Cọc thăm tuyết là một cây cọc gấp gọn, dùng để tìm kiếm và xác định độ sâu của nạn nhân bị vùi lấp trong tuyết lở. Đây là thiết bị an toàn sinh tồn.

Cọc thăm tuyết (snow probe) là một thiết bị cứu hộ quan trọng, thuộc bộ ba an toàn tuyết lở cùng với máy dò sóng (avalanche transceiver) và xẻng xúc tuyết (snow shovel). Nó là một cây cọc dài, có thể gấp gọn, làm từ nhôm hoặc sợi carbon. Người cứu hộ sử dụng cọc để thăm dò bên dưới bề mặt tuyết nhằm xác định chính xác vị trí của người bị nạn.

Quy trình cứu hộ diễn ra như sau:

• Đầu tiên, máy dò sóng sẽ giúp khoanh vùng vị trí chung của nạn nhân trong bán kính vài mét.
• Tiếp theo, người cứu hộ sẽ nhanh chóng lắp ráp cọc thăm tuyết.
• Họ đâm cọc thẳng và vuông góc xuống lớp tuyết dày một cách có hệ thống, thường theo hình xoắn ốc từ trong ra ngoài.
• Khi đầu cọc chạm vào một vật mềm, khác với cảm giác khi chạm đất cứng hoặc băng, đó là dấu hiệu của nạn nhân. Người cứu hộ sẽ để nguyên cọc tại vị trí đó làm mốc.
• Cuối cùng, họ dùng xẻng tuyết để đào theo thân cọc xuống phía dưới, giải cứu nạn nhân.

Việc sử dụng cọc thăm tuyết giúp tiết kiệm thời gian và công sức quý giá, tăng cơ hội sống sót cho người bị vùi lấp.

Trong một trận lở tuyết, thời gian là yếu tố quyết định sự sống còn. Thống kê cho thấy, cơ hội sống sót của nạn nhân giảm mạnh sau 15 phút bị chôn vùi. Việc đào bới ngẫu nhiên mà không có cọc thăm tuyết để xác định vị trí chính xác sẽ làm lãng phí năng lượng và thời gian. Cọc thăm tuyết giúp chuyển từ việc tìm kiếm chung chung sang hành động đào bới có mục tiêu.

Nó là một phần không thể thiếu của bộ dụng cụ an toàn cho bất kỳ ai tham gia các hoạt động ngoài trời tại những vùng có tuyết dày và nguy cơ tuyết lở, ví dụ như:

• Leo núi mùa đông (winter mountaineering)
• Trượt tuyết dã ngoại (backcountry skiing)
• Trượt ván tuyết dã ngoại (backcountry snowboarding)
• Đi bộ trên tuyết (snowshoeing) ở địa hình hiểm trở

Sở hữu và biết cách sử dụng thành thạo cọc thăm tuyết thể hiện sự chuẩn bị nghiêm túc và trách nhiệm với an toàn của bản thân và đồng đội.

Một chiếc cọc thăm tuyết hiện đại có thiết kế thông minh để triển khai nhanh chóng và hiệu quả. Các bộ phận chính bao gồm:

• Thân cọc (Shaft Sections): Gồm nhiều đoạn rỗng bằng nhôm hoặc sợi carbon, lồng vào nhau. Trên thân cọc thường có các vạch chia độ sâu, giúp người cứu hộ biết nạn nhân bị chôn ở độ sâu bao nhiêu.
• Dây cáp bên trong (Internal Cable): Một sợi dây cáp bằng thép hoặc Kevlar chạy xuyên suốt các đoạn cọc, giúp chúng kết nối với nhau.
• Cơ chế khóa (Locking Mechanism): Khi kéo căng dây cáp, một cơ chế khóa ở tay cầm sẽ giữ chặt các đoạn cọc thành một cây gậy cứng, thống nhất.
• Đầu cọc (Tip): Phần đầu được thiết kế nhọn và cứng để dễ dàng đâm xuyên qua các lớp tuyết và băng nén.

Khi lựa chọn cọc thăm tuyết, bạn cần xem xét ba yếu tố chính: chiều dài, vật liệu và cơ chế triển khai.

Chiều dài

Chiều dài cọc được đo bằng centimet. Các độ dài phổ biến dao động từ 200cm đến 320cm.

• 240cm: Đây là độ dài tiêu chuẩn, phù hợp cho hầu hết các hoạt động trượt tuyết và đi bộ dã ngoại ở những khu vực có lượng tuyết trung bình.
• 280cm - 320cm: Các cọc dài hơn dành cho những người tuần tra trượt tuyết, hướng dẫn viên chuyên nghiệp hoặc những ai hoạt động ở vùng có lớp tuyết rất dày như Alaska, Canada, hoặc dãy Alps.

Vật liệu

• Nhôm (Aluminum): Phổ biến nhất, bền, chịu lực tốt và có giá thành hợp lý. Nhược điểm là nặng hơn một chút so với sợi carbon.
• Sợi carbon (Carbon Fiber): Nhẹ hơn đáng kể, giúp giảm trọng lượng tổng thể của bộ dụng cụ. Tuy nhiên, nó đắt hơn và có thể giòn, dễ gãy hơn nhôm khi bị uốn cong quá mức.

Cơ chế triển khai

Tốc độ là yếu tố sống còn. Bạn cần một chiếc cọc có thể lắp ráp nhanh chóng, ngay cả khi đang đeo găng tay dày. Hầu hết các mẫu hiện đại đều có cơ chế khóa nhanh, bạn chỉ cần giữ tay cầm và thả các đoạn cọc ra, chúng sẽ tự động nối lại và khóa chặt khi bạn kéo dây cáp.

Việt Nam là một quốc gia nhiệt đới, tuyết là hiện tượng hiếm gặp và chỉ xuất hiện ở một vài đỉnh núi cao như Fansipan (Lào Cai) hay Mẫu Sơn (Lạng Sơn) vào những đợt không khí lạnh rất mạnh. Nguy cơ tuyết lở quy mô lớn gần như không có.

Tuy nhiên, cộng đồng outdoor Việt Nam ngày càng phát triển và vươn ra thế giới. Nhiều người Việt tham gia các chuyến đi trượt tuyết ở Nhật Bản, Hàn Quốc, hoặc các chuyến leo núi ở Nepal, Châu Âu. Tại những nơi này, cọc thăm tuyết cùng các thiết bị an toàn khác là vật dụng bắt buộc. Nếu bạn có kế hoạch tham gia các hoạt động này, việc trang bị và học cách sử dụng cọc thăm tuyết là điều cần thiết để đảm bảo an toàn.

Hỏi: Cọc thăm tuyết có thực sự cần thiết không?

Trả lời: Có, cọc thăm tuyết là một phần không thể thiếu trong bộ ba thiết bị an toàn tuyết lở, giúp xác định vị trí nạn nhân nhanh chóng.

Hỏi: Tôi có thể dùng gậy trekking để thay thế cọc thăm tuyết không?

Trả lời: Không, gậy trekking không đủ dài, không có vạch đo độ sâu và không đủ cứng để đâm xuyên qua tuyết nén một cách hiệu quả.

Hỏi: Chiều dài cọc thăm tuyết bao nhiêu là phù hợp cho người mới bắt đầu?

Trả lời: Một chiếc cọc dài khoảng 240cm là lựa chọn tốt và linh hoạt cho hầu hết các chuyến đi dã ngoại ở vùng có tuyết.

Bạn có thể tìm hiểu và lựa chọn các mẫu cọc thăm tuyết phù hợp cho chuyến đi của mình. Xem các mẫu cọc thăm tuyết chính hãng tại WeTrek.vn.