Dụng cụ cắt xích, hay còn gọi là cảo sên, là một công cụ chuyên dụng không thể thiếu cho người đi xe đạp. Chức năng chính của nó là tháo rời hoặc kết nối các mắt xích của xe đạp một cách an toàn và chính xác. Công cụ này hoạt động bằng cách tạo ra một lực đủ lớn để đẩy chốt kim loại (rivet pin) nối các mắt xích ra ngoài, cho phép bạn tách rời sợi xích. Ngược lại, nó cũng có thể đẩy chốt vào lại để nối xích.

Đây là một món đồ bắt buộc phải có trong bộ dụng cụ sửa chữa của bạn, dù bạn là người đạp xe dạo phố hay một cua-rơ chuyên chinh phục các cung đường dài như Hà Giang Loop. Nó giúp bạn xử lý các sự cố đứt xích đột ngột hoặc thực hiện các công việc bảo dưỡng cần thiết như thay xích mới, vệ sinh sâu.

Một dụng cụ cắt xích tiêu chuẩn thường bao gồm các bộ phận sau:

Nguyên lý của dụng cụ cắt xích rất đơn giản. Khi bạn xoay tay vặn, nó sẽ làm trục ren di chuyển về phía trước. Đầu của trục ren chính là chốt đẩy. Chốt đẩy này sẽ tiếp xúc trực tiếp với chốt của mắt xích đang được giữ cố định trong khe. Lực đẩy tạo ra từ việc vặn sẽ đẩy chốt xích ra khỏi mắt xích, giúp bạn tách rời hai đầu của sợi xích.

Sở hữu một dụng cụ cắt xích mang lại cho bạn khả năng chủ động trong nhiều tình huống, từ khẩn cấp đến bảo dưỡng định kỳ.

Đứt xích là một trong những sự cố phổ biến nhất khi đạp xe đường dài hoặc địa hình. Tưởng tượng bạn đang đổ đèo Tam Đảo và xích đột ngột bị đứt. Nếu có dụng cụ cắt xích, bạn có thể nhanh chóng tháo bỏ mắt xích bị hỏng, nối lại phần còn lại của sợi xích và tiếp tục hành trình một cách an toàn.

Xích xe đạp mới mua thường được sản xuất với độ dài tiêu chuẩn, dài hơn mức cần thiết cho hầu hết các loại xe. Bạn phải dùng dụng cụ cắt xích để loại bỏ một vài mắt xích, giúp sợi xích có độ dài phù hợp với bộ truyền động trên xe của bạn. Nếu xích quá dài, nó sẽ bị chùng và ảnh hưởng đến hiệu suất chuyển số.

Để làm sạch hoàn toàn bụi bẩn và dầu cũ bám sâu bên trong các mắt xích, cách tốt nhất là tháo rời xích ra khỏi xe. Dụng cụ cắt xích cho phép bạn làm điều này một cách dễ dàng. Sau khi tháo, bạn có thể ngâm xích trong dung dịch tẩy rửa chuyên dụng để loại bỏ mọi cặn bẩn, giúp bộ truyền động hoạt động trơn tru và bền bỉ hơn.

Việc lựa chọn đúng dụng cụ sẽ giúp công việc sửa chữa của bạn trở nên hiệu quả hơn.

Yếu tố quan trọng nhất là khả năng tương thích với loại xích xe đạp của bạn. Xích xe đạp được phân loại theo số tốc độ của bộ truyền động (ví dụ: 8, 9, 10, 11, 12 tốc độ). Xích có số tốc độ càng cao thì càng hẹp. Một dụng cụ cắt xích thiết kế cho xích 8 tốc độ có thể quá rộng và không thể giữ ổn định một sợi xích 12 tốc độ. Hãy luôn kiểm tra thông số kỹ thuật của sản phẩm để đảm bảo nó phù hợp với xích xe của bạn.

Hãy chọn những dụng cụ được làm từ thép cứng, đặc biệt là phần chốt đẩy. Một chốt đẩy chất lượng cao sẽ không bị cong hoặc gãy khi chịu lực lớn. Thiết kế tay cầm cũng quan trọng. Một tay cầm thoải mái, có độ bám tốt sẽ giúp bạn thao tác dễ dàng và đỡ tốn sức hơn.

1. Đặt mắt xích bạn muốn tháo vào khe giữ của dụng cụ. Đảm bảo nó nằm gọn và ổn định.

2. Xoay tay vặn từ từ theo chiều kim đồng hồ để chốt đẩy của dụng cụ tiến vào và tiếp xúc với tâm của chốt xích.

3. Kiểm tra lại để chắc chắn chốt đẩy thẳng hàng tuyệt đối với chốt xích.

4. Tiếp tục vặn tay cầm để tạo lực đẩy. Bạn sẽ cảm thấy một lực cản lớn ban đầu, sau đó sẽ nhẹ hơn khi chốt bắt đầu di chuyển. Đẩy chốt ra gần hết nhưng không đẩy ra hoàn toàn nếu bạn có ý định lắp lại.

1. Chắp hai đầu của sợi xích lại với nhau, căn chỉnh các mắt xích thẳng hàng.

2. Đặt chốt xích vào lỗ và dùng dụng cụ cắt xích đẩy ngược chốt vào vị trí cũ.

3. Đẩy chốt vào vừa đủ sao cho hai đầu của nó nhô ra đều nhau ở hai bên má xích.

4. Kiểm tra mắt xích vừa nối. Nếu nó bị cứng, hãy dùng tay bẻ nhẹ nó theo chiều ngang để nó di chuyển linh hoạt trở lại.

Không, dùng kìm hoặc các công cụ khác sẽ làm hỏng má xích và chốt xích, có thể gây đứt xích bất ngờ khi đang di chuyển.

Nó dùng được cho hầu hết các loại xe đạp có xích, nhưng bạn phải chọn loại tương thích với số tốc độ của xích xe bạn.

Bạn nên thay xích khi nó bị mòn hoặc giãn quá mức cho phép, điều này được kiểm tra chính xác nhất bằng dụng cụ đo độ mòn xích.

Xem các mẫu dụng cụ cắt xích tại WeTrek.vn để trang bị cho những hành trình sắp tới.