Đánh lửa bằng đá và thép là phương pháp tạo lửa cổ điển, dùng thép carbon cao quẹt vào đá lửa để tạo tia lửa, hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết.

Đánh lửa bằng đá và thép là gì?

Đánh lửa bằng đá và thép là một kỹ thuật tạo lửa truyền thống. Kỹ thuật này sử dụng một miếng thép carbon cao (gọi là thép đánh lửa) va vào cạnh sắc của một viên đá lửa. Cú va chạm tạo ra tia lửa. Những tia lửa này bắt vào vật liệu dễ cháy gọi là bùi nhùi để tạo ra than hồng, từ đó nhóm lên ngọn lửa lớn hơn. Đây là một công cụ sinh tồn đáng tin cậy, không phụ thuộc vào nhiên liệu hay các bộ phận cơ khí phức tạp.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Một bộ đánh lửa cơ bản bao gồm ba thành phần chính. Mỗi thành phần có một vai trò cụ thể trong quá trình tạo lửa.

Cấu tạo

• Thép đánh lửa (Striker): Đây là một miếng thép có hàm lượng carbon cao. Thép carbon cao đủ cứng để tạo ra tia lửa khi va chạm nhưng cũng đủ mềm để các mảnh vụn nhỏ của nó bị bào mòn.
• Đá lửa (Flint): Là một loại đá cứng, thường là đá flint, chert, hoặc thạch anh. Đặc điểm quan trọng của nó là có các cạnh sắc để bào mòn thép.
• Bùi nhùi (Tinder): Là vật liệu khô, xốp và rất dễ bắt lửa từ một tia lửa nhỏ. Vải than (char cloth) là loại bùi nhùi phổ biến nhất cho phương pháp này.

Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý tạo lửa dựa trên một phản ứng hóa học đơn giản. Khi bạn quẹt mạnh miếng thép vào cạnh sắc của viên đá lửa, cạnh đá sẽ bào một mảnh thép cực nhỏ ra khỏi miếng thép. Ma sát từ va chạm làm nóng mảnh thép này. Khi tiếp xúc với oxy trong không khí, mảnh thép nóng đỏ sẽ bốc cháy và tạo thành một tia lửa. Tia lửa này có nhiệt độ đủ cao để đốt cháy bùi nhùi và tạo ra than hồng.

Ưu và nhược điểm so với dụng cụ tạo lửa hiện đại

So với bật lửa hoặc que đánh lửa ferro, phương pháp đá và thép có những điểm mạnh và điểm yếu riêng. Việc lựa chọn phụ thuộc vào kỹ năng và điều kiện sử dụng của bạn.

Ưu điểm

• Độ tin cậy cao: Dụng cụ này không có bộ phận chuyển động, không cần nhiên liệu và hoạt động tốt ngay cả khi bị ướt. Bạn chỉ cần lau khô thép và đá là có thể sử dụng.
• Độ bền vượt trội: Một bộ đánh lửa chất lượng tốt có thể sử dụng trong nhiều năm và tạo ra hàng nghìn tia lửa. Nó bền hơn nhiều so với một chiếc bật lửa dùng một lần.
• Hoạt động độc lập: Bạn không cần lo lắng về việc hết gas, hết xăng hay pin. Chỉ cần có thép, đá và bùi nhùi là bạn có thể tạo lửa.

Nhược điểm

• Yêu cầu kỹ năng: Sử dụng thành thạo đòi hỏi sự luyện tập. Bạn cần biết cách chuẩn bị bùi nhùi và kỹ thuật quẹt lửa chính xác.
• Phụ thuộc vào bùi nhùi: Phương pháp này cần có bùi nhùi cực kỳ khô và dễ bắt lửa. Việc tìm hoặc chuẩn bị bùi nhùi phù hợp trong điều kiện ẩm ướt là một thử thách.
• Tốc độ chậm hơn: So với bật lửa, việc tạo lửa bằng đá và thép mất nhiều thời gian và công sức hơn.

Hướng dẫn sử dụng cơ bản

Để tạo lửa thành công, bạn cần tuân thủ các bước một cách cẩn thận. Luyện tập thường xuyên sẽ giúp bạn thành thạo kỹ năng này.

1. Chuẩn bị bùi nhùi: Đặt một miếng bùi nhùi khô, ví dụ như vải than, lên trên viên đá lửa, gần cạnh sắc mà bạn sẽ quẹt. Giữ chặt cả đá và bùi nhùi bằng ngón tay cái và ngón trỏ.

2. Tạo tia lửa: Cầm chắc miếng thép trong tay kia. Quẹt mạnh và dứt khoát cạnh thép xuống cạnh sắc của đá lửa theo hướng ra xa cơ thể. Mục tiêu là để tia lửa bắn thẳng vào miếng bùi nhùi.

3. Nhóm lửa: Khi một tia lửa rơi trúng bùi nhùi, nó sẽ tạo ra một đốm than hồng. Nhẹ nhàng đặt miếng bùi nhùi đang cháy âm ỉ này vào một bó vật liệu bắt lửa lớn hơn, như cỏ khô, xơ dừa hoặc vỏ cây tràm. Thổi nhẹ và đều vào đốm than hồng cho đến khi nó bùng lên thành ngọn lửa.

Ở Việt Nam, bạn có thể tìm các loại bùi nhùi tự nhiên như xơ dừa khô, bông gòn từ cây gạo, hoặc cạo lớp vỏ mỏng của cây tràm để sử dụng.

Cách chọn mua dụng cụ phù hợp

Khi chọn mua một bộ đánh lửa bằng đá và thép, bạn nên xem xét một số yếu tố để đảm bảo hiệu quả và độ bền.

• Chất liệu thép: Chọn thép làm từ thép carbon cao. Thép được rèn thủ công thường có chất lượng tốt và tạo ra tia lửa nóng hơn.
• Hình dáng và kích thước: Thép đánh lửa nên có kích thước vừa vặn với tay cầm của bạn để thao tác dễ dàng. Hình dáng chữ C hoặc chữ U rất phổ biến và bảo vệ các ngón tay của bạn khi quẹt.
• Đá lửa đi kèm: Một bộ sản phẩm tốt thường đi kèm một viên đá lửa có nhiều cạnh sắc. Đảm bảo đá đủ cứng và có kích thước hợp lý để cầm nắm.

Câu hỏi thường gặp

Đánh lửa bằng đá và thép có hoạt động khi bị ướt không?

Có, dụng cụ này hoạt động tốt sau khi bạn lau khô bề mặt đá và thép.

Một bộ đánh lửa dùng được bao nhiêu lần?

Một bộ chất lượng tốt có thể tạo ra hàng nghìn lần đánh lửa trong nhiều năm.

Tôi có thể dùng đá thường để đánh lửa không?

Bạn cần một loại đá rất cứng và có cạnh sắc, như đá flint hoặc thạch anh.

Xem các bộ dụng cụ đánh lửa tại WeTrek.vn.