Di chuyển trên sông băng (Glacier Travel) là gì?
TL;DR: Di chuyển trên sông băng là kỹ thuật đi bộ hoặc leo núi qua các vùng băng tuyết, đòi hỏi thiết bị và kỹ năng chuyên dụng để đi qua các khe nứt an toàn.
Định nghĩa Di chuyển trên sông băng
Di chuyển trên sông băng là hoạt động đi qua các khu vực có sông băng, là những khối băng khổng lồ di chuyển chậm. Đây không phải là đi bộ đường dài thông thường. Bề mặt sông băng luôn thay đổi, ẩn chứa nhiều mối nguy hiểm không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Hoạt động này đòi hỏi kiến thức chuyên môn, kỹ năng sử dụng thiết bị và khả năng phán đoán địa hình.
Đối với người Việt Nam, đây là kỹ năng cần thiết khi bạn tham gia các chuyến leo núi ở những đỉnh cao có tuyết vĩnh cửu. Ví dụ, các cung đường trekking đến Everest Base Camp ở Nepal, chinh phục Mont Blanc ở Châu Âu, hay khám phá các sông băng ở New Zealand đều yêu cầu bạn phải biết cách di chuyển an toàn trên địa hình này.
Tại sao Di chuyển trên sông băng lại nguy hiểm?
Sông băng là một môi trường năng động và tiềm ẩn rủi ro. Việc hiểu rõ các mối nguy hiểm là bước đầu tiên để đảm bảo an toàn.
Khe nứt sông băng (Crevasses)
Đây là mối nguy hiểm lớn nhất. Khe nứt là những vết gãy sâu trên bề mặt sông băng, có thể rộng vài mét và sâu hàng trăm mét. Chúng thường bị che phủ bởi một lớp tuyết mỏng gọi là cầu tuyết, khiến bạn không thể nhận biết được.
Cầu tuyết (Snow Bridges)
Cầu tuyết hình thành khi tuyết tích tụ và bắc ngang qua một khe nứt. Chúng có thể đủ chắc chắn để đi qua, nhưng cũng có thể sụp đổ bất ngờ dưới trọng lượng của một người. Việc đánh giá độ an toàn của cầu tuyết đòi hỏi kinh nghiệm dày dạn.
Sạt lở băng (Seracs) và Lở tuyết (Avalanches)
Ở những khu vực dốc, các khối băng lớn (serac) có thể đổ sụp mà không có cảnh báo. Tương tự, các sườn núi tuyết xung quanh sông băng cũng có nguy cơ lở tuyết, đặc biệt là sau các trận bão tuyết hoặc khi nhiệt độ tăng.
Thời tiết khắc nghiệt
Thời tiết trên núi cao thay đổi rất nhanh. Bão tuyết có thể ập đến, làm giảm tầm nhìn xuống gần như bằng không (whiteout), khiến việc định hướng trở nên cực kỳ khó khăn.
Thiết bị Bắt buộc cho Di chuyển trên sông băng
Không có thiết bị phù hợp, bạn không thể di chuyển an toàn trên sông băng. Dưới đây là danh sách các trang bị cơ bản, được chia thành thiết bị cá nhân và thiết bị nhóm.
Thiết bị cá nhân
Đai an toàn leo núi (Harness): Dùng để kết nối bạn vào sợi dây chung của cả đội.
Đinh giày (Crampons): Khung kim loại có đinh nhọn gắn dưới đế giày, giúp bám chắc vào băng cứng.
Rìu phá băng (Ice Axe): Công cụ đa năng dùng để giữ thăng bằng, tự hãm phanh khi trượt ngã, và hỗ trợ leo các đoạn dốc.
Mũ bảo hiểm (Helmet): Bảo vệ đầu khỏi băng đá rơi từ trên cao.
Thiết bị nhóm
Dây leo núi (Rope): Sợi dây chuyên dụng, thường là dây thừng động (dynamic rope), để kết nối các thành viên trong đội lại với nhau.
Bộ dụng cụ cứu hộ khe nứt (Crevasse Rescue Kit): Bao gồm puly, khóa hãm dây, dây vòng và các thiết bị khác để thực hiện việc kéo một người bị rơi lên khỏi khe nứt.
Vít băng (Ice Screws): Dùng để tạo điểm neo chắc chắn trên băng.
Các Kỹ thuật Di chuyển trên sông băng Cơ bản
Kỹ thuật đúng là yếu tố sống còn. Bạn phải thực hành các kỹ năng này trước khi bước chân lên sông băng.
Di chuyển theo đội hình dây (Rope Team Travel)
Đây là kỹ thuật nền tảng. Các thành viên trong đội (thường từ 2 đến 4 người) được nối với nhau bằng một sợi dây. Khoảng cách giữa mỗi người phải đủ xa để nếu một người rơi xuống khe nứt, những người còn lại có đủ thời gian và khoảng cách để hãm lại. Dây phải luôn được giữ đủ căng, không bị chùng xuống mặt tuyết.
Kỹ thuật sử dụng rìu phá băng
Rìu phá băng không chỉ là một cây gậy đi bộ. Khi đi trên dốc, bạn cầm rìu ở tư thế sẵn sàng để có thể ngay lập tức thực hiện kỹ thuật tự hãm phanh (self-arrest). Đây là động tác xoay người và dùng toàn bộ trọng lượng cơ thể ghì lưỡi rìu xuống tuyết để dừng lại khi bị trượt ngã.
Kỹ thuật đi bằng đinh giày
Bạn cần học cách đi bộ hiệu quả với đinh giày để tránh bị vấp hoặc làm rách quần. Các kỹ thuật cơ bản bao gồm đi thẳng bằng cả mặt đế (flat-footing) trên dốc thoải và đi bằng mũi đinh (front-pointing) trên các dốc thẳng đứng.
Chuẩn bị cho chuyến đi sông băng đầu tiên
Sự chuẩn bị kỹ lưỡng quyết định sự thành công và an toàn của chuyến đi.
Tham gia khóa học chuyên nghiệp: Cách tốt nhất để học là tham gia một khóa đào tạo về di chuyển trên sông băng và cứu hộ khe nứt. Không video nào có thể thay thế được kinh nghiệm thực hành dưới sự giám sát của chuyên gia.
Rèn luyện thể lực: Di chuyển trên sông băng rất tốn sức. Bạn cần có sức bền tim mạch tốt để đi bộ nhiều giờ ở độ cao lớn, cùng với sức mạnh chân và lưng để mang balo nặng.
Thuê người dẫn đường (Guide): Nếu bạn là người mới, lựa chọn an toàn nhất là thuê một người dẫn đường chuyên nghiệp và có chứng chỉ. Họ có kinh nghiệm về địa hình, thời tiết và kỹ năng cứu hộ cần thiết.
Câu hỏi thường gặp
Hỏi: Tôi có thể đi trên sông băng một mình không?
Đáp: Bạn tuyệt đối không nên di chuyển trên sông băng một mình vì rủi ro rơi xuống khe nứt mà không có ai cứu hộ là rất cao.
Hỏi: Đâu là điểm đến phổ biến cho người Việt muốn trải nghiệm đi sông băng?
Đáp: Các điểm đến phổ biến bao gồm những cung trekking ở dãy Himalaya tại Nepal, dãy Alps ở Châu Âu, hoặc các sông băng tại New Zealand.
Chuẩn bị cho chuyến phiêu lưu tiếp theo của bạn với các thiết bị leo núi chuyên dụng. Xem thiết bị leo núi tại WeTrek.vn.