Bờm ngựa (Mane) là dải lông dài mọc dọc theo cổ và gáy ngựa, đóng vai trò bảo vệ, giao tiếp và là một chỉ số sức khỏe quan trọng của ngựa.

Bờm ngựa được cấu tạo từ keratin, một loại protein dạng sợi cứng giống như tóc người. Bờm ngựa không có dây thần kinh hay mạch máu. Độ dài, độ dày và kết cấu của bờm thay đổi tùy thuộc vào giống ngựa, chế độ dinh dưỡng và sức khỏe tổng thể.

Bờm ngựa có nhiều chức năng thiết yếu:

• Bảo vệ: Bờm ngựa giúp che chắn phần cổ khỏi nắng gắt, mưa và côn trùng. Vào mùa đông, một chiếc bờm dày cung cấp thêm lớp cách nhiệt giữ ấm cho các mạch máu quan trọng ở cổ.

• Dẫn nước: Lông bờm giúp nước mưa chảy xuống khỏi cơ thể ngựa, giữ cho phần lưng và cổ khô ráo hơn.

• Giao tiếp: Vị trí và chuyển động của bờm là một phần trong ngôn ngữ cơ thể của ngựa, biểu thị cảm xúc như sợ hãi hoặc thư giãn.

• Phòng thủ: Ngựa dùng bờm để xua đuổi ruồi và các loại côn trùng gây hại khác khỏi mặt và cổ.

Trong hoạt động cưỡi ngựa, bờm ngựa không chỉ là đặc điểm thẩm mỹ. Nó còn có vai trò chức năng và an toàn quan trọng đối với người cưỡi.

Đối với người mới bắt đầu hoặc trong các tình huống bất ngờ, việc nắm lấy một phần bờm ngựa giúp người cưỡi ổn định lại vị trí và lấy lại thăng bằng. Đây là một kỹ thuật an toàn cơ bản, tránh việc giật mạnh vào dây cương gây đau cho miệng ngựa.

Nhiều bộ môn cưỡi ngựa có quy định hoặc truyền thống riêng về kiểu dáng bờm. Tết bờm (braiding) là một kỹ thuật phổ biến trong các môn biểu diễn như dressage để tạo vẻ ngoài gọn gàng, chuyên nghiệp. Việc tết bờm còn giúp bờm không vướng vào dây cương hoặc tay người cưỡi. Các trang trại ngựa du lịch tại Việt Nam, ví dụ như ở Đà Lạt, cũng thường tết bờm ngựa để tạo hình ảnh đẹp cho du khách.

Chăm sóc, chải chuốt bờm là một hoạt động quan trọng giúp xây dựng mối quan hệ tin tưởng giữa người và ngựa. Quá trình này giúp bạn kiểm tra sức khỏe da và lông của ngựa, phát hiện sớm các vấn đề như ve, rận hoặc bệnh nấm.

Khi cưỡi ngựa đi săn trong các địa hình phức tạp, bờm ngựa đóng vai trò bảo vệ và hỗ trợ người đi săn.

Một chiếc bờm dày có tác dụng như một lớp đệm tự nhiên, bảo vệ cổ ngựa khỏi bị trầy xước bởi cành cây, bụi gai khi di chuyển qua các khu rừng hoặc vùng cây cối rậm rạp. Điều này đặc biệt quan trọng trong các cuộc săn đòi hỏi di chuyển nhanh và linh hoạt.

Một chiếc bờm được cắt tỉa gọn gàng hoặc tết lại sẽ giảm khả năng bị vướng vào cành cây. Việc này giúp giảm thiểu tiếng động bất ngờ, một yếu tố quan trọng để không làm con mồi hoảng sợ. Bờm gọn gàng cũng đảm bảo tầm nhìn và khả năng kiểm soát ngựa của người đi săn không bị ảnh hưởng.

Trong môi trường săn bắn hoang dã, ngựa có thể giật mình bởi động vật khác hoặc tiếng động lớn. Tương tự như khi cưỡi ngựa thông thường, bờm ngựa là một điểm bám an toàn và nhanh chóng để người đi săn giữ vững vị trí trên lưng ngựa.

Chăm sóc bờm ngựa thường xuyên là điều cần thiết để đảm bảo sức khỏe và sự thoải mái cho ngựa. Tại Việt Nam, khí hậu nóng ẩm tạo điều kiện cho các vấn đề về da phát triển, vì vậy việc vệ sinh bờm càng trở nên quan trọng.

• Chải bờm: Bạn cần dùng lược hoặc bàn chải chuyên dụng để gỡ rối hàng ngày. Bắt đầu chải từ phần ngọn và tiến dần lên chân bờm để tránh làm đứt gãy lông.

• Vệ sinh: Gội bờm bằng dầu gội dành riêng cho ngựa khi cần thiết. Gội quá thường xuyên sẽ làm mất đi lớp dầu tự nhiên bảo vệ lông. Bạn cần xả sạch dầu gội để tránh gây kích ứng da.

• Cắt tỉa: Tỉa bờm định kỳ để duy trì độ dài phù hợp, giúp bờm trông gọn gàng và dễ quản lý. Việc này cũng giúp loại bỏ phần lông chẻ ngọn hoặc hư tổn.

• Kiểm tra ký sinh trùng: Thường xuyên kiểm tra chân bờm để phát hiện ve, chấy, rận hoặc các dấu hiệu bệnh ngoài da để xử lý kịp thời.

Tết bờm ngựa giúp bờm không bị rối, gọn gàng trong thi đấu và không vướng vào dây cương.

Không, cắt bờm không làm ngựa đau vì bờm được cấu tạo từ keratin và không có dây thần kinh.

Bạn chỉ nên gội bờm ngựa khi thực sự bẩn để không làm mất đi lớp dầu tự nhiên bảo vệ lông.

Xem các sản phẩm chăm sóc ngựa tại WeTrek.vn.