Chế độ dẫn (guide mode) là tính năng trên thiết bị bảo hiểm cho phép bạn bảo hiểm cho một hoặc hai người leo thứ hai từ phía trên, trực tiếp từ trạm.

Chế độ dẫn là gì?

Chế độ dẫn là một chức năng chuyên biệt trên một số thiết bị bảo hiểm dạng ống (tube-style device). Nó cho phép người leo dẫn (leader) bảo hiểm cho một hoặc hai người leo thứ hai (second) leo lên từ bên dưới. Thay vì gắn thiết bị bảo hiểm vào đai an toàn của bạn, bạn sẽ gắn nó trực tiếp vào điểm trung tâm (master point) của trạm bảo hiểm (anchor).

Điểm đặc biệt của chế độ này là khả năng tự động khóa. Khi người leo thứ hai bị ngã hoặc nghỉ lấy sức, trọng lượng của họ sẽ tác động lên dây. Thiết bị sẽ tự động kẹp chặt sợi dây, giữ người leo tại chỗ mà không cần người bảo hiểm phải dùng nhiều lực tay để hãm dây.

Chế độ dẫn hoạt động như thế nào?

Khi thiết lập ở chế độ dẫn, dây leo của người leo thứ hai đi qua thiết bị và được kẹp giữa carabiner và thân thiết bị. Lực kéo từ người leo thứ hai (khi họ leo lên hoặc ngã) sẽ làm carabiner xoay và ép chặt vào sợi dây, tạo ra một cơ chế phanh tự động. Điều này giúp tăng cường độ an toàn và giảm tải cho người bảo hiểm.

Cơ chế này khác biệt hoàn toàn so với việc bảo hiểm thông thường từ đai an toàn. Khi bảo hiểm từ đai, toàn bộ lực hãm ngã đều do tay của người bảo hiểm và ma sát từ thiết bị tạo ra. Còn với chế độ dẫn, lực được truyền thẳng vào trạm bảo hiểm.

Khi nào bạn nên sử dụng chế độ dẫn?

Leo đa chặng (Multi-pitch Climbing)

Đây là ứng dụng phổ biến nhất của chế độ dẫn. Khi bạn đã leo đến trạm và neo mình vào, bạn cần đưa đồng đội của mình lên. Sử dụng chế độ dẫn giúp bạn rảnh tay để thực hiện các công việc khác như quản lý dây, uống nước, hoặc chuẩn bị cho chặng leo tiếp theo. Các địa điểm leo đa chặng ở Việt Nam như Hữu Lũng (Lạng Sơn) hay vịnh Lan Hạ (Cát Bà) là nơi kỹ thuật này phát huy tối đa hiệu quả.

Đưa hai người leo thứ hai lên cùng lúc

Nhiều thiết bị có chế độ dẫn như Petzl Reverso hay Black Diamond ATC-Guide được thiết kế với hai khe luồn dây. Điều này cho phép bạn bảo hiểm cho hai người leo thứ hai cùng một lúc trên hai sợi dây riêng biệt. Kỹ thuật này giúp tiết kiệm thời gian đáng kể khi đi leo trong một nhóm ba người.

Các tình huống cần bảo hiểm rảnh tay

Trong một số tình huống cứu hộ hoặc khi người bảo hiểm cần thực hiện các thao tác phức tạp tại trạm, chế độ dẫn cung cấp một hệ thống bảo hiểm an toàn mà không đòi hỏi sự chú ý liên tục. Tính năng tự khóa mang lại một lớp bảo vệ bổ sung, cho phép người bảo hiểm tập trung vào các nhiệm vụ khác.

Ưu và nhược điểm của chế độ dẫn

Ưu điểm

Nhược điểm

Hướng dẫn thiết lập chế độ dẫn

Quy trình thiết lập có thể khác nhau đôi chút giữa các thiết bị, nhưng các bước cơ bản bao gồm:

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng

Sử dụng chế độ dẫn yêu cầu kiến thức và thực hành. Dưới đây là một số điểm bạn cần chú ý:

Chế độ dẫn là một kỹ thuật giá trị cho người leo núi, đặc biệt trong môi trường leo đa chặng. Nó tăng hiệu quả và sự thoải mái cho người bảo hiểm. Bạn cần học hỏi kỹ lưỡng và thực hành thường xuyên để sử dụng nó một cách an toàn.

Câu hỏi thường gặp

Chế độ dẫn có an toàn tuyệt đối không?

Chế độ này an toàn khi bạn sử dụng đúng kỹ thuật, nhưng bạn phải luôn giữ một tay trên dây phanh vì không có thiết bị nào là an toàn tuyệt đối.

Làm cách nào để thả người leo khi dây bị căng trong chế độ dẫn?

Bạn phải sử dụng một kỹ thuật đặc biệt dùng dây phụ hoặc sling để tạo đòn bẩy, giải phóng lực kẹp của thiết bị và thả dây một cách có kiểm soát.

Tất cả các thiết bị bảo hiểm đều có chế độ dẫn không?

Không, chỉ các thiết bị dạng ống được thiết kế riêng như Petzl Reverso hay Black Diamond ATC-Guide mới có chức năng này.

Xem các thiết bị bảo hiểm leo núi tại WeTrek.vn.