Điểm đặt chân, hay "foothold" trong tiếng Anh, là một thuật ngữ cơ bản trong các hoạt động ngoài trời. Nó không chỉ là bất kỳ chỗ nào bạn có thể đặt chân lên. Một điểm đặt chân đúng nghĩa phải là một vị trí vững chắc, ổn định và an toàn. Vị trí này cho phép bạn dồn trọng lượng cơ thể lên đó mà không bị trượt, lún hay mất thăng bằng. Nó có thể là một mỏm đá, một gốc cây, một bậc đất cứng, hoặc bất kỳ bề mặt nào cung cấp đủ ma sát và khả năng chịu lực.

Trong mọi hoạt động di chuyển trên địa hình không bằng phẳng, từ đi bộ đường dài đến leo núi đá, việc xác định và sử dụng điểm đặt chân là kỹ năng sống còn. Nó quyết định sự an toàn, tốc độ và mức năng lượng bạn tiêu thụ trong suốt hành trình. Một người di chuyển hiệu quả là người luôn tìm kiếm và lựa chọn các điểm đặt chân tốt một cách có ý thức.

Việc lựa chọn điểm đặt chân ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn và trải nghiệm của bạn. Tầm quan trọng của nó thể hiện qua các yếu tố sau:

• An toàn và ổn định: Đây là lợi ích lớn nhất. Một điểm đặt chân tốt giúp bạn tránh được các cú trượt chân, ngã, hoặc lật cổ chân. Nó tạo ra một nền tảng vững chắc để bạn thực hiện bước di chuyển tiếp theo.
• Tiết kiệm năng lượng: Khi bạn tin tưởng vào điểm đặt chân, bạn di chuyển một cách dứt khoát và hiệu quả. Ngược lại, việc đặt chân lên một vị trí không ổn định khiến cơ thể phải gồng lên để giữ thăng bằng, gây tiêu hao năng lượng không cần thiết.
• Tăng hiệu suất di chuyển: Lựa chọn đúng các điểm đặt chân giúp bạn duy trì một nhịp đi đều đặn và nhanh hơn. Bạn sẽ vượt qua các đoạn dốc hoặc địa hình kỹ thuật một cách trôi chảy thay vì do dự ở mỗi bước.
• Xây dựng sự tự tin: Kỹ năng nhận biết và sử dụng điểm đặt chân tốt giúp bạn tự tin hơn khi đối mặt với những địa hình khó. Sự tự tin này rất quan trọng để giữ tâm lý ổn định, đặc biệt trong các chuyến đi dài ngày.

Khả năng nhận biết một điểm đặt chân tốt phụ thuộc vào kinh nghiệm và sự quan sát. Dưới đây là những đặc điểm cần tìm kiếm và những vị trí cần tránh.

Khi đi trekking và hiking

Trên các cung đường mòn, điểm đặt chân lý tưởng thường có các đặc điểm sau:

• Bề mặt phẳng và khô: Ưu tiên các tảng đá phẳng, các bậc đất nện cứng hoặc các bề mặt khô ráo. Chúng cung cấp độ ma sát tốt nhất cho đế giày của bạn.
• Rễ cây to và chắc chắn: Rễ cây nổi trên mặt đất có thể tạo thành các bậc thang tự nhiên. Hãy chọn những rễ to, khô và bám chắc vào đất.
• Các vị trí có độ nhám cao: Đá có bề mặt nhám, sần sùi sẽ bám tốt hơn đá trơn nhẵn.

Bạn cần tránh các vị trí tiềm ẩn rủi ro:

• Đá phủ rêu hoặc lá ẩm: Bề mặt này cực kỳ trơn trượt, đặc biệt sau cơn mưa. Ví dụ, trên đường lên đỉnh Lảo Thẩn, các tảng đá phủ rêu là một trong những thử thách chính.
• Đất bùn hoặc đất mùn: Chúng có thể bị lún hoặc trượt khi bạn dồn trọng lượng lên.
• Sỏi đá rời rạc: Các viên sỏi nhỏ có thể lăn đi khi bạn giẫm lên, làm bạn mất thăng bằng.

Khi leo núi đá (Rock Climbing)

Trong leo núi đá, điểm đặt chân thường nhỏ hơn và đòi hỏi kỹ thuật cao hơn. Climber thường tìm kiếm:

• Gờ đá (Edges): Các gờ đá sắc nét, dù nhỏ, cũng là điểm đặt chân tuyệt vời cho mũi giày leo núi chuyên dụng.
• Mặt phẳng nhỏ (Ledges): Các mặt phẳng đủ lớn để đặt một phần hoặc cả mũi giày.
• Hốc đá (Pockets): Các lỗ nhỏ trên vách đá nơi bạn có thể nhét mũi giày vào.

Việc lựa chọn đúng điểm đặt chân khi leo núi đá tại các địa điểm như Hữu Lũng, Lạng Sơn là yếu tố quyết định để hoàn thành một tuyến leo.

Biết cách chọn thôi chưa đủ, bạn cần sử dụng điểm đặt chân một cách chính xác.

• Luôn kiểm tra trước khi dồn trọng lượng: Dùng mũi giày hoặc đầu gậy trekking ấn nhẹ lên điểm đặt chân để kiểm tra độ ổn định của nó. Đừng bao giờ đặt toàn bộ trọng lượng cơ thể lên một vị trí mà bạn chưa chắc chắn.
• Sử dụng phần mũi hoặc cạnh trong của giày: Thay vì đặt cả bàn chân, hãy dùng phần mũi giày. Điều này giúp bạn đặt chân chính xác hơn vào các vị trí nhỏ và tận dụng tốt hơn độ bám của đế giày.
• Duy trì ba điểm tiếp xúc: Nguyên tắc cơ bản khi leo hoặc di chuyển ở địa hình dốc. Luôn giữ hai tay một chân, hoặc hai chân một tay tiếp xúc với địa hình. Chỉ di chuyển một chi khi ba chi còn lại đã ở vị trí vững chắc.
• Giữ gót chân thấp: Khi đứng trên một gờ đá dốc, việc hạ thấp gót chân sẽ tăng diện tích tiếp xúc của đế giày với mặt đá, giúp tăng ma sát và giảm mỏi cho cơ bắp chân.

Trang bị phù hợp giúp bạn tận dụng tối đa các điểm đặt chân và tạo ra sự ổn định bổ sung.

Giày chuyên dụng

Giày trekking và hiking có thiết kế đế gai sâu (lugs) làm từ cao su hợp chất. Các gai này bám chắc vào đất, đá và các bề mặt không bằng phẳng. Giày leo núi đá (climbing shoes) có đế cao su siêu dính và thiết kế ôm sát, giúp bạn đứng vững trên những điểm đặt chân nhỏ nhất.

Gậy trekking

Gậy trekking hoạt động như hai chân phụ. Chúng giúp bạn kiểm tra độ vững chắc của mặt đất phía trước. Khi xuống dốc, gậy trekking chịu một phần lực, giảm áp lực lên đầu gối và giúp bạn giữ thăng bằng khi tìm điểm đặt chân tiếp theo.

Làm sao để biết một điểm đặt chân có an toàn không?

Bạn hãy dùng mũi giày hoặc gậy trekking ấn nhẹ lên nó để kiểm tra độ chắc chắn trước khi dồn toàn bộ trọng lượng cơ thể.

Tại sao phải dùng mũi giày thay vì cả bàn chân?

Dùng mũi giày giúp bạn đặt chân chính xác vào các vị trí nhỏ và tăng khả năng giữ thăng bằng trên địa hình không bằng phẳng.

Gậy trekking có thực sự giúp ích cho việc tìm điểm đặt chân?

Gậy trekking tạo thêm điểm tiếp xúc ổn định, giúp bạn kiểm tra địa hình và giảm tải lực cho đôi chân khi di chuyển.

Việc lựa chọn đúng trang bị là bước đầu tiên để chinh phục mọi địa hình. Xem các mẫu giày trekking, giày leo núi và gậy trekking chính hãng tại WeTrek.vn để chuẩn bị cho chuyến đi tiếp theo của bạn.