Các trường hợp tử vong do đuối nước thường tăng vào dịp hè và trong mùa mưa lũ. Đuối nước do rất nhiều nguyên nhân như: ngã xuống nước, do tắm sông, biển, suối và bị nước cuốn không biết bơi, bị chuột rút, lật đò, xuồng, tàu, thậm chí do cứu người chết đuối và cũng bị chết đuối do kiệt sức. Có trường hợp cùng lúc mấy trẻ đi tắm cùng nhau và cùng chết đuối. Sau đây xin giới thiệu cách sơ cứu khi gặp người đuối nước. Khi gặp người bị đuối nước, cần bình tĩnh, xử trí khẩn trương, kiên trì, ngay tại chỗ để giải phóng đường hô hấp. 

Cấp cứu ngay ở dưới nước

Nắm tóc kéo đầu nạn nhân nhô lên khỏi mặt nước, tát 2-3 cái thật mạnh vào má nạn nhân để gây phản xạ hồi tỉnh và thở lại. Nhanh chóng quàng tay qua nách hoặc gọi thêm người hỗ trợ đưa nạn nhân vào bờ và cần tiến hành ngay các biện pháp hồi sinh tim phổi nếu cần thiết.

(Mọi thao tác cần phải nhanh chóng, nạn nhân uống càng nhiều nước càng nguy hiểm)

Cấp cứu khi đã đưa nạn nhân lên bờ

Nạn nhân trong tình trạng còn tỉnh, có cảm giác ớn lạnh, khó chịu, co thắt ngực, bụng, buồn nôn, nôn, chóng mặt, nhức đầu, mạch nhanh, có thể có nổi mề đay nhưng nạn nhân tự thở được, mạch quay bắt được, mạch bẹn rõ. Đối với những trường hợp này, cần lau khô, thay quần áo, ủ ấm cho nạn nhân nếu lạnh, cho nạn nhân uống nước đường ấm và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế để được điều trị tiếp.

Nạn nhân trong tình trạng đã bất tỉnh, da tím tái, ngừng thở, ngừng tim biểu hiện bằng mất mạch bẹn. Ngay lập tức, cần khai thông đường hô hấp: đặt nạn nhân nằm ngửa trên mặt phẳng cứng, ưỡn cổ ra sau, móc hết đờm nhớt, dị vật trong miệng bằng gạc hay khăn vải; hô hấp nhân tạo kiểu miệng-miệng hoặc miệng-mũi, thổi 2 lần liên tiếp, để lồng ngực tự xẹp và thổi tiếp lần thứ hai, sau đó thổi theo nhịp cứ 4 giây/lần cho đến khi nạn nhân thở lại đều; nếu có ngừng tim, phải tiến hành đồng thời ép tim ngoài lồng ngực (kỹ thuật hồi sinh tim phổi) theo cách ấn tim ngay sau thổi ngạt, tỷ lệ là 5/1 (đối với trẻ em), 15/1 (đối với người lớn). 

(Sẽ tốt hơn nếu có từ 2 người trở lên tham gia cấp cứu nạn nhân)

Cách thực hiện là dùng tay ấn vào vùng nửa dưới của xương ức một cách đều đặn. Thực hiện kiên trì cho đến khi tim đập lại và hô hấp trở lại hoặc kíp cấp cứu đến; chỉ vận chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế khi tim đã đập lại và tự thở nhưng trong quá trình này vẫn phải cấp cứu, giữ ấm và theo dõi sát tình trạng của nạn nhân. 

Các lưu ý

Trong quá trình cấp cứu nạn nhân đuối nước, không nên cố tìm cách  dốc nạn nhân để nôn hết nước ra bằng cách xốc nước (vác nạn nhân chạy vòng vòng cho nước chảy ra) vì sẽ bỏ lỡ thời gian vàng cho việc hồi sức cấp cứu tim phổi do chỉ cần chậm trễ 4 phút là não có nguy cơ bị chết. Trong quá trình hồi sức cấp cứu tim phổi, nước mà nạn nhân nuốt khi đuối sẽ tự động thoát ra ngoài. Khi làm xoa bóp tim ngoài lồng ngực, cần chú ý không quá mạnh tay vì có thể làm gãy xương sườn nạn nhân.

Bác sĩ: Nguyễn Văn Thịnh