Cầu chậm (Low Range Gear) là một chế độ trong hộp số phụ của xe 4WD, giúp nhân mô-men xoắn để tăng tối đa lực kéo ở tốc độ thấp vượt địa hình khó.

Cầu chậm, hay còn gọi là chế độ 4L (4-Low), là một tùy chọn trong hệ thống dẫn động bốn bánh (4WD). Khi bạn gài cầu chậm, hộp số phụ của xe sẽ thay đổi tỷ số truyền. Việc này giúp giảm tốc độ bánh xe nhưng tăng đáng kể mô-men xoắn, hay còn gọi là lực kéo.

Bạn có thể hình dung nó giống như số thấp nhất trên một chiếc xe đạp địa hình. Bạn đạp rất nhẹ nhàng để leo dốc, dù xe di chuyển chậm. Cầu chậm trên xe ô tô cũng hoạt động với nguyên lý tương tự, cung cấp sức mạnh tối đa để chinh phục các địa hình hiểm trở.

Cơ chế của cầu chậm nằm ở hộp số phụ (transfer case). Hộp số này có một bộ bánh răng riêng biệt. Khi bạn chuyển sang chế độ 4L, bộ bánh răng này được kích hoạt, làm thay đổi tỷ số truyền cuối cùng đến các bánh xe.

Ví dụ, một tỷ số truyền cầu chậm phổ biến là 2.72:1. Điều này có nghĩa là mô-men xoắn từ động cơ được nhân lên 2.72 lần trước khi đến bánh xe. Kết quả là bạn có một lực kéo khổng lồ, giúp xe từ từ bò qua chướng ngại vật mà không cần đạp ga nhiều.

Cầu chậm được thiết kế cho những tình huống cần lực kéo tối đa ở tốc độ rất thấp. Bạn chỉ nên dùng nó ở những địa hình khó khăn.

• Leo dốc cao, gồ ghề: Khi bạn cần leo những con dốc đất đá dựng đứng như đường lên đỉnh Tà Xùa hoặc một số cung đường off-road ở Đà Lạt, cầu chậm cung cấp đủ lực để xe tiến lên một cách ổn định.
• Xuống dốc an toàn: Cầu chậm hỗ trợ phanh động cơ hiệu quả. Nó ghìm xe lại, giúp bạn kiểm soát tốc độ khi xuống những con dốc dài và trơn trượt mà không cần rà phanh liên tục. Điều này đặc biệt hữu ích khi đổ đèo Mã Pí Lèng vào ngày mưa.
• Vượt địa hình bùn lầy hoặc cát sâu: Khi đi qua các bãi sình lầy ở Đồng Tháp Mười hoặc những đoạn cát lún ở Mũi Né, lực kéo lớn từ cầu chậm giúp bánh xe quay từ từ nhưng chắc chắn, tránh bị sa lầy.
• Kéo vật nặng: Nếu bạn cần kéo một chiếc xe khác bị mắc kẹt hoặc một rơ-moóc cắm trại nặng lên dốc, cầu chậm sẽ cung cấp đủ sức mạnh cần thiết.

Sử dụng cầu chậm sai cách có thể gây hư hỏng nghiêm trọng cho hệ thống truyền động. Bạn cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Chỉ dùng ở tốc độ thấp: Luôn giữ tốc độ dưới 40 km/h. Cầu chậm không được thiết kế cho tốc độ cao.
• Không dùng trên đường nhựa: Tuyệt đối không gài cầu chậm khi chạy trên đường bê tông hoặc đường nhựa khô ráo. Bề mặt có độ bám cao sẽ khiến hệ thống truyền động bị bó, gây hư hại cho hộp số phụ, vi sai và trục láp.
• Gài số đúng cách: Hầu hết các xe yêu cầu bạn phải dừng hẳn, chuyển về số N (Neutral) rồi mới gài sang 4L. Hãy đọc kỹ sách hướng dẫn sử dụng xe của bạn.
• Chuyển về 2H hoặc 4H ngay khi có thể: Khi đã vượt qua địa hình khó và quay lại đường bằng phẳng, bạn cần chuyển về chế độ 2H (1 cầu) hoặc 4H (2 cầu nhanh) để tiếp tục di chuyển bình thường.

Cầu nhanh (4H - 4-High) và cầu chậm (4L - 4-Low) đều cung cấp sức mạnh cho cả bốn bánh nhưng mục đích sử dụng hoàn toàn khác nhau.

• Cầu nhanh (4H): Dùng cho các bề mặt trơn trượt nhưng vẫn có thể đi ở tốc độ bình thường. Ví dụ như đường mưa, đường sỏi đá, hoặc đường tuyết. Nó giúp tăng độ bám đường nhưng không làm thay đổi tỷ số truyền.
• Cầu chậm (4L): Chỉ dùng cho địa hình khắc nghiệt ở tốc độ rất thấp. Nó nhân mô-men xoắn để tạo ra lực kéo tối đa.

Bạn không nên dùng cầu chậm trên đường nhựa vì nó gây hại cho hệ thống truyền động của xe.

Tốc độ tối đa khi dùng cầu chậm thường dưới 40 km/h tùy theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

Xe không có cầu chậm vẫn đi off-road nhẹ được, nhưng sẽ gặp khó khăn ở các địa hình dốc cao hoặc cực kỳ gồ ghề.

Hiểu rõ về cầu chậm giúp bạn tự tin hơn khi đối mặt với những cung đường khó. Để chuẩn bị cho các chuyến đi địa hình, bạn có thể tìm các thiết bị dã ngoại và off-road cần thiết. Xem đồ dã ngoại và off-road tại WeTrek.vn.