Điểm dừng an toàn (Safety Stop) là gì?

Điểm dừng an toàn (Safety Stop) là một quy trình bạn thực hiện vào cuối mỗi lần lặn biển bằng bình khí. Cụ thể, bạn sẽ dừng lại ở một độ sâu nông, thường là 5 mét (khoảng 15 feet), trong khoảng thời gian từ 3 đến 5 phút trước khi trồi hẳn lên mặt nước. Đây là một biện pháp phòng ngừa, không phải là một điểm dừng giải nén bắt buộc. Mục đích chính của nó là cho phép cơ thể bạn có thêm thời gian để giải phóng lượng nitơ tích tụ trong máu và các mô một cách từ từ và an toàn.

Tại sao Điểm dừng an toàn lại quan trọng?

Việc thực hiện Điểm dừng an toàn (Safety Stop) mang lại nhiều lợi ích trực tiếp cho sức khỏe và sự an toàn của bạn khi lặn. Lợi ích quan trọng nhất là giảm thiểu nguy cơ mắc Bệnh giảm áp (Decompression Sickness - DCS), một tình trạng nguy hiểm do các bọt khí nitơ hình thành trong cơ thể khi bạn trồi lên quá nhanh.

Quá trình này hoạt động dựa trên nguyên tắc vật lý đơn giản. Khi bạn lặn sâu, áp suất nước tăng lên làm cho khí nitơ trong không khí bạn hít vào hòa tan vào các mô của cơ thể. Khi bạn trồi lên, áp suất giảm xuống và nitơ bắt đầu thoát ra. Điểm dừng an toàn tạo ra một khoảng nghỉ ở độ sâu nông. Tại đây, áp suất vẫn đủ cao để giữ nitơ ở dạng hòa tan trong khi cho phép nó thoát ra từ từ qua phổi của bạn. Nếu không có điểm dừng này, việc trồi lên mặt nước đột ngột có thể khiến nitơ tạo thành bọt khí, gây đau đớn và tổn thương nghiêm trọng.

Ngoài ra, việc dừng lại còn giúp bạn:

• Kiểm soát tốc độ trồi lên tốt hơn, đặc biệt là ở 10 mét cuối cùng, nơi sự thay đổi áp suất là lớn nhất.
• Rèn luyện kỹ năng kiểm soát độ nổi trung tính (neutral buoyancy), một kỹ năng thiết yếu cho mọi thợ lặn.
• Có thêm thời gian quan sát xung quanh gần mặt nước, kiểm tra thuyền và các mối nguy hiểm tiềm ẩn trước khi kết thúc chuyến lặn.

Khi nào bạn cần thực hiện Điểm dừng an toàn?

Các tổ chức đào tạo lặn uy tín trên thế giới đều khuyến nghị thực hiện Điểm dừng an toàn (Safety Stop) vào cuối mỗi lần lặn. Tuy nhiên, nó trở nên đặc biệt quan trọng trong các trường hợp sau:

• Khi bạn lặn sâu hơn 18 mét (60 feet).
• Khi thời gian lặn của bạn gần chạm đến giới hạn không dừng giải nén (No-Decompression Limit - NDL) hiển thị trên máy tính lặn.
• Khi bạn thực hiện nhiều lần lặn trong một ngày (lặn lặp lại).

Ví dụ, khi bạn tham gia một chuyến lặn ngắm san hô tại Côn Đảo ở độ sâu 22 mét, máy tính lặn của bạn sẽ tự động nhắc nhở thực hiện điểm dừng an toàn khi bạn trồi lên. Ngay cả khi bạn chỉ lặn ở vùng nước nông tại Phú Quốc, việc tạo thói quen dừng 3 phút ở độ sâu 5 mét vẫn là một thực hành tốt để đảm bảo an toàn tối đa và rèn luyện kỹ năng.

Cách thực hiện Điểm dừng an toàn đúng cách

Thực hiện Điểm dừng an toàn (Safety Stop) đòi hỏi sự kiểm soát và bình tĩnh. Đồng hồ lặn (dive computer) là công cụ hỗ trợ đắc lực nhất trong quá trình này. Bạn cần làm theo các bước sau:

1. Từ từ trồi lên với tốc độ không vượt quá khuyến cáo của máy tính lặn, thường là khoảng 9 mét mỗi phút.
2. Khi đạt đến độ sâu 5 mét, ra tín hiệu cho bạn lặn (dive buddy) của mình để cùng nhau bắt đầu điểm dừng.
3. Điều chỉnh độ nổi của bạn bằng cách thêm hoặc xả một lượng khí nhỏ khỏi áo phao BCD để duy trì trạng thái trung tính. Cố gắng giữ cơ thể ổn định ở độ sâu 5 mét.
4. Theo dõi thời gian trên máy tính lặn. Hầu hết các máy tính sẽ tự động bắt đầu đếm ngược 3 phút khi bạn ở đúng độ sâu.
5. Trong thời gian chờ, bạn có thể bám vào dây neo của tàu nếu có. Việc này giúp giữ vị trí dễ dàng hơn, đặc biệt khi có dòng chảy.
6. Sau khi hoàn thành 3 đến 5 phút, hãy nhìn lên và xung quanh để đảm bảo khu vực mặt nước an toàn, sau đó từ từ trồi lên kết thúc lần lặn.

Câu hỏi thường gặp

Bỏ qua Điểm dừng an toàn có nguy hiểm không?

Bỏ qua điểm dừng an toàn làm tăng nguy cơ mắc bệnh giảm áp, đặc biệt sau các lần lặn sâu hoặc lặn gần giới hạn không giải nén.

Điều gì xảy ra nếu tôi không giữ được độ sâu 5 mét chính xác?

Bạn cố gắng duy trì độ sâu trong khoảng 4 đến 6 mét vì sự dao động nhỏ này vẫn hiệu quả và an toàn hơn việc bỏ qua điểm dừng.

Tôi có cần thực hiện Điểm dừng an toàn khi lặn nông không?

Thực hiện điểm dừng an toàn luôn là một thói quen tốt cho mọi lần lặn để rèn luyện kỹ năng và tăng cường an toàn.