Khóa vi sai trước là một thiết bị cơ khí khóa hai bánh trước lại với nhau, buộc chúng quay cùng một tốc độ để tối đa hóa lực bám trên địa hình khó.

Khóa vi sai trước hoạt động như thế nào?

Bộ vi sai tiêu chuẩn trên xe của bạn cho phép hai bánh xe trên cùng một trục quay ở các tốc độ khác nhau. Điều này cần thiết khi bạn vào cua. Bánh xe phía ngoài cần đi một quãng đường dài hơn bánh xe phía trong, nên nó phải quay nhanh hơn. Nếu không có bộ vi sai, việc vào cua sẽ rất khó khăn và làm mòn lốp xe.

Tuy nhiên, trên địa hình xấu, bộ vi sai tiêu chuẩn (còn gọi là vi sai mở) lại bộc lộ nhược điểm. Khi một bánh xe mất độ bám, ví dụ như bị trượt trên bùn hoặc nhấc lên khỏi mặt đất, bộ vi sai sẽ truyền toàn bộ sức mạnh của động cơ đến bánh xe đó. Kết quả là bánh xe mất độ bám sẽ quay tít, còn bánh xe có độ bám thì đứng yên. Lúc này, chiếc xe của bạn không thể di chuyển.

Khóa vi sai trước (front locker) giải quyết vấn đề này. Khi được kích hoạt, nó sẽ khóa hai trục láp của hai bánh trước lại với nhau. Điều này buộc cả hai bánh xe phải quay cùng một tốc độ và nhận được lượng mô-men xoắn bằng nhau, bất kể độ bám của chúng ra sao. Ngay cả khi một bánh trước bị treo trên không, bánh còn lại vẫn nhận được sức mạnh để kéo chiếc xe tiến lên.

Các loại khóa vi sai trước phổ biến

Có nhiều loại khóa vi sai trước, mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng. Việc lựa chọn phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng và ngân sách của bạn.

Khóa vi sai hơi (Air Locker)

Đây là loại khóa có thể bật tắt theo ý muốn (selectable). Nó sử dụng một máy nén khí nhỏ để tạo áp suất, đẩy một cơ cấu gài để khóa bộ vi sai. Người lái có thể kích hoạt hoặc ngắt khóa chỉ bằng một nút bấm trong cabin.

• Ưu điểm: Kiểm soát hoàn toàn. Bạn chỉ bật khi cần và tắt đi khi đi trên đường bằng, giữ được cảm giác lái nguyên bản.
• Nhược điểm: Hệ thống phức tạp, yêu cầu lắp đặt thêm máy nén khí và đường ống dẫn khí. Chi phí cao.
• Ví dụ: Khóa vi sai hơi ARB là lựa chọn hàng đầu của cộng đồng off-road Việt Nam cho các dòng xe như Ford Ranger, Toyota Hilux, Mitsubishi Triton.

Khóa vi sai điện (E-Locker)

Tương tự khóa hơi, khóa điện cũng là loại có thể bật tắt theo ý muốn. Thay vì dùng khí nén, nó sử dụng một động cơ điện nhỏ hoặc nam châm điện để gài khóa. Việc kích hoạt cũng được thực hiện qua một công tắc trong xe.

• Ưu điểm: Lắp đặt đơn giản hơn khóa hơi vì không cần máy nén. Hoạt động nhanh và êm.
• Nhược điểm: Các bộ phận điện có thể nhạy cảm với nước và bùn đất nếu không được bảo vệ kỹ.
• Ví dụ: Một số phiên bản Ford Ranger Raptor được trang bị sẵn khóa vi sai điện cho cầu sau. Nhiều người chơi xe nâng cấp thêm khóa điện cho cầu trước để tăng khả năng off-road.

Khóa vi sai tự động (Automatic Locker)

Loại khóa này không cần sự can thiệp của người lái. Nó sẽ tự động gài lại khi phát hiện có sự chênh lệch lớn về tốc độ quay giữa hai bánh xe và tự động nhả ra khi vào cua trên đường có độ bám tốt. Nó luôn ở trạng thái "sẵn sàng".

• Ưu điểm: Luôn hoạt động, không cần thao tác. Phản ứng tức thì khi có bánh xe bị trượt.
• Nhược điểm: Có thể phát ra tiếng "cạch cạch" khi vào cua trên đường nhựa. Thay đổi cảm giác lái, làm xe khó điều khiển hơn một chút trên đường trường.
• Ví dụ: Các thương hiệu như Detroit Locker hay Grizzly Locker phổ biến với những người chơi off-road chuyên nghiệp, yêu cầu độ bền và hiệu suất cao nhất.

Khi nào bạn nên sử dụng Khóa vi sai trước?

Khóa vi sai trước là một công cụ mạnh mẽ nhưng không phải lúc nào cũng cần dùng. Việc lạm dụng nó có thể gây hại cho xe và gây nguy hiểm.

Bạn nên gài khóa vi sai trước trong các tình huống:

• Địa hình đá hộc, lởm chởm: Khi các bánh xe liên tục bị nhấc lên khỏi mặt đất.
• Bùn lầy sâu: Khi cần tối đa lực kéo để thoát khỏi vũng bùn.
• Leo dốc cao, trơn trượt: Giúp cả hai bánh trước bám đường và kéo xe lên dốc một cách ổn định.
• Đi qua rãnh sâu, không bằng phẳng: Giữ cho xe đi thẳng và không bị mất lái.

Ví dụ thực tế tại Việt Nam, khóa vi sai trước phát huy tác dụng tối đa khi bạn chinh phục cung đường Tà Năng - Phan Dũng vào mùa mưa, hoặc tham gia các giải đua xe địa hình như PVOIL VOC nơi có các bài thi khắc nghiệt.

Bạn tuyệt đối không nên gài khóa vi sai trước khi:

• Đi trên đường nhựa hoặc đường bê tông có độ bám tốt.
• Di chuyển ở tốc độ cao.

Việc gài khóa trên đường tốt sẽ làm cho việc đánh lái rất nặng và khó khăn, tăng bán kính quay đầu, gây mòn lốp nhanh và tạo áp lực lớn lên các bộ phận của hệ thống truyền động như trục láp, có thể dẫn đến hư hỏng.

Câu hỏi thường gặp

Lắp khóa vi sai trước có ảnh hưởng đến đăng kiểm không?

Việc lắp thêm khóa vi sai có thể được xem là thay đổi kết cấu hệ thống truyền động và ảnh hưởng đến quá trình đăng kiểm định kỳ.

Xe tôi có khóa vi sai sau, có cần lắp khóa trước không?

Khóa vi sai sau đủ cho hầu hết nhu cầu off-road thông thường, khóa trước chỉ cần thiết cho những tình huống địa hình cực kỳ khắc nghiệt.

Chi phí lắp một bộ khóa vi sai trước là bao nhiêu?

Chi phí hoàn thiện một bộ khóa vi sai trước cho xe bán tải hoặc SUV dao động từ vài chục triệu đến hơn một trăm triệu đồng tùy thương hiệu và chi phí nhân công.

Để chuẩn bị cho những chuyến đi off-road, bạn có thể trang bị thêm tời cứu hộ. Xem các mẫu tời cứu hộ chính hãng tại WeTrek.vn.