Bệnh giảm áp là tình trạng bong bóng khí nitơ hình thành trong cơ thể khi bạn ngoi lên mặt nước quá nhanh sau khi lặn, gây đau và tổn thương mô.

Nguyên nhân gây ra Bệnh giảm áp (Decompression Sickness (DCS))?

Khi bạn lặn sâu, áp suất nước tăng lên. Áp suất này ép không khí trong bình lặn của bạn lại. Cơ thể bạn hấp thụ khí nitơ từ không khí bạn hít thở vào các mô. Quá trình này không gây hại khi bạn ở dưới nước. Vấn đề phát sinh khi bạn ngoi lên. Áp suất xung quanh giảm xuống khi bạn lên gần mặt nước.

Nếu bạn ngoi lên quá nhanh, áp suất giảm đột ngột. Khí nitơ hòa tan trong các mô không có đủ thời gian để thoát ra ngoài qua phổi. Thay vào đó, nó hình thành các bong bóng khí bên trong máu và mô của bạn. Hãy tưởng tượng việc mở một chai nước ngọt có ga. Nếu bạn mở nắp từ từ, khí ga thoát ra nhẹ nhàng. Nếu bạn lắc và mở nắp đột ngột, bong bóng sẽ phun trào dữ dội. Bệnh giảm áp (Decompression Sickness (DCS)) xảy ra theo cơ chế tương tự trong cơ thể bạn.

Triệu chứng của Bệnh giảm áp (Decompression Sickness (DCS))

Các triệu chứng của DCS thường xuất hiện trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi lặn. Chúng được chia thành các mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng.

Triệu chứng nhẹ (Loại I) bao gồm:

• Đau ở khớp, thường là khuỷu tay và vai. Đây là triệu chứng phổ biến nhất, còn được gọi là "the bends".
• Da ngứa ngáy hoặc có cảm giác châm chích.
• Phát ban trên da.
• Mệt mỏi bất thường.

Triệu chứng nặng (Loại II) ảnh hưởng đến hệ thần kinh và cần cấp cứu ngay lập tức:

• Chóng mặt, mất thăng bằng.
• Tê, yếu hoặc liệt ở các chi.
• Khó thở, đau ngực.
• Lú lẫn, suy giảm ý thức hoặc mất ý thức.
• Rối loạn thị giác hoặc thính giác.

Yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc Bệnh giảm áp (Decompression Sickness (DCS))?

Một số yếu tố làm tăng khả năng bạn bị DCS, ngay cả khi bạn tuân thủ các quy tắc lặn. Nhận biết các yếu tố này giúp bạn lên kế hoạch lặn an toàn hơn.

• Lặn sâu và lặn lâu: Càng ở sâu và lâu dưới nước, cơ thể bạn càng hấp thụ nhiều nitơ.
• Ngoi lên quá nhanh: Đây là nguyên nhân trực tiếp và phổ biến nhất.
• Lặn nhiều lần trong một ngày: Lượng nitơ tồn dư từ các lần lặn trước sẽ tích tụ lại.
• Mất nước: Máu đặc hơn khi mất nước, làm chậm quá trình thải nitơ.
• Tình trạng thể chất: Béo phì, mệt mỏi, hoặc có bệnh lý nền làm tăng nguy cơ. Mô mỡ giữ nitơ lâu hơn các mô khác.
• Tuổi tác: Người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn.
• Bay sau khi lặn: Áp suất cabin máy bay thấp hơn áp suất mặt đất, làm tăng nguy cơ hình thành bong bóng khí. Ví dụ, sau một ngày lặn ở vùng biển Phú Quốc, bạn cần tuân thủ thời gian chờ khuyến nghị trước khi lên máy bay về lại đất liền.

Cách phòng tránh Bệnh giảm áp (Decompression Sickness (DCS))

Phòng ngừa là biện pháp tốt nhất để đối phó với DCS. Tuân thủ các quy tắc an toàn trong lặn là điều bắt buộc.

• Lên kế hoạch lặn cẩn thận: Luôn lặn trong giới hạn độ sâu và thời gian cho phép. Sử dụng bảng lặn hoặc máy tính lặn (dive computer) để theo dõi.
• Ngoi lên chậm: Giữ tốc độ ngoi lên không quá 9 mét mỗi phút. Hãy luôn theo dõi máy tính lặn của bạn.
• Thực hiện điểm dừng an toàn (Safety Stop): Luôn dừng ở độ sâu 5 mét trong ít nhất 3 phút trước khi lên mặt nước. Điểm dừng này cho phép cơ thể bạn thải bớt lượng nitơ dư thừa.
• Uống đủ nước: Giữ cho cơ thể đủ nước trước, trong và sau khi lặn.
• Tránh bay ngay sau khi lặn: Hãy chờ ít nhất 12-18 giờ sau một lần lặn đơn và 24 giờ sau nhiều lần lặn trước khi bay.
• Lắng nghe cơ thể bạn: Nếu cảm thấy mệt mỏi hoặc không khỏe, đừng cố gắng lặn.

Xử lý khi nghi ngờ mắc Bệnh giảm áp (Decompression Sickness (DCS))

Nếu bạn hoặc bạn lặn có bất kỳ triệu chứng nào của DCS, hãy hành động ngay lập tức. Đây là một tình huống y tế khẩn cấp.

Các bước cần thực hiện:

1. Ngừng mọi hoạt động lặn.
2. Cho người bệnh thở oxy 100% nếu có sẵn. Việc này giúp đẩy nhanh quá trình loại bỏ nitơ.
3. Giữ người bệnh nằm yên và uống nước nếu họ tỉnh táo.
4. Liên hệ với dịch vụ cấp cứu y tế chuyên về lặn ngay lập tức. Cung cấp thông tin chi tiết về các lần lặn gần đây.

Phương pháp điều trị dứt điểm cho DCS là liệu pháp tái áp suất trong buồng cao áp (recompression chamber). Buồng này mô phỏng lại áp suất dưới nước, giúp các bong bóng khí nitơ hòa tan trở lại vào máu và sau đó được thải ra ngoài một cách an toàn.

Câu hỏi thường gặp về Bệnh giảm áp (Decompression Sickness (DCS))

Bệnh giảm áp (Decompression Sickness (DCS)) có nguy hiểm không?

Bệnh giảm áp (Decompression Sickness (DCS)) rất nguy hiểm, có thể gây tổn thương vĩnh viễn hoặc tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Bay sau khi lặn có an toàn không?

Bạn cần chờ ít nhất 12 đến 24 giờ sau khi lặn rồi mới bay để giảm nguy cơ mắc bệnh giảm áp.

Tôi phải làm gì nếu bạn lặn của tôi có triệu chứng DCS?

Hãy giúp họ thở oxy nguyên chất và gọi hỗ trợ y tế chuyên nghiệp ngay lập tức.

An toàn luôn là ưu tiên hàng đầu trong mỗi chuyến đi. Để chuẩn bị tốt nhất, bạn nên trang bị đầy đủ kiến thức và thiết bị phù hợp. Xem các thiết bị lặn chuyên dụng tại WeTrek.vn.