Chiến lược nạp năng lượng là kế hoạch ăn uống khoa học trước, trong và sau khi vận động, giúp bạn duy trì sức bền và tối ưu hiệu suất.

Chiến lược nạp năng lượng là một kế hoạch chi tiết về việc bạn ăn gì, uống gì và khi nào để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Kế hoạch này bao gồm ba giai đoạn chính: trước, trong và sau khi bạn tham gia các hoạt động thể chất cường độ cao như chạy bộ đường dài, đạp xe, hay trekking leo núi.

Mục tiêu của chiến lược này không chỉ là cung cấp đủ calo. Nó còn giúp bạn duy trì mức năng lượng ổn định, ngăn ngừa tình trạng kiệt sức, và thúc đẩy quá trình phục hồi cơ bắp. Một chiến lược tốt sẽ được cá nhân hóa dựa trên cường độ hoạt động, thời gian, và cơ địa của chính bạn.

Khi bạn vận động, cơ thể đốt cháy carbohydrate dự trữ (glycogen) trong cơ và gan để tạo ra năng lượng. Nguồn dự trữ này có hạn. Khi cạn kiệt, bạn sẽ gặp hiện tượng "đụng tường" (hitting the wall), cảm thấy mệt mỏi đột ngột và không thể tiếp tục. Một chiến lược nạp năng lượng hiệu quả giúp bạn tránh được điều này.

Các lợi ích chính bao gồm:

• Tối ưu hiệu suất. Cung cấp năng lượng đúng lúc giúp bạn duy trì tốc độ và sức mạnh trong suốt cuộc đua hay chuyến đi.

• Duy trì sức bền. Nguồn năng lượng liên tục giúp bạn đi xa hơn, lâu hơn mà không bị kiệt sức.

• Tăng tốc độ phục hồi. Bổ sung dinh dưỡng sau vận động giúp cơ bắp sửa chữa và tái tạo nhanh hơn.

• Ngăn ngừa các vấn đề tiêu hóa. Lựa chọn đúng loại thực phẩm giúp bạn tránh bị chuột rút, đầy hơi hay buồn nôn khi đang vận động.

Một chiến lược hoàn chỉnh luôn có ba giai đoạn. Mỗi giai đoạn có một mục tiêu dinh dưỡng riêng biệt.

Trước khi vận động

Mục tiêu là làm đầy kho dự trữ glycogen của bạn. Bữa ăn chính nên diễn ra trước 3 đến 4 giờ. Bữa ăn này cần giàu carbohydrate phức hợp, ít chất béo và chất xơ để dễ tiêu hóa.

Ví dụ: Trước một chuyến trekking tại Tà Năng Phan Dũng, bạn có thể ăn một bữa sáng gồm cơm, thịt gà và rau luộc. Trước khi xuất phát khoảng 30 phút, bạn có thể ăn thêm một quả chuối hoặc một thanh năng lượng nhỏ.

Trong khi vận động

Mục tiêu là bổ sung carbohydrate và điện giải bị mất qua mồ hôi để duy trì năng lượng. Nguyên tắc chung là nạp khoảng 30-60 gram carbohydrate mỗi giờ cho các hoạt động kéo dài trên 90 phút.

Các sản phẩm phổ biến bao gồm:

• Gel năng lượng. Cung cấp carbohydrate hấp thu nhanh, dễ sử dụng khi đang di chuyển.

• Thanh năng lượng. Cung cấp năng lượng bền vững hơn, phù hợp cho những đoạn đường ít căng thẳng.

• Kẹo dẻo năng lượng. Dễ nhai và phân chia liều lượng.

• Nước uống điện giải. Bù nước và các khoáng chất quan trọng như natri, kali.

Ví dụ: Khi tham gia một giải chạy trail như Vietnam Mountain Marathon, bạn nên dùng một gói gel năng lượng sau mỗi 45-60 phút, kết hợp uống nước lọc và điện giải đều đặn tại các trạm tiếp sức.

Sau khi vận động

Mục tiêu là bù lại năng lượng đã mất và hỗ trợ phục hồi cơ bắp. Bạn nên nạp một bữa ăn nhẹ chứa cả carbohydrate và protein trong vòng 30-60 phút sau khi kết thúc. Tỷ lệ carbohydrate và protein lý tưởng là 3:1 hoặc 4:1.

Ví dụ: Sau khi hoàn thành một cuốc xe đạp dài quanh Hồ Tây, một ly sữa sô cô la hoặc một khẩu phần whey protein pha với nước trái cây là lựa chọn phục hồi tuyệt vời.

Không có một công thức chung cho tất cả mọi người. Bạn cần thử nghiệm để tìm ra những gì phù hợp nhất với cơ thể mình.

1. Xác định hoạt động. Một chuyến leo núi Fansipan trong ngày đòi hỏi một kế hoạch khác với một buổi chạy 10km trong công viên.

2. Lựa chọn sản phẩm. Thử các loại gel, thanh năng lượng, và đồ uống điện giải khác nhau trong các buổi tập để xem hệ tiêu hóa của bạn phản ứng như thế nào.

3. Luyện tập. Quy tắc vàng là không bao giờ thử bất cứ thứ gì mới vào ngày thi đấu hoặc ngày đi trek chính thức. Hãy thực hành chiến lược nạp năng lượng của bạn nhiều lần trong các buổi tập luyện.

Uống bao nhiêu nước là đủ khi đi trekking?

Bạn nên uống khoảng 500ml nước mỗi giờ vận động và bổ sung điện giải nếu đổ mồ hôi nhiều.

Có cần nạp năng lượng cho một buổi chạy bộ ngắn 5km không?

Đối với hoạt động dưới 60 phút, bạn thường không cần nạp năng lượng trong lúc chạy, chỉ cần đảm bảo bữa ăn trước đó đủ chất.

Gel năng lượng và thanh năng lượng khác nhau như thế nào?

Gel năng lượng cung cấp carbohydrate hấp thu nhanh cho năng lượng tức thì, còn thanh năng lượng cung cấp năng lượng bền vững hơn từ nhiều nguồn khác nhau.

Việc xây dựng một chiến lược nạp năng lượng hiệu quả giúp bạn tận hưởng trọn vẹn mọi hành trình. Lựa chọn đúng sản phẩm dinh dưỡng là bước đầu tiên để chinh phục những mục tiêu của mình. Xem các sản phẩm dinh dưỡng thể thao tại WeTrek.vn.