Bộ thiết bị chống sốc Via Ferrata (Via Ferrata Set) là gì?

Bộ chống sốc Via Ferrata là thiết bị an toàn cá nhân, gồm dây hấp thụ lực và hai móc khóa, giúp giảm chấn động nguy hiểm khi bạn ngã trên đường leo.

Định nghĩa

Bộ thiết bị chống sốc Via Ferrata, hay còn gọi là lanyards Via Ferrata, là một hệ thống dây an toàn cá nhân được thiết kế đặc biệt cho hoạt động leo via ferrata. Nó kết nối người leo với dây cáp an toàn cố định trên vách đá. Cấu tạo cơ bản của một bộ chống sốc gồm ba thành phần chính:

- Bộ hấp thụ năng lượng (Energy Absorber): Đây là bộ phận quan trọng nhất. Nó được thiết kế để bung ra hoặc xé các đường may một cách có kiểm soát khi chịu một lực rơi đột ngột. Quá trình này giúp tiêu tán năng lượng của cú ngã, làm giảm lực tác động lên cơ thể người leo xuống mức an toàn.

- Hai nhánh dây (Lanyards): Hệ thống gồm hai nhánh dây riêng biệt. Thiết kế này cho phép bạn luôn có ít nhất một điểm kết nối với dây cáp an toàn, ngay cả khi đang di chuyển qua các điểm neo trung gian. Dây thường có khả năng co giãn để không bị vướng víu khi leo.

- Hai móc khóa chuyên dụng (Carabiners): Các móc khóa này có thiết kế đặc biệt với cổng mở lớn để dễ dàng thao tác trên dây cáp to. Chúng có cơ chế khóa tự động, đảm bảo an toàn và cho phép bạn thao tác nhanh bằng một tay.

Vì sao quan trọng

Sử dụng bộ chống sốc Via Ferrata là yêu cầu an toàn bắt buộc. Một cú ngã khi leo via ferrata tạo ra yếu tố rơi rất cao, có thể vượt quá 2. Điều này tạo ra một lực xung kích cực lớn. Nếu bạn chỉ dùng dây dù hoặc dây leo núi thông thường không có khả năng hấp thụ lực, cú ngã đó có thể gây chấn thương nghiêm trọng hoặc tử vong. Bộ chống sốc được thiết kế để hấp thụ lực tác động này, giữ cho lực lên cơ thể bạn dưới ngưỡng 6 kN, mức được coi là an toàn.

Thông số và phạm vi khuyến nghị

Các bộ chống sốc Via Ferrata hiện đại phải tuân thủ tiêu chuẩn an toàn EN 958:2017. Bạn cần chú ý các thông số sau:

- Trọng lượng người dùng: Tiêu chuẩn mới quy định phạm vi trọng lượng từ 40 kg đến 120 kg. Điều này đảm bảo bộ hấp thụ năng lượng hoạt động hiệu quả cho cả người nhẹ cân và người nặng cân.

- Lực tác động tối đa: Thiết bị phải đảm bảo lực tác động cuối cùng lên người dùng không vượt quá 6 kN.

- Tuổi thọ: Luôn kiểm tra khuyến nghị của nhà sản xuất. Thông thường, tuổi thọ của sản phẩm dệt may là khoảng 10 năm kể từ ngày sản xuất, ngay cả khi không sử dụng.

Cách chọn đúng

Việc chọn đúng bộ chống sốc phụ thuộc vào nhu cầu và thể trạng của bạn.

- Kiểm tra trọng lượng: Đảm bảo trọng lượng của bạn (bao gồm cả quần áo và balo) nằm trong phạm vi hoạt động của thiết bị.

- Chọn loại móc khóa: Thử thao tác đóng mở móc khóa. Một số loại dễ sử dụng hơn khi đeo găng tay. Móc khóa dạng bóp lòng bàn tay (palm-squeeze) thường được ưa chuộng vì tính trực quan.

- Dây co giãn hay không: Các bộ chống sốc có dây co giãn giúp hệ thống gọn gàng hơn, tránh vướng vào chân hoặc đá khi di chuyển.

- Thương hiệu uy tín: Lựa chọn sản phẩm từ các thương hiệu được công nhận về an toàn như Petzl, Black Diamond, Singing Rock, hay Edelrid.

Ví dụ thực tế ở Việt Nam

Hoạt động via ferrata chưa phổ biến rộng rãi tại Việt Nam như ở châu Âu. Tuy nhiên, các nguyên tắc an toàn tương tự được áp dụng tại một số khu du lịch mạo hiểm. Ví dụ, tại công viên Ozo ở Quảng Bình, các trò chơi trên cao và high rope course cũng sử dụng hệ thống dây an toàn cá nhân có chức năng giảm sốc. Nếu một tuyến via ferrata được xây dựng tại các địa điểm có vách đá hùng vĩ như Mã Pí Lèng (Hà Giang) hay Cát Bà (Hải Phòng), bộ chống sốc sẽ là thiết bị không thể thiếu cho người tham gia.

Lỗi thường gặp

Tránh những sai lầm phổ biến để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

- Dùng sai thiết bị: Tuyệt đối không dùng dây dù, móc nối thông thường hoặc dây leo núi tĩnh để thay thế bộ chống sốc.

- Chỉ móc một carabiner: Luôn đảm bảo cả hai carabiner đều được móc vào dây cáp, trừ khi bạn đang chuyển qua một điểm neo.

- Gắn sai vị trí: Bộ chống sốc phải được gắn vào vòng belay loop của đai an toàn, không phải các vòng treo dụng cụ bên hông.

- Sử dụng lại sau cú ngã: Nếu bộ hấp thụ năng lượng đã bung ra sau một cú ngã, thiết bị đó phải được loại bỏ và thay thế ngay lập tức.

Thuật ngữ liên quan

- Đai an toàn (Harness): Thiết bị mặc vào người để kết nối với bộ chống sốc.

- Mũ bảo hiểm (Helmet): Bảo vệ đầu khỏi đá rơi hoặc va đập.

- Yếu tố rơi (Fall Factor): Tỷ lệ giữa chiều cao của cú ngã và chiều dài của dây chịu lực. Trên via ferrata, yếu tố rơi thường rất cao.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Tôi có cần thay bộ chống sốc sau một cú ngã không?

Có, bạn phải thay thế ngay lập tức vì bộ hấp thụ năng lượng đã bị kích hoạt và mất tác dụng.

Bộ chống sốc Via Ferrata có dùng để leo núi đá được không?

Không, thiết bị này chỉ được thiết kế cho các tuyến via ferrata và không an toàn cho việc leo núi đá.

Trẻ em có dùng bộ chống sốc này được không?

Chỉ khi cân nặng của trẻ nằm trong phạm vi khuyến nghị của nhà sản xuất, thường là tối thiểu 40kg.

Xem các bộ thiết bị chống sốc Via Ferrata tại WeTrek.vn.