Gió cát là luồng không khí mạnh di chuyển qua các đồi cát, mang theo hạt cát nhỏ, thường xảy ra ở vùng ven biển và sa mạc như Mũi Né, Bình Thuận.

Gió cát là một hiện tượng tự nhiên đặc trưng của các vùng sa mạc, bán sa mạc và ven biển có địa hình đồi cát. Nó không phải là một loại gió riêng biệt, mà là kết quả của việc gió thông thường di chuyển qua bề mặt cát. Khi tốc độ gió đủ mạnh, nó cuốn theo các hạt cát khô, nhẹ và tạo thành một luồng không khí chứa đầy cát.

Các yếu tố chính góp phần tạo ra gió cát bao gồm:

• Tốc độ gió: Gió phải đạt một vận tốc nhất định để có thể nhấc các hạt cát lên khỏi bề mặt. Tốc độ này thay đổi tùy thuộc vào kích thước và trọng lượng của hạt cát.

• Địa hình: Các đồi cát rộng lớn, thoáng đãng, không có vật cản tạo điều kiện lý tưởng cho gió tăng tốc và cuốn theo cát trên một diện tích lớn.

• Điều kiện khí hậu: Khí hậu khô, nóng làm cho cát luôn khô và tơi. Cát ẩm sẽ nặng hơn và khó bị gió thổi bay. Sự chênh lệch nhiệt độ giữa bề mặt cát nóng và lớp không khí mát hơn ở trên cũng tạo ra sự đối lưu, làm gió hoạt động mạnh hơn.

Tại Việt Nam, bạn có thể quan sát hiện tượng này rõ nhất tại các đồi cát ở Mũi Né (Bình Thuận) hoặc Nam Cương (Ninh Thuận), đặc biệt vào những buổi trưa hoặc chiều khi nhiệt độ tăng cao và gió biển thổi mạnh.

Gió cát ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm và sự an toàn của bạn khi tham gia các hoạt động ngoài trời tại vùng có đồi cát. Hiểu rõ các tác động này giúp bạn có sự chuẩn bị tốt hơn.

Gió cát làm giảm tầm nhìn một cách đáng kể. Các hạt cát bay trong không khí tạo thành một màn sương mờ, khiến việc quan sát cảnh vật và xác định phương hướng trở nên khó khăn. Trên một đồi cát rộng lớn không có điểm mốc rõ ràng, bạn rất dễ bị mất phương hướng nếu tầm nhìn bị hạn chế. Điều này đặc biệt nguy hiểm nếu bạn đi một mình hoặc di chuyển vào lúc hoàng hôn.

Cát có khả năng mài mòn cao và kích thước nhỏ. Nó có thể len lỏi vào mọi ngóc ngách của thiết bị. Máy ảnh, điện thoại, ống nhòm và các thiết bị điện tử khác rất nhạy cảm với cát. Các hạt cát nhỏ có thể làm xước ống kính, kẹt các nút bấm, bánh răng và gây hỏng hóc nghiêm trọng cho các bộ phận bên trong. Quần áo của bạn cũng sẽ bám đầy cát, gây cảm giác khó chịu và ma sát lên da.

Hít phải bụi cát có thể gây kích ứng hệ hô hấp. Cát bay vào mắt gây cộm, đỏ mắt và có thể làm xước giác mạc. Với những người có làn da nhạy cảm, việc cát liên tục táp vào da có thể gây mẩn đỏ và rát. Ngoài ra, đi bộ ngược chiều gió cát tốn rất nhiều sức lực, khiến bạn nhanh bị mệt và mất nước.

Để có một chuyến đi an toàn và trọn vẹn tại các vùng đồi cát, bạn cần trang bị một số kỹ năng và chuẩn bị trang thiết bị phù hợp.

• Lên kế hoạch chuyến đi: Kiểm tra dự báo thời tiết, đặc biệt là tốc độ gió. Tránh các hoạt động đi bộ đường dài trên đồi cát vào những ngày có dự báo gió mạnh. Thời điểm lý tưởng để khám phá thường là sáng sớm hoặc chiều muộn khi gió nhẹ hơn.

• Bảo vệ cơ thể: Luôn mang theo kính mắt để bảo vệ mắt khỏi cát. Kính nên có thiết kế ôm sát khuôn mặt. Sử dụng khăn đa năng hoặc khẩu trang để che mũi và miệng, hạn chế hít phải bụi cát. Mặc quần áo dài tay, nhẹ và thoáng khí để bảo vệ da.

• Bảo vệ thiết bị: Cất giữ các thiết bị điện tử trong túi chống nước hoặc túi zip khi không sử dụng. Hạn chế tối đa việc thay ống kính máy ảnh giữa vùng gió cát. Sau chuyến đi, hãy vệ sinh thiết bị cẩn thận bằng dụng cụ chuyên dụng.

• Di chuyển và định hướng: Nếu gặp một cơn gió cát mạnh, hãy tìm một chỗ trũng hoặc khuất gió để tạm nghỉ. Luôn di chuyển cùng nhóm và giữ liên lạc. Sử dụng la bàn hoặc GPS trên điện thoại để xác định phương hướng thay vì chỉ dựa vào các điểm mốc tự nhiên.

Việt Nam có nhiều vùng duyên hải với địa hình đồi cát độc đáo, nơi bạn có thể trải nghiệm hiện tượng gió cát.

• Bình Thuận: Nổi tiếng nhất là Đồi Cát Bay và Đồi Cát Trắng ở Mũi Né. Đây là nơi hiện tượng gió cát diễn ra thường xuyên và mạnh mẽ, tạo nên những hình dạng đồi cát thay đổi liên tục.

• Ninh Thuận: Đồi cát Nam Cương và Mũi Dinh là những địa điểm còn hoang sơ với những đồi cát rộng lớn. Gió ở đây cũng rất mạnh, mang lại trải nghiệm chân thực về thiên nhiên khắc nghiệt.

• Quảng Bình: Đồi cát Quang Phú gần bãi biển Nhật Lệ cũng là một điểm đến thú vị. Dù quy mô không lớn bằng ở Bình Thuận hay Ninh Thuận, bạn vẫn có thể cảm nhận được những cơn gió mang theo cát từ biển thổi vào.

Gió cát làm giảm tầm nhìn và có thể gây hư hại thiết bị nếu bạn không chuẩn bị kỹ lưỡng.

Gió cát thường mạnh nhất vào buổi trưa và đầu giờ chiều khi chênh lệch nhiệt độ lớn nhất.

Bạn nên sử dụng túi đựng kín, hạn chế thay đổi ống kính và vệ sinh máy cẩn thận sau khi dùng.

Để chuẩn bị cho chuyến đi đến các đồi cát, bạn có thể xem các loại kính mắt, áo khoác gió và khăn đa năng tại WeTrek.vn.