Bình khí áp suất cao (High-Pressure Tank) là gì?

Bình khí áp suất cao (High-Pressure Tank) là một bình chứa hình trụ làm từ thép hoặc nhôm. Chức năng chính của nó là lưu trữ không khí đã được nén ở áp suất rất cao. Thiết bị này cho phép thợ lặn mang theo nguồn cung cấp không khí của riêng mình để thở dưới nước.

Khi bạn lặn ở Côn Đảo hay Nha Trang, chiếc bình bạn đeo trên lưng chính là Bình khí áp suất cao. Nó không chứa oxy nguyên chất mà là không khí thông thường được nén lại. Không khí này gồm khoảng 21% oxy và 79% nitơ, tương tự không khí bạn hít thở hàng ngày.

Chức năng chính của Bình khí áp suất cao trong môn lặn

Chức năng duy nhất và quan trọng nhất của bình khí là cung cấp một nguồn không khí an toàn và liên tục cho người lặn. Không có nó, bạn không thể ở dưới nước quá vài phút.

Khí nén từ bình sẽ đi qua một bộ điều áp. Bộ phận này giảm áp suất cao của khí trong bình xuống mức áp suất mà bạn có thể hít thở an toàn. Van trên cổ bình là điểm kết nối giữa bình khí và bộ điều áp, cho phép bạn kiểm soát dòng khí.

Các loại Bình khí áp suất cao (High-Pressure Tank) phổ biến

Có hai loại vật liệu chính được dùng để sản xuất bình khí lặn. Mỗi loại có những đặc tính riêng, phù hợp với các điều kiện và sở thích lặn khác nhau.

Bình nhôm (Aluminum Tank)

Bình nhôm là lựa chọn phổ biến tại các trung tâm lặn dịch vụ ở Việt Nam, đặc biệt là ở những vùng biển ấm như Phú Quốc.

• Ưu điểm: Khả năng chống ăn mòn tốt trong môi trường nước mặn. Giá thành thường rẻ hơn bình thép.
• Nhược điểm: Thành bình dày hơn, nặng hơn bình thép cùng dung tích khi ở trên cạn. Độ nổi của bình tăng lên khi gần cạn khí, có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng của thợ lặn.

Bình thép (Steel Tank)

Bình thép thường được các thợ lặn kỹ thuật hoặc những người lặn thường xuyên lựa chọn.

• Ưu điểm: Có thể chịu được áp suất cao hơn, cho phép chứa nhiều khí hơn trong một bình cùng kích thước. Thành bình mỏng hơn nên nhỏ gọn hơn. Độ nổi ổn định hơn trong suốt quá trình lặn.
• Nhược điểm: Dễ bị rỉ sét nếu không được bảo quản đúng cách, đặc biệt là bên trong bình. Giá thành cao hơn bình nhôm.

Thông số kỹ thuật bạn cần biết

Các con số in trên cổ bình cung cấp thông tin quan trọng về khả năng và giới hạn an toàn của nó. Hiểu rõ các thông số này giúp bạn lựa chọn và sử dụng bình khí hiệu quả.

Áp suất làm việc (Working Pressure)

Đây là mức áp suất tối đa mà bình được thiết kế để hoạt động an toàn. Thông số này được đo bằng đơn vị bar hoặc PSI (pounds per square inch). Một bình lặn tiêu chuẩn thường có áp suất làm việc khoảng 200 bar (tương đương 3000 PSI).

Dung tích (Volume/Capacity)

Dung tích của bình thường được tính bằng lít (ở Việt Nam và châu Âu) hoặc feet khối (ở Mỹ). Dung tích phổ biến nhất là 12 lít (tương đương 80 feet khối). Một bình 12 lít nạp đầy ở áp suất 200 bar sẽ chứa 2,400 lít không khí tự do.

An toàn và bảo dưỡng Bình khí áp suất cao (High-Pressure Tank)

Bình khí là một thiết bị chịu áp lực lớn, vì vậy an toàn là yếu tố hàng đầu. Việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ là bắt buộc để đảm bảo an toàn cho mỗi chuyến lặn.

• Kiểm tra trực quan hàng năm (Visual Inspection): Kỹ thuật viên sẽ kiểm tra bên trong và bên ngoài bình để phát hiện các dấu hiệu ăn mòn, rỉ sét hoặc hư hỏng.
• Thử nghiệm thủy tĩnh (Hydrostatic Test): Bình phải được thử nghiệm áp suất bằng nước sau mỗi 5 năm. Quy trình này đảm bảo bình vẫn đủ bền để chịu được áp suất làm việc một cách an toàn.
• Bảo quản đúng cách: Luôn giữ lại một ít áp suất trong bình để ngăn hơi ẩm và bụi bẩn lọt vào bên trong. Cất giữ bình ở nơi khô ráo, thoáng mát và để bình đứng thẳng.

Trước mỗi lần lặn, bạn phải tự mình kiểm tra van bình, gioăng cao su O-ring và quan sát tổng thể bên ngoài bình để phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Câu hỏi thường gặp

Hỏi: Bình khí lặn chứa không khí hay oxy?

Đáp: Bình khí lặn chứa không khí nén thông thường, không phải oxy 100%.

Hỏi: Một bình khí có thể lặn được trong bao lâu?

Đáp: Thời gian sử dụng phụ thuộc vào dung tích bình, độ sâu và nhịp thở của người lặn.

Hỏi: Tại sao không nên để bình khí cạn hoàn toàn?

Đáp: Việc giữ lại một ít áp suất trong bình giúp ngăn nước và tạp chất xâm nhập vào bên trong gây ăn mòn.