Hành vi lãnh thổ là cách con người xác lập và bảo vệ không gian cá nhân khi hoạt động ngoài trời, thể hiện qua việc giữ khoảng cách và tôn trọng người khác.

Hành vi lãnh thổ (Territorial Behavior) là một thuật ngữ trong tâm lý học xã hội, mô tả xu hướng tự nhiên của con người trong việc xác lập, cá nhân hóa và bảo vệ một không gian nhất định. Trong môi trường outdoor, hành vi này biểu hiện qua cách bạn chọn vị trí dựng lều, giữ khoảng cách trên đường trekking, hoặc sắp xếp đồ đạc tại khu cắm trại. Đây không phải là hành vi tiêu cực. Nó là một cơ chế giúp tạo ra sự thoải mái, an toàn và trật tự trong không gian chung.

Nhận thức rõ về hành vi này giúp bạn và những người xung quanh có một chuyến đi trọn vẹn hơn. Việc tôn trọng không gian của nhau mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Cải thiện trải nghiệm: Bạn sẽ cảm thấy thư giãn và riêng tư hơn khi không gian cá nhân được tôn trọng. Điều này giúp bạn tận hưởng thiên nhiên một cách đúng nghĩa.
• Giảm xung đột: Hầu hết các mâu thuẫn tại khu cắm trại hoặc trên đường mòn đều xuất phát từ việc xâm phạm không gian cá nhân, dù vô tình hay cố ý. Hiểu rõ điều này giúp ngăn chặn các va chạm không đáng có.
• Tăng cường an toàn: Việc giữ khoảng cách hợp lý giữa các lều trại giúp giảm nguy cơ cháy lan. Trên đường đi, việc giữ khoảng cách an toàn giúp bạn có đủ thời gian phản ứng trước các tình huống bất ngờ.
• Bảo vệ môi trường: Tôn trọng không gian chung cũng bao gồm việc tôn trọng môi trường tự nhiên. Bạn sẽ có ý thức hơn trong việc giữ gìn vệ sinh và không tác động xấu đến cảnh quan.

Hành vi này thể hiện rất rõ trong các hoạt động ngoài trời tại Việt Nam, từ những cung đường đông đúc đến các khu cắm trại công cộng.

• Chọn vị trí dựng lều: Mọi người thường có xu hướng chọn một vị trí cách xa các lều khác một khoảng nhất định. Ví dụ, khi cắm trại tại hồ Trị An vào cuối tuần, bạn sẽ thấy các nhóm thường chọn những bãi đất riêng biệt, dù diện tích chung rất lớn. Đây là cách họ xác lập "lãnh thổ" của mình.
• Sắp xếp vật dụng: Cách bạn bố trí bàn, ghế, bếp nấu xung quanh lều cũng là một hình thức đánh dấu không gian. Việc này gửi đi một tín hiệu ngầm rằng "đây là khu vực sinh hoạt của chúng tôi".
• Âm thanh: Mức độ tiếng ồn bạn tạo ra cũng là một phần của hành vi lãnh thổ. Các nhóm thường giữ tiếng nói chuyện hoặc âm nhạc trong phạm vi khu vực của mình để không làm phiền hàng xóm.

• Giữ khoảng cách: Khi đi theo đoàn, mỗi người thường duy trì một khoảng cách nhất định với người đi trước và sau. Điều này tạo ra một "vùng đệm" an toàn và thoải mái. Trên những cung đường phổ biến như Lảo Thẩn hay Tà Xùa, việc giữ khoảng cách giúp bạn di chuyển dễ dàng và an toàn hơn.
• Nhường đường: Quy tắc bất thành văn là người đi xuống sẽ nhường đường cho người đi lên. Đây là một biểu hiện của sự tôn trọng không gian và công sức của người khác trên một "lãnh thổ" hẹp là đường mòn.
• Chọn điểm nghỉ: Khi dừng lại nghỉ ngơi, bạn thường sẽ bước ra khỏi lối đi chính. Hành động này thể hiện sự tôn trọng không gian di chuyển chung của tất cả mọi người.

Tại các điểm ngắm cảnh, lán nghỉ chân hay nguồn nước, hành vi lãnh thổ cũng rất rõ ràng. Mọi người thường lần lượt sử dụng không gian, tránh chen lấn và để lại không gian cho người đến sau. Bạn sẽ thấy điều này tại đỉnh các ngọn núi hoặc các điểm săn mây, nơi mọi người tự giác san sẻ vị trí đẹp nhất.

Để trở thành một người đi outdoor văn minh, bạn nên chủ động tôn trọng không gian của người khác thông qua các hành động đơn giản:

• Quan sát trước khi hành động: Trước khi dựng lều hay chọn chỗ nghỉ, hãy quan sát xung quanh. Tránh chọn vị trí quá gần hoặc chắn lối đi, tầm nhìn của người khác.
• Giao tiếp khi cần thiết: Nếu bạn cần đi qua khu vực cắm trại của ai đó, một lời chào hoặc xin phép đơn giản sẽ thể hiện sự tôn trọng.
• Giữ gìn trật tự: Sắp xếp đồ đạc của bạn gọn gàng, tránh bày bừa sang không gian của người khác hoặc lối đi chung.
• Kiểm soát tiếng ồn: Sử dụng tai nghe nếu muốn nghe nhạc riêng. Giữ âm lượng cuộc trò chuyện ở mức vừa phải, đặc biệt là vào buổi tối và sáng sớm.
• Tuân thủ nguyên tắc Leave No Trace (Không để lại dấu vết): Dọn dẹp sạch sẽ rác thải của bạn. Trả lại không gian tự nhiên như trạng thái ban đầu là cách tôn trọng cao nhất đối với "lãnh thổ" của thiên nhiên và những người đến sau.

Tôi nên dựng lều cách lều khác bao xa?

Bạn nên giữ khoảng cách đủ để đảm bảo sự riêng tư và không gây ảnh hưởng bởi tiếng ồn, thường là tối thiểu vài mét.

Khi gặp người đi ngược chiều trên đường mòn hẹp, ai nên nhường đường?

Người đi xuống dốc nên chủ động bước sang một bên để nhường đường cho người đang đi lên.

Tôi có được phép bật nhạc ở khu cắm trại không?

Bạn nên dùng tai nghe hoặc chỉ bật nhạc ở mức âm lượng rất nhỏ và tắt hoàn toàn vào giờ nghỉ ngơi chung.

Xem các mẫu lều cắm trại chất lượng giúp bạn xác lập không gian riêng tư tại WeTrek.vn.