Hoạch định Lộ trình (Route Planning) là quá trình lên kế hoạch chi tiết cho một chuyến đi, xác định đường đi, các điểm dừng và phương án dự phòng.

Định nghĩa

Hoạch định Lộ trình là việc bạn nghiên cứu và thiết lập một kế hoạch di chuyển chi tiết trước khi bắt đầu một chuyến đi ngoài trời. Quá trình này không chỉ là chọn điểm đầu và điểm cuối. Nó bao gồm việc phân tích bản đồ địa hình, xác định các điểm tham chiếu (waypoints), ước tính thời gian, tính toán độ cao, tìm kiếm nguồn nước và lối thoát hiểm. Một kế hoạch tốt giúp bạn hình dung toàn bộ hành trình trước khi nó diễn ra.

Vì sao quan trọng

Hoạch định lộ trình là bước nền tảng cho mọi chuyến đi an toàn và thành công. Nó mang lại nhiều lợi ích cụ thể:

• An toàn: Giúp bạn lường trước các khu vực nguy hiểm như vách đá dốc, sông suối xiết hoặc địa hình phức tạp. Bạn biết rõ các lối thoát hiểm khi gặp sự cố.

• Hiệu quả: Tối ưu hóa quãng đường và thời gian di chuyển. Bạn tránh bị lạc, tiết kiệm năng lượng và tận dụng tối đa thời gian trong chuyến đi.

• Chuẩn bị tốt hơn: Cho phép bạn chuẩn bị trang bị, thực phẩm và nước uống phù hợp với độ dài và độ khó của cung đường.

• Tự tin: Một kế hoạch rõ ràng giúp bạn và đồng đội tự tin hơn khi đối mặt với những điều kiện bất ngờ trên đường.

Thông số và phạm vi khuyến nghị

Các thông số cần xem xét thay đổi tùy theo hoạt động và cấp độ kinh nghiệm của bạn. Dưới đây là một vài gợi ý:

• Trekking/Hiking cho người mới bắt đầu:
◦ Quãng đường: 5-10 km mỗi ngày.
◦ Tổng độ cao đạt được (Elevation Gain): Dưới 500m.
◦ Địa hình: Đường mòn rõ ràng, độ dốc vừa phải.

• Trekking/Hiking cho người có kinh nghiệm:
◦ Quãng đường: 15-25 km mỗi ngày.
◦ Tổng độ cao đạt được: 800-1500m.
◦ Địa hình: Có thể bao gồm đường mòn không rõ ràng, phải tự định hướng, băng suối.

• Đạp xe địa hình:
◦ Quãng đường: 20-50 km mỗi ngày, tùy thuộc vào địa hình.
◦ Tổng độ cao đạt được: Xem xét kỹ lưỡng vì độ dốc ảnh hưởng lớn đến sức lực.

Luôn điều chỉnh các thông số này dựa trên thể lực cá nhân, điều kiện thời tiết và trọng lượng hành lý bạn mang theo.

Cách chọn đúng

Để hoạch định một lộ trình phù hợp, bạn hãy làm theo các bước sau:

1. Xác định mục tiêu và năng lực: Đánh giá trung thực kinh nghiệm, thể lực của bạn và cả nhóm. Chuyến đi này là để thư giãn hay thử thách bản thân?

2. Nghiên cứu cung đường: Sử dụng các công cụ như bản đồ địa hình (topographic maps), ảnh vệ tinh và các ứng dụng chuyên dụng (Komoot, AllTrails, Gaia GPS). Tìm hiểu thông tin từ những người đã đi trước qua các bài đánh giá hoặc blog.

3. Vạch ra các điểm chính: Đánh dấu điểm xuất phát, điểm kết thúc, các điểm cắm trại dự kiến, nguồn lấy nước, và các điểm đặc biệt cần lưu ý trên bản đồ.

4. Ước tính thời gian: Dựa vào khoảng cách, độ dốc và tốc độ di chuyển trung bình của bạn. Quy tắc Naismith là một công cụ tham khảo hữu ích, quy tắc này ước tính thời gian đi bộ dựa trên khoảng cách và độ cao.

5. Lên phương án dự phòng: Luôn chuẩn bị một kế hoạch B. Điều gì sẽ xảy ra nếu thời tiết xấu? Bạn sẽ làm gì nếu có người bị thương? Xác định các lối thoát hiểm ngắn nhất trên lộ trình.

6. Chia sẻ kế hoạch: Gửi kế hoạch chi tiết của bạn cho một người tin cậy ở nhà. Thông báo cho họ về thời gian dự kiến bạn bắt đầu và kết thúc hành trình.

Ví dụ thực tế ở Việt Nam

• Cung Tà Năng - Phan Dũng: Hoạch định lộ trình cho cung này đòi hỏi bạn phải chú ý đến các ngã rẽ trên đồi cỏ trọc, nơi dễ mất phương hướng. Bạn cần đánh dấu các nguồn nước hiếm hoi và lên kế hoạch đối phó với nắng nóng, gió lớn.

• Leo núi Lảo Thẩn (Lào Cai): Kế hoạch phải tính đến sự thay đổi thời tiết đột ngột trên núi cao. Bạn cần tính toán thời gian xuất phát sớm để về kịp trước khi trời tối và mang đủ quần áo ấm, áo mưa.

• Đạp xe Hà Giang Loop: Hoạch định lộ trình đạp xe cần phân chia chặng đường hợp lý mỗi ngày, tính toán các con dốc lớn để phân bổ sức lực. Bạn cũng cần đánh dấu các điểm sửa xe, nhà nghỉ và quán ăn trên đường đi.

Lỗi thường gặp

• Phụ thuộc hoàn toàn vào Google Maps: Google Maps không hiển thị chi tiết đường mòn và địa hình. Bạn cần dùng các ứng dụng và bản đồ chuyên dụng.

• Đánh giá thấp địa hình và thời tiết: Quãng đường 5km đường bằng khác hoàn toàn 5km leo dốc. Thời tiết trên núi thay đổi nhanh và khắc nghiệt hơn đồng bằng.

• Không có kế hoạch B: Khi sự cố xảy ra, việc không có phương án dự phòng khiến bạn lúng túng và dễ gặp nguy hiểm.

• Ước tính thời gian quá lạc quan: Không trừ hao thời gian nghỉ ngơi, chụp ảnh hoặc các sự cố nhỏ, dẫn đến việc phải di chuyển trong bóng tối.

Thuật ngữ liên quan

• Waypoint (Điểm tham chiếu): Một tọa độ GPS cụ thể trên lộ trình của bạn, dùng để định hướng.

• Topographic Map (Bản đồ địa hình): Loại bản đồ thể hiện chi tiết độ cao và hình thái bề mặt trái đất qua các đường đồng mức.

• Elevation Gain (Tổng độ cao đạt được): Tổng số mét chiều cao bạn leo lên trong suốt một hành trình.

• GPS (Hệ thống định vị toàn cầu): Hệ thống vệ tinh giúp xác định vị trí chính xác của bạn trên trái đất.

Câu hỏi thường gặp

Công cụ nào cần thiết để hoạch định lộ trình?

Bạn cần bản đồ giấy, la bàn, hoặc một thiết bị GPS cùng các ứng dụng hỗ trợ trên điện thoại thông minh.

Làm sao để biết một lộ trình có phù hợp với mình không?

Hãy so sánh các thông số của lộ trình như quãng đường, độ dốc với kinh nghiệm và thể lực hiện tại của bạn.

Có nên đi một mình trên một lộ trình mới không?

Bạn không nên đi một mình trên lộ trình chưa được khảo sát kỹ, đặc biệt nếu bạn thiếu kinh nghiệm định hướng.

Xem các thiết bị định vị GPS và bản đồ chuyên dụng tại WeTrek.vn.