Bảo hiểm người leo dẫn đầu là kỹ thuật dùng dây và dụng cụ để bảo vệ người leo đi trước, người chủ động cài dây vào các điểm bảo vệ trên vách đá.

Bảo hiểm người leo dẫn đầu là gì?

Bảo hiểm người leo dẫn đầu, hay lead belay, là một kỹ thuật bảo hiểm trong leo núi đá. Người bảo hiểm (belayer) đứng dưới đất và quản lý dây. Người leo dẫn đầu (lead climber) leo lên trước và cài dây leo vào các điểm bảo vệ (protection points) trên đường leo. Người bảo hiểm có nhiệm vụ nhả dây một cách có kiểm soát để người leo di chuyển và phải sẵn sàng hãm dây lại ngay lập tức khi người leo bị ngã.

Kỹ thuật này khác biệt hoàn toàn với bảo hiểm đỉnh (top rope belay). Trong top rope, dây đã được luồn sẵn qua một điểm neo ở đỉnh đường leo. Người bảo hiểm chỉ cần kéo dây thừa vào khi người leo di chuyển lên. Ngược lại, trong lead belay, người leo dẫn đầu mang dây theo người. Nếu bị ngã, người leo sẽ rơi một quãng đường xa hơn, ít nhất là gấp đôi khoảng cách từ điểm bảo vệ cuối cùng họ cài dây.

Tầm quan trọng của Lead Belay

Lead belay là kỹ năng nền tảng cho các hình thức leo núi thể thao (sport climbing) và leo núi truyền thống (trad climbing). An toàn của người leo dẫn đầu phụ thuộc hoàn toàn vào người bảo hiểm. Một người bảo hiểm giỏi không chỉ biết cách hãm một cú ngã mà còn biết cách tạo ra một cú ngã "mềm" (soft catch). Điều này giúp giảm lực tác động lên người leo và hệ thống bảo vệ.

Một số vai trò chính của người bảo hiểm khi lead belay bao gồm:

Các thiết bị cần thiết

Để thực hiện lead belay an toàn, bạn và bạn leo cần có đầy đủ các trang thiết bị chuyên dụng và biết cách sử dụng chúng thành thạo. Các thiết bị cơ bản gồm:

Kỹ thuật Lead Belay cơ bản

Thực hiện lead belay đòi hỏi sự tập trung và tuân thủ quy trình nghiêm ngặt. Dưới đây là các bước cơ bản.

1. Kiểm tra an toàn

Trước khi leo, cả hai người phải kiểm tra chéo trang bị của nhau. Kiểm tra đai leo đã cài đúng chưa, nút thắt dây (thường là nút số 8) đã thắt chính xác chưa, và dụng cụ hãm dây đã lắp đúng chiều hay chưa.

2. Giao tiếp

Sử dụng các khẩu lệnh leo núi tiêu chuẩn và thống nhất. Người leo hỏi "Bảo hiểm chưa?" (On belay?). Người bảo hiểm sau khi sẵn sàng sẽ trả lời "Rồi, leo đi" (Belay on). Người leo bắt đầu leo và báo "Đang leo" (Climbing).

3. Quản lý dây

Người bảo hiểm phải luôn quan sát người leo. Khi người leo chuẩn bị cài dây vào điểm bảo vệ, người bảo hiểm cần nhanh chóng nhả ra một đoạn dây vừa đủ. Tránh nhả quá nhiều dây thừa (slack) vì sẽ làm cú ngã dài hơn. Giữ một độ chùng nhẹ hình chữ U hoặc J ở sợi dây là lý tưởng.

4. Hãm cú ngã

Khi người leo rơi, hãy giữ chặt đầu dây phanh và để cơ thể hơi ngả ra sau. Để tạo một cú ngã "mềm", người bảo hiểm có thể thực hiện một bước nhảy nhỏ hoặc một bước chân về phía vách đá ngay khi dây căng. Kỹ thuật này giúp giảm lực tác động lên người leo.

Ví dụ thực tế tại Việt Nam

Tại các khu vực leo núi thể thao nổi tiếng như Hữu Lũng (Lạng Sơn) hay Cát Bà (Hải Phòng), hầu hết các đường leo đều yêu cầu kỹ năng leo dẫn đầu và bảo hiểm dẫn đầu. Ví dụ, khi bạn leo một đường ở Hữu Lũng, bạn sẽ tự mình cài các bộ quickdraw vào móc treo có sẵn trên vách đá. Người bảo hiểm của bạn phải liên tục theo dõi, nhả dây nhịp nhàng cho mỗi lần bạn cài dây và luôn trong tư thế sẵn sàng để bắt một cú ngã bất ngờ.

Những lỗi thường gặp

Hiểu rõ các lỗi sai giúp bạn tránh được những tình huống nguy hiểm.

Câu hỏi thường gặp

Lead belay có khác gì với top rope belay?

Khi lead belay, bạn nhả dây cho người leo đi lên, còn top rope belay, bạn kéo dây vào khi người leo di chuyển lên.

Khi nào tôi nên học lead belay?

Bạn nên học lead belay sau khi đã thành thạo các kỹ thuật bảo hiểm đỉnh và cảm thấy tự tin với việc leo núi.

Tôi có thể tự học lead belay không?

Bạn không nên tự học mà cần tìm người hướng dẫn có kinh nghiệm hoặc tham gia một khóa học chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn.

Trang bị đầy đủ và phù hợp là bước đầu tiên để chinh phục các vách đá. Xem dụng cụ bảo hiểm leo núi tại WeTrek.vn.