Động tác cần dứt khoát (Commitment Move) là động tác leo núi khó hoặc không thể đảo ngược, đòi hỏi người leo phải thực hiện dứt khoát để thành công.

Động tác cần dứt khoát (Commitment Move) là một thuật ngữ trong leo núi. Nó mô tả một chuỗi chuyển động mà khi đã bắt đầu, bạn rất khó hoặc không thể quay trở lại vị trí an toàn trước đó. Bạn chỉ có một lựa chọn: hoàn thành động tác hoặc chấp nhận một cú rơi. Tên gọi của nó thể hiện đúng bản chất. Bạn phải cam kết 100% sức lực và tâm trí để vượt qua. Sự do dự hay thiếu quyết đoán thường dẫn đến thất bại.

Đây không phải là một động tác thông thường. Nó thường xuất hiện ở những điểm khó nhất của một đường leo (crux). Việc thực hiện thành công nó đòi hỏi sự kết hợp hoàn hảo giữa sức mạnh, kỹ thuật và một tâm lý vững vàng.

Một Động tác cần dứt khoát (Commitment Move) có những đặc điểm nhận dạng rõ ràng. Hiểu rõ chúng giúp bạn chuẩn bị tốt hơn khi đối mặt trên vách đá.

• Tính không thể đảo ngược: Đây là đặc điểm cốt lõi. Một khi bạn đã rời khỏi các điểm bám ổn định để thực hiện động tác, việc quay lại là không khả thi.

• Rủi ro cao: Do tính chất không thể quay đầu, rủi ro rơi ngã khi thực hiện động tác này cao hơn bình thường. Bạn phải tin tưởng tuyệt đối vào dây và người hỗ trợ (belayer).

• Yêu cầu tâm lý vững vàng: Nỗi sợ là rào cản lớn nhất. Bạn phải kiểm soát được tâm trí, gạt bỏ sự hoài nghi và tập trung hoàn toàn vào việc thực hiện động tác.

• Thường là động tác động (dynamic): Nhiều commitment move yêu cầu chuyển động nhanh, mạnh và bùng nổ, ví dụ như một cú nhảy (dyno) hoặc một cú với xa (lunge). Các chuyển động này sử dụng quán tính để đưa cơ thể đến điểm bám tiếp theo.

Động tác cần dứt khoát (Commitment Move) không chỉ là một thử thách. Nó là một phần thiết yếu của sự tiến bộ trong leo núi. Việc chinh phục các động tác này giúp bạn vượt qua giới hạn của bản thân. Mỗi lần thực hiện thành công, sự tự tin của bạn tăng lên. Bạn học được cách đánh giá rủi ro, tin tưởng vào khả năng của mình và trang bị bảo hộ.

Nó cũng là chìa khóa để mở ra những đường leo khó hơn. Nhiều cung đường đẹp và thử thách bị chặn lại bởi một hoặc hai commitment move. Nếu bạn không thể vượt qua chúng, bạn sẽ không thể hoàn thành đường leo. Vì vậy, luyện tập và làm chủ kỹ năng này là điều cần thiết cho bất kỳ ai muốn nâng cao trình độ leo núi.

Bạn có thể bắt gặp Động tác cần dứt khoát (Commitment Move) ở cả môi trường leo núi tự nhiên và trong nhà tại Việt Nam.

Ví dụ 1: Leo núi đá tại Hữu Lũng, Lạng Sơn. Trên một vách đá vôi dựng đứng, bạn đang bám vào một điểm bám ngược (undercling) và cần với lên một điểm bám tốt (jug) ở rất xa. Để làm được điều này, bạn phải nhún người, tạo đà và buông tay khỏi điểm bám ngược để phóng cơ thể lên. Khoảnh khắc bạn buông tay, bạn đã thực hiện một commitment move. Bạn không thể quay lại điểm bám cũ. Bạn chỉ có thể bám được điểm bám mới hoặc sẽ rơi.

Ví dụ 2: Leo trong nhà (Bouldering) tại một phòng tập ở TP.HCM. Người thiết kế đường leo (route setter) đặt hai khối bám (volume) lớn cách xa nhau. Cách duy nhất để di chuyển giữa chúng là thực hiện một cú nhảy (dyno). Bạn phải dùng hết sức của chân để bật nhảy, buông cả hai tay và bay người sang khối bám đối diện. Đây là một ví dụ kinh điển về commitment move, đòi hỏi sự quyết đoán tuyệt đối.

Cải thiện khả năng thực hiện Động tác cần dứt khoát (Commitment Move) đòi hỏi sự luyện tập cả về thể chất và tinh thần.

Về thể chất

Bạn cần tập trung vào sức mạnh bộc phát và sức mạnh cơ lõi. Các bài tập như hít xà kéo nhanh (explosive pull-ups), các bài tập trên campus board, hoặc các bài nhảy hộp (box jumps) giúp cải thiện sức mạnh bùng nổ. Cơ lõi khỏe giúp bạn kiểm soát cơ thể tốt hơn trong các chuyển động động.

Về tâm lý

Luyện tập rơi an toàn là phương pháp hiệu quả nhất để vượt qua nỗi sợ. Khi bạn quen với cảm giác rơi và tin tưởng vào hệ thống bảo hộ, bạn sẽ tự tin hơn để thực hiện các động tác khó. Hãy bắt đầu với những cú rơi nhỏ, có kiểm soát và tăng dần độ khó. Ngoài ra, hãy tập thói quen hình dung (visualize) toàn bộ động tác trong đầu trước khi thực hiện. Điều này giúp não bộ và cơ thể bạn chuẩn bị sẵn sàng.

1. Động tác cần dứt khoát có giống với điểm khó nhất (Crux) không?

Một Động tác cần dứt khoát (Commitment Move) có thể là một phần của crux, nhưng không phải crux nào cũng là một commitment move.

2. Làm sao để vượt qua nỗi sợ khi thực hiện Commitment Move?

Bạn vượt qua nỗi sợ bằng cách luyện tập rơi an toàn một cách có hệ thống và tin tưởng vào trang bị bảo hộ của mình.

3. Mọi người leo núi đều phải thực hiện Commitment Move?

Hầu hết người leo núi sẽ đối mặt với các commitment move khi họ muốn chinh phục các cung đường khó hơn và nâng cao trình độ.

Để thực hiện tốt các động tác leo núi, một đôi giày phù hợp là trang bị quan trọng nhất. Xem các mẫu giày leo núi chuyên dụng tại WeTrek.vn.