường không thể tái chế.

• Giảm rác thải chôn lấp: Thay vì tồn tại hàng trăm năm trong bãi rác, bao bì phân hủy sinh học biến mất trong vài tháng.
• Tạo ra tài nguyên mới: Sản phẩm cuối của quá trình ủ phân là đất mùn, giúp cải tạo và làm giàu dinh dưỡng cho đất trồng.
• Giảm dấu chân carbon: Sản xuất bao bì từ thực vật thường tạo ra ít khí nhà kính hơn so với sản xuất nhựa từ dầu mỏ.
• Nguồn gốc tái tạo: Nguyên liệu chính là thực vật, một nguồn tài nguyên có thể tái tạo hàng năm.

• Hệ thống xử lý hạn chế: Việt Nam hiện có rất ít cơ sở ủ phân công nghiệp đủ tiêu chuẩn để xử lý loại bao bì này. Hầu hết chúng vẫn bị đưa đến bãi chôn lấp.
• Nhầm lẫn của người dùng: Nhiều người vứt chúng vào thùng rác tái chế, gây ô nhiễm toàn bộ lô tái chế. Hoặc tệ hơn, vứt ra tự nhiên vì nghĩ rằng chúng sẽ tự phân hủy.
• Chi phí cao hơn: Giá thành sản phẩm sử dụng bao bì phân hủy sinh học thường cao hơn so to với bao bì nhựa thông thường.
• Rủi ro khi xử lý sai: Nếu bị chôn lấp trong bãi rác thiếu oxy, chúng sẽ phân hủy và tạo ra khí metan, một loại khí nhà kính có hại.

Để chắc chắn, bạn hãy tìm các chứng nhận quốc tế được in trên bao bì. Các logo phổ biến bao gồm BPI (Biodegradable Products Institute) hoặc "OK compost" của TÜV AUSTRIA. Tại Việt Nam, một số sản phẩm sẽ ghi rõ "Bao bì phân hủy sinh học công nghiệp" hoặc "Compostable". Đừng tin vào các nhãn mác chung chung như "thân thiện môi trường" hay "xanh".

Khi bạn đang đi trekking hay cắm trại, nguyên tắc quan trọng nhất là "Leave No Trace" (Không để lại dấu vết). Điều này áp dụng cho cả bao bì phân hủy sinh học.

• Không bao giờ chôn hoặc vứt bỏ trong tự nhiên: Bao bì sẽ không phân hủy đúng cách trên đường mòn hay trong rừng. Nó chỉ đơn giản là rác.
• Mang rác về nhà: Luôn thu gom tất cả rác thải, bao gồm cả bao bì phân hủy sinh học, và mang chúng trở về thành phố.
• Tìm đúng nơi xử lý: Tìm hiểu xem khu vực của bạn có chương trình thu gom rác hữu cơ hoặc cơ sở ủ phân công nghiệp nào không. Một số quán cà phê, nhà hàng ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM có thùng chứa riêng cho loại bao bì này.
• Khi không chắc chắn: Nếu bạn không thể tìm thấy nơi xử lý phù hợp, lựa chọn tốt nhất là bỏ nó vào thùng rác thông thường. Việc này tốt hơn là làm ô nhiễm dòng tái chế.

Bao bì phân hủy sinh học có tự phân hủy trong tự nhiên không?

Không, nó cần điều kiện cụ thể của một cơ sở ủ phân công nghiệp để phân hủy hoàn toàn và an toàn.

Tôi có thể cho bao bì phân hủy sinh học vào thùng rác tái chế không?

Không, việc này gây ô nhiễm dòng tái chế và có thể làm hỏng toàn bộ lô vật liệu cần tái chế.

Loại bao bì này có tốt hơn bao bì nhựa không?

Nó tốt hơn khi và chỉ khi được thu gom và xử lý đúng cách trong một hệ thống ủ phân công nghiệp.

Hiểu về bao bì phân hủy sinh học giúp bạn đưa ra những lựa chọn tiêu dùng có trách nhiệm hơn. Việc giảm thiểu rác thải nhựa bắt đầu từ việc lựa chọn sản phẩm và xử lý bao bì đúng cách. Hãy ưu tiên các sản phẩm có thể tái sử dụng để giảm lượng rác thải trong mỗi chuyến đi.

Xem các sản phẩm dã ngoại thân thiện với môi trường tại WeTrek.vn.