Kỹ năng sinh tồn (Wilderness Skills) là gì?

Kỹ năng sinh tồn là kiến thức và phương pháp giúp bạn sống sót, an toàn trong môi trường tự nhiên, sử dụng tối thiểu dụng cụ hỗ trợ.

Kỹ năng sinh tồn bao gồm các phương pháp bạn dùng để bảo vệ bản thân và duy trì sự sống trong môi trường hoang dã. Đây không phải những kỹ thuật phức tạp chỉ dành cho chuyên gia. Chúng là những kiến thức cơ bản về cách tìm nơi trú ẩn, tạo lửa, tìm nước uống và sơ cứu. Việc trang bị những kỹ năng này giúp bạn tự tin hơn trong mọi chuyến đi, từ cắm trại cuối tuần đến trekking dài ngày.

Nắm vững kỹ năng sinh tồn không có nghĩa bạn phải đi tìm thử thách nguy hiểm. Ngược lại, nó giúp bạn chuẩn bị cho các tình huống bất ngờ, giảm thiểu rủi ro và tận hưởng thiên nhiên một cách an toàn nhất. Khi bạn biết cách ứng phó với hoàn cảnh, bạn sẽ cảm thấy bình tĩnh và kiểm soát được tình hình tốt hơn.

Tại sao kỹ năng sinh tồn quan trọng?

Thiên nhiên Việt Nam có địa hình đa dạng, từ núi cao, rừng rậm đến những vùng duyên hải. Thời tiết cũng thay đổi nhanh chóng. Kỹ năng sinh tồn là công cụ cần thiết để đảm bảo an toàn cho bạn trước những yếu tố khó lường này.

• An toàn cá nhân: Biết cách xử lý khi bị lạc, gặp thời tiết xấu hoặc bị thương là yếu tố quyết định sự an toàn của bạn. Ví dụ, một cơn mưa rừng đột ngột tại Vườn quốc gia Cúc Phương có thể gây hạ thân nhiệt nếu bạn không biết cách dựng lều tạm hoặc giữ ấm cơ thể.

• Tăng sự tự tin: Khi bạn có kiến thức, bạn sẽ bớt lo lắng và tự tin khám phá những cung đường mới. Bạn không còn phụ thuộc hoàn toàn vào thiết bị hiện đại. Bạn biết mình có khả năng ứng phó khi điện thoại hết pin hoặc GPS mất tín hiệu.

• Kết nối với thiên nhiên: Học kỹ năng sinh tồn giúp bạn hiểu sâu hơn về môi trường tự nhiên. Bạn học cách quan sát, lắng nghe và tôn trọng thiên nhiên. Điều này làm cho trải nghiệm của bạn trở nên ý nghĩa hơn.

Các kỹ năng sinh tồn cơ bản bạn cần biết

Đây là những kỹ năng nền tảng mà bất kỳ ai yêu thích hoạt động ngoài trời cũng nên trang bị. Bạn có thể luyện tập chúng ngay trong những chuyến đi ngắn ngày.

Tìm nơi trú ẩn

Nơi trú ẩn bảo vệ bạn khỏi mưa, gió, nắng gắt và giữ thân nhiệt ổn định. Đây là ưu tiên hàng đầu trong hầu hết các tình huống sinh tồn. Một nơi trú ẩn tốt giúp bạn giữ sức, tránh được các mối nguy từ môi trường. Bạn có thể tận dụng địa hình tự nhiên như hang đá, hốc cây lớn hoặc tự dựng một nơi trú ẩn đơn giản từ cành cây và lá cây. Ví dụ, khi trekking ở Pù Luông, bạn có thể dùng cành tre và lá cọ để tạo một mái che tạm thời, giúp bạn khô ráo qua đêm mưa.

Tìm nguồn nước và lọc nước

Cơ thể người chỉ có thể sống vài ngày nếu không có nước. Việc xác định nguồn nước an toàn là kỹ năng sống còn. Nước trong tự nhiên thường chứa vi khuẩn và ký sinh trùng. Bạn cần các phương pháp lọc và khử trùng nước trước khi uống. Cách đơn giản nhất là đun sôi nước. Ngoài ra, các thiết bị lọc nước cá nhân là một lựa chọn hiệu quả và tiện lợi. Khi đi trong rừng, hãy tìm đến các khe suối, dòng chảy và luôn lọc nước trước khi sử dụng.

Tạo lửa

Lửa cung cấp sự ấm áp, giúp nấu chín thức ăn, đun sôi nước, tạo tín hiệu cầu cứu và xua đuổi động vật hoang dã. Bạn nên luôn mang theo ít nhất hai dụng cụ tạo lửa như bật lửa, diêm chống nước hoặc đá lửa. Việc thu thập vật liệu bắt lửa khô như cành cây nhỏ, vỏ cây hoặc cỏ khô là bước đầu tiên. Ngay cả trong điều kiện ẩm ướt của rừng nhiệt đới, bạn vẫn có thể tìm thấy bùi nhùi khô bên trong các thân cây mục.

Định hướng và di chuyển

Bị lạc là một trong những tình huống phổ biến nhất. Kỹ năng định hướng giúp bạn xác định vị trí và tìm đường về. Bạn cần học cách đọc bản đồ giấy và sử dụng la bàn. Đây là những công cụ không cần pin và hoạt động trong mọi điều kiện. Ngoài ra, bạn có thể học cách xác định phương hướng dựa vào vị trí mặt trời. Ví dụ, khi leo núi Tà Chì Nhù và sương mù dày đặc, một chiếc la bàn sẽ giúp bạn giữ đúng hướng đi đã định.

Sơ cứu cơ bản

Những vết cắt nhỏ, bong gân hoặc côn trùng cắn có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Kiến thức sơ cứu cơ bản giúp bạn xử lý các chấn thương nhỏ và ngăn chúng trở nên nghiêm trọng. Bộ dụng cụ sơ cứu cá nhân là vật dụng bắt buộc phải có. Bạn cần biết cách làm sạch và băng bó vết thương, xử lý vết bỏng và nhận biết các dấu hiệu sốc nhiệt.

Chuẩn bị gì cho chuyến đi an toàn?

Việc chuẩn bị trang bị phù hợp giúp bạn áp dụng các kỹ năng sinh tồn hiệu quả hơn. Một danh sách cơ bản bao gồm:

• Trang bị định hướng: La bàn, bản đồ khu vực, thiết bị GPS hoặc điện thoại thông minh có bản đồ ngoại tuyến.

• Dụng cụ tạo lửa: Bật lửa, diêm chống nước, đá đánh lửa.

• Nơi trú ẩn: Lều, võng mùng hoặc tấm tăng che.

• Dụng cụ lọc nước: Thiết bị lọc nước cá nhân hoặc viên khử trùng nước.

• Bộ sơ cứu: Băng gạc, thuốc sát trùng, thuốc giảm đau và các vật dụng cá nhân.

• Dao đa năng: Một công cụ hữu ích cho nhiều công việc, từ cắt dây đến chuẩn bị củi.

Câu hỏi thường gặp

Kỹ năng sinh tồn quan trọng nhất là gì?

Kỹ năng quan trọng nhất là giữ bình tĩnh và suy nghĩ rõ ràng để đưa ra quyết định đúng đắn.

Tôi có cần học tất cả kỹ năng này cho chuyến dã ngoại cuối tuần không?

Bạn nên nắm vững các kỹ năng cơ bản như sơ cứu, định hướng và chuẩn bị nơi trú ẩn.

Xem các trang bị sinh tồn thiết yếu tại WeTrek.vn.