Độ chênh gót-mũi, hay còn gọi là “drop”, là thông số đo lường sự khác biệt về độ cao giữa phần đệm gót và phần đệm mũi của một đôi giày. Thông số này được tính bằng milimét (mm).

Ví dụ, một đôi giày có gót cao 20mm và mũi cao 12mm sẽ có độ chênh là 8mm. Một đôi giày có gót và mũi cao bằng nhau, ví dụ cùng 25mm, sẽ có độ chênh là 0mm, hay còn gọi là “zero drop”. Đây là một yếu tố kỹ thuật quan trọng, khác với độ dày của đế giày (stack height).

Độ chênh gót-mũi quyết định cách bàn chân bạn tiếp đất và cách lực tác động được phân bổ lên các khớp và cơ bắp. Việc chọn đúng độ chênh giúp bạn di chuyển hiệu quả hơn và giảm nguy cơ chấn thương.

• Ảnh hưởng đến dáng chạy: Giày có độ chênh cao (high drop) khuyến khích việc tiếp đất bằng gót (heel strike). Giày có độ chênh thấp (low drop) hoặc zero drop khuyến khích việc tiếp đất bằng phần giữa hoặc mũi bàn chân (midfoot/forefoot strike).
• Phân bổ tải trọng: Độ chênh cao có xu hướng dồn áp lực lên hông và đầu gối. Độ chênh thấp dồn áp lực nhiều hơn vào bàn chân, cổ chân và bắp chân.
• Phòng ngừa chấn thương: Lựa chọn độ chênh phù hợp với cơ địa và kiểu vận động giúp giảm căng thẳng lên các vùng cơ thể nhạy cảm, ví dụ như gân Achilles hoặc khớp gối.

Giày thể thao và dã ngoại được phân loại dựa trên các khoảng độ chênh khác nhau. Mỗi khoảng phù hợp với những nhu cầu và đối tượng riêng.

• Zero Drop (0mm): Mô phỏng cảm giác đi chân trần. Phù hợp với người có kỹ thuật chạy tốt, tiếp đất bằng mũi hoặc giữa bàn chân. Yêu cầu bắp chân và gân Achilles khỏe.
• Drop thấp (1-4mm): Thúc đẩy dáng chạy tự nhiên, giảm áp lực lên gối. Đây là bước chuyển tiếp tốt cho những ai muốn thử giày zero drop.
• Drop trung bình (5-8mm): Mức phổ biến nhất trong giày chạy trail và trekking. Cung cấp sự cân bằng giữa hỗ trợ gót và cảm nhận tự nhiên.
• Drop cao (9mm trở lên): Thường thấy ở giày chạy bộ truyền thống. Hỗ trợ tốt cho người tiếp đất bằng gót hoặc người mới bắt đầu, giúp giảm tải cho bắp chân.

Để chọn được đôi giày có độ chênh tối ưu, bạn cần xem xét các yếu tố cá nhân của mình.

Phân tích kiểu tiếp đất

Quan sát cách bạn đi hoặc chạy. Nếu bạn thường tiếp đất bằng gót, một đôi giày drop trung bình đến cao sẽ phù hợp. Nếu bạn tiếp đất bằng phần giữa hoặc mũi chân, hãy ưu tiên giày drop thấp hoặc zero drop.

Xem xét lịch sử chấn thương

Nếu bạn có tiền sử đau gối hoặc hông, hãy thử giày có drop thấp hơn để chuyển áp lực xuống bắp chân. Ngược lại, nếu bạn hay bị đau bắp chân hoặc gân Achilles, giày có drop cao hơn sẽ giúp giảm căng thẳng cho khu vực này.

Chuyển đổi từ từ

Nếu bạn muốn chuyển từ giày drop cao sang giày drop thấp, hãy thực hiện một cách từ từ. Bắt đầu bằng việc đi bộ hoặc chạy những quãng ngắn với giày mới. Xen kẽ sử dụng giày cũ và mới để cơ thể có thời gian thích nghi, tránh chấn thương do thay đổi đột ngột.

Địa hình và các hoạt động dã ngoại tại Việt Nam rất đa dạng. Việc chọn độ chênh phù hợp giúp bạn chinh phục các cung đường một cách an toàn.

• Trekking Tà Năng - Phan Dũng: Một cung đường dài với địa hình thay đổi liên tục từ đồi cỏ đến dốc đất. Một đôi giày có drop trung bình (6-8mm) sẽ là lựa chọn cân bằng, vừa hỗ trợ gót khi xuống dốc, vừa cho phép bàn chân linh hoạt khi leo lên.
• Chạy trail tại Sapa (VMM): Các giải chạy địa hình có độ dốc lớn. Giày drop thấp (4-6mm) giúp tăng cảm nhận bề mặt, hỗ trợ tiếp đất bằng mũi chân khi đổ dốc để kiểm soát tốt hơn và giảm tác động lên gối.
• Leo núi Bà Đen: Cung đường ngắn nhưng nhiều đá và dốc thẳng đứng. Giày có drop thấp và đế bám tốt giúp bạn giữ thăng bằng và có những bước chân vững chắc trên các mỏm đá.

• Nhầm lẫn độ chênh và độ dày đế: Một đôi giày có thể có đế rất dày (max cushion) nhưng độ chênh lại bằng 0 (zero drop). Độ chênh là sự chênh lệch chiều cao, không phải tổng độ dày.
• Thay đổi độ chênh đột ngột: Chuyển thẳng từ giày drop 10mm sang 0mm để chạy ngay là nguyên nhân phổ biến gây viêm gân Achilles và căng cơ bắp chân.
• Cho rằng drop thấp luôn tốt hơn: Không có độ chênh nào là “tốt nhất” cho tất cả mọi người. Lựa chọn tối ưu phụ thuộc vào cơ thể, kinh nghiệm và mục tiêu của bạn.

• Stack Height (Độ cao đế): Tổng độ dày của lớp vật liệu giữa bàn chân và mặt đất, bao gồm đế ngoài, đế giữa và lót giày.
• Cushioning (Đệm): Khả năng hấp thụ chấn động của đế giày. Có các mức độ từ tối thiểu (minimalist) đến tối đa (max cushion).
• Foot Strike (Kiểu tiếp đất): Vị trí bàn chân tiếp xúc với mặt đất khi chạy, bao gồm tiếp đất bằng gót (heel strike), giữa bàn chân (midfoot strike) và mũi chân (forefoot strike).

Giày có drop 0mm có tốt hơn không?

Giày 0mm không tốt hơn, chúng chỉ phù hợp với những người có dáng chạy tự nhiên và đã quen với kiểu giày này.

Tôi bị đau đầu gối, nên chọn drop bao nhiêu?

Người bị đau đầu gối có thể thấy thoải mái hơn với giày có độ chênh thấp (0-4mm) vì nó giúp giảm tải cho khớp gối.

Làm sao để chuyển sang giày có drop thấp hơn?

Bạn nên chuyển đổi từ từ, xen kẽ giày cũ và mới trong vài tuần để cơ thể thích nghi và tránh chấn thương.