7 NGUYÊN TẮC LEAVE NO TRACE

• Nguyên tắc 1 - Lên kế hoạch trước và chuẩn bị

• Nguyên tắc 2 - Di chuyển, cắm trại trên bề mặt vững chắc

• Nguyên tắc 3 - Xử lý chất thải đúng cách

• Nguyên tắc 4 - Để lại những gì bạn thấy

• Nguyên tắc 5 - Hạn chế tác động của lửa trại

• Nguyên tắc 6 - Tôn trọng động vật hoang dã

• Nguyên tắc 7 - Hãy chú ý đến những người tham quan khác

Nguyên tắc số 2 của Leave No Trace là Di chuyển, cắm trại trên bề mặt vững chắc. Mục tiêu của những chuyến du lịch, dã ngoại tới nơi hoang dã là di chuyển qua mà không gây tổn hại cho vùng đất đó. Hiểu được những tác động của việc đi du lịch, dã ngoại đối với tự nhiên sẽ giúp bạn đạt được mục tiêu này.

Những tổn hại do du lịch xảy ra khi thảm thực vật bề mặt hoặc cộng đồng sinh vật bị tàn phá, giẫm đạp vượt quá khả năng phục hồi. Điều này dẫn đến đất bị cằn cỗi, gây xói mòn và tạo nên những con đường mòn không cần thiết. Đi du lịch, dã ngoại nơi hoang dã có thể gồm di chuyển trên đường mòn và ngoài đường mòn (off-trail).

• Đọc thêm tại WETREK.VN bài viết 7 nguyên tắc Outdoor khi đi cắm trại, dã ngoại

DI CHUYỂN TRÊN ĐƯỜNG MÒN (ON TRAILS)

Tập trung các hoạt động khi đi du lịch, dã ngoại tại những khu vực đã được sử dụng nhiều.

Cơ quan quản lý khu vực đã tạo dựng nhiều con đường mòn tại các khu vực hoang vu để tạo ra các tuyến đường giúp mọi người dễ nhận biết. Bản thân những đường mòn đã được tạo dựng này vẫn có tác động đến mặt đất; tuy nhiên, chúng lại rất thiết thực và cần thiết, đáp ứng nhu cầu thực tế của những người đi du lịch nơi hoang dã. Tập trung di chuyển trên các con đường mòn đã định hình để không tạo ra những tuyến đường mới và giảm thiểu tác động đến cảnh quan của khu vực. Tốt nhất là bạn nên đi trên tuyến đường đã định hình rõ ràng hơn là những tuyến đường chỉ được lựa chọn sơ sài.

Hãy đi trên đường mòn bất cứ khi nào có thể. Bạn nên đi trong phạm vi đường mòn và không nên đi tắt theo đường mòn zig zag dọc theo sườn đồi. Bạn cũng nên giữ khoảng cách với những du khách khác khi nghỉ ngơi trên đường mòn. Nên tuân theo những nguyên tắc khi đi du lịch trên đường mòn và chỉ nên di chuyển ra ngoài đường mòn để nghỉ ngơi.

(Những người leo núi trong cùng một nhóm nên dừng lại để nghỉ ngơi và trò chuyện sau một khoảng thời gian. Không nên hét lớn khi leo núi. Những tiếng ồn quá lớn thường không được thiên nhiên "chào đón".)

DI CHUYỂN NGOÀI ĐƯỜNG MÒN (TRAVEL OFF-TRAIL)

Phân tán việc sử dụng và các tác động tới những khu vực nguyên sơ (ngoại trừ sa mạc).

Tất cả những chuyến đi mà không sử dụng đường mòn đã định hình như những chuyến đi đến vùng hẻo lánh, tìm nơi vệ sinh cá nhân, hay khám phá thiên nhiên gần hoặc quanh điểm cắm trại được coi là di chuyển ngoài đường mòn. Hai yếu tố chính làm gia tăng sự ảnh hưởng của việc di chuyển ngoài đường mòn đến mặt đất là: độ vững chắc của các bề mặt và thảm thực vật, tần xuất di chuyển (hoặc quy mô nhóm).

Độ vững chắc là khả năng chịu được sự bò mòn hoặc giữ được tình trạng ổn định của các bề mặt địa hình hoặc của thảm thực vật.

Tần xuất di chuyển hoặc quy mô nhóm gồm nhiều người có thể khiến một diện tích lớn bị giẫm đạp hoặc một diện tích nhỏ bị giẫm đạp nhiều lần.

ĐỘ VỮNG CHẮC CỦA BỀ MẶT ĐỊA HÌNH

Khái niệm về độ vững chắc có ý nghĩa rất quan trọng mà những người đi du lịch nơi hoang dã nên nắm rõ. Những bề mặt tự nhiên khác nhau sẽ có những "phản ứng" khác nhau.

Đá, cát và sỏi: Những bề mặt này có độ bền rất cao nên có thể chịu được bào mòn và giẫm đạp nhiều lần. (Tuy nhiên, địa y mọc trên đá lại dễ bị tác động).

Băng và tuyết: Những tác động của việc di chuyển lên những bề mặt này thường chỉ là tạm thời, do đó, chúng được coi là sự lựa chọn hoàn hảo khi di chuyển với điều kiện là bạn phải tuân theo các chỉ dẫn an toàn và lớp tuyết phải đủ dày để không gây hại cho thảm thực vật.

Thảm thực vật: Có nhiều cách để thảm thực vật không bị giẫm đạp. Hãy suy nghĩ thật kỹ trước khi quyết định di chuyển trên thảm thực vật. Hãy lựa chọn những nơi có thảm thực vật bền vững hoặc nơi có thảm thực vật thưa thớt. Cỏ khô thường ít bị tàn phá. Tuy nhiên, đồng cỏ ẩm ướt và những thảm thực vật mong manh khác lại rất dễ bị ảnh hưởng do bị giẫm đạp lên. Việc giẫm lên cùng một vị trí này giúp những người mới lần đầu đi dã ngoại theo sát nhau trên một tuyến đường, tránh việc lạc đường không mong muốn. Trong hầu hết các trường hợp, những người đi du lịch ngoài đường mòn nên phân tán trên phạm vi rộng (không tụ lại một điểm) để tránh tạo ra các lối đi không cần thiết mà những người đi sau có thể sẽ đi theo. Tránh giẫm lên thảm thực vật bất kỳ khi nào có thể, đặc biệt là ở các sườn dốc.

Vũng nước và các hố bùn trên sa mạc: Nước là một tài nguyên vô cùng khan hiếm đối với tất cả các sinh vật trên sa mạc. Đừng đi qua những vũng nước và hố bùn hay tác động đến bất kỳ bề mặt nước nào trên sa mạc. Ngoài ra, những vũng cát hay vũng bùn cũng là "nhà" của nhiều loài sinh vật nhỏ bé.

CẮM TRẠI TRÊN BỀ MẶT VỮNG CHẮC

Việc lựa chọn một điểm cắm trại thích hợp có lẽ là điều quan trọng nhất để giảm thiểu tác động đến tự nhiên. Do đó, bạn phải sử dụng thông tin hiệu quả và đưa ra quyết định chuẩn xác,  đôi khi bạn phải quyết định di chuyển ngoài đường mòn để giảm thiểu các tác động sinh thái và xã hội. Bạn nên dựa vào thông tin về mức độ và loại hình hoạt động tại khu vực đó, độ mỏng của thảm thực vật và đất, nguy cơ gây xáo trộn đời sống hoang dã, những đánh giá về các tác động trước đó và quy mô nhóm khi quyết định lựa chọn nơi cắm trại để tránh những tác động không đáng có đến tự nhiên.

LỰA CHỌN NƠI CẮM TRẠI TẠI NHỮNG KHU VỰC CAO ĐIỂM

Tránh cắm trại gần nguồn nước và đường mòn, hãy chọn điểm cắm trại mà nằm ngoài tầm nhìn của những người khác. Ngay cả ở những khu vực phổ biến, nhiều người lui tới, "tính biệt lập" cũng có thể được tăng cường bằng việc che chắn điểm cắm trại của bạn và chọn một nơi cách xa những đoàn khác. Cắm trại xa nguồn nước giúp cho phép động vật hoang dã có thể tiếp cận với nguồn nước. Hãy luôn tuân theo các quy định về việc lựa chọn điểm cắm trại. Hãy dành đủ thời gian và năng lượng cuối ngày để chọn một điểm cắm trại phù hợp. Mệt mỏi, thời tiết xấu và thời gian khởi hàng muộn không phải là lời biện hộ có thể chấp nhận cho việc lựa chọn nơi cắm trại sơ sài và thiếu an toàn.

Nhìn chung, tốt nhất là bạn nên cắm trại ở những vị trí đã bị tác động nhiều trước đó, với việc sử dụng tiếp địa điểm đó một cách thận trọng thì tác động gây ra sẽ không đáng kể. Ở những khu vực phổ biến, những khu cắm trại như vậy rất dễ thấy vì chúng đã bị mất thảm thực vật trên bề mặt. Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm một điểm cắm trại không có thảm thực vật như bề mặt cát hay đá.

Ở những khu cắm trại đã bị tác động nhiều, bạn nên tập trung lều trại, lối đi, hay bếp tại những vị trí đã chịu tác động. Mục đích là để giới hạn ảnh hưởng của việc cắm trại trên những vị trí đã được sử dụng trước đó, tránh tăng thêm diện tích bị xáo trộn. Hãy đảm bảo rằng khu cắm trại được dọn sạch sẽ, trông bắt mắt và thu hút cho những người đến sau trước khi bạn rời đi.

CẮM TRẠI Ở NHỮNG VÙNG HOANG SƠ CHƯA BỊ TÁC ĐỘNG

Những khu vực nguyên sơ thường ở nơi xa xôi và không có những tác động rõ ràng. Bạn có thể lựa chọn những địa điểm đặc biệt này nếu bạn cam kết tuân theo nguyên tắc không để lại dấu - Leave No Trace Principles.

Tại những khu vực nguyên sơ, tốt nhất là bạn nên dựng giãn cách các lều trại, tránh sử dụng lặp đi lặp lại các đoạn đường, và di chuyển lều mỗi đêm nhằm giảm thiểu mức độ tác động lên một khu vực nhất định. Khi bố trí khu vực cắm trại, hãy dựng lều và bếp ở những khu vực có bề mặt vững chắc. Đi giầy mềm khi di chuyển quanh trại. Hạn chế tối đa các hoạt động quanh bếp và những nơi cất trữ đồ ăn. Bề mặt vững chắc trên một tảng đá lớn sẽ là một nơi lý tưởng dành cho khu bếp. Hãy quan sát những bước đi của bạn để tránh tàn phá thảm thực vật. Bạn có thể lựa chọn những con đường khác nhau để đến nguồn nước. Hãy hạn chế số lần đi lấy nước bằng cách mang theo bình chứa nước. Hãy kiểm tra quy định của khu vực và đừng quên tuân theo quy tắc hàng đầu: Cắm trại cách nguồn nước khoảng 60 mét (70-80 bước chân).

Khi dỡ trại, hãy dành thời gian khôi phục lại vẻ tự nhiên của khu cắm trại như ban đầu. Phủ những "vật liệu tự nhiên", chẳng hạn như lá thông, lên trên những khu đất bị mòn do đi lại nhiều lần, loại bỏ dấu chân, và cời những vùng cỏ bị rối bằng một cây gậy sẽ giúp khôi phục khu cắm trại và còn lại ít dấu vết của một điểm cắm trại. Điều này sẽ giúp che đi những dấu hiệu về nơi bạn đã cắm trại và giảm khả năng những người đi dã ngoại sau bạn sẽ cắm trại tại chính điểm đó. Một điểm cắm trại càng ít được sử dụng thì càng dễ giữ được vẻ nguyên sơ ban đầu.  

CẮM TRẠI Ở NHỮNG NƠI VÙNG ĐẤT KHÔ HẠN

Một điểm cắm trại phù hợp nhất tại những vùng đất khô cằn chính là trên những bề mặt vững chắc, chẳng hạn như đá và sỏi, hoặc trên những khu vực đã bị tác động nhiều và nếu có cắm trại tại đó cũng không gây thêm xáo trộn. Rất dễ phát hiện những khu vực đã bị tác động trước đó vì chúng đã bị mất đi thảm thực vật hoặc khu đất lẫn đá đã bị xáo trộn. Nếu quyết định lựa chọn điểm cắm trại như vậy thì hãy chắc chắn rằng điểm đó đủ rộng để chứa tất cả các thành viên trong nhóm (đoàn).

Một điểm cắm trại nguyên sơ, không có dấu hiệu đã sử dụng trước đó, sẽ rất phù hợp trên những vùng đất khô cằn, miễn là không có thảm thực vật hay có bề mặt vững chắc. Bề mặt đá, sỏi hay cát là các lựa chọn hoàn hảo. Không nên cắm trại trên bề mặt có thảm thực vật hay những nhánh sông, nhánh suối trên sa mạc. Hãy cảnh giác khi cắm trại dưới đáy sông đầy cát hay những vùng dễ bị lũ quét. Nên bố trí khu vực nấu ăn, lều trại và ba lô lên bề mặt đá, cát hoặc sỏi. Hãy có ý thức lựa chọn những con đường có bề mặt vững chắc để di chuyển trong khu cắm trại để tránh tạo ra những con đường mòn không cần thiết. Lựa chọn nhiều tuyến đường khác nhau để hạn chế diện tích thảm thực vật bị giẫm đạp và hạn chế phần đất bị nén chặt. Không nên cắm trại quá hai đêm.

Không được quét hoặc dọn sạch rác hữu cơ như lá cây và luôn hạn chế di dời sỏi, đá. Rác hữu cơ sẽ làm dịu lực giẫm đạp, hạn chế khả năng nén chặt đất, cung cấp dinh dưỡng cho thực vật, và giảm xói mòn do mưa rào. Làm xáo trộn những bề mặt đá có mọc địa y và cây sơn – được coi như rìa sa mạc – sẽ gây ra tác động trong hàng trăm năm. Khi đã bị xáo trộn thì rất khó thay thế những bề mặt đá này, địa y và cây sơn sẽ không thể mọc lại chỉ trong vài chục năm.

CẮM TRẠI TẠI HÀNH LANG SÔNG Hành lang sông là một dải hẹp đất và nước với không gian hoạt động bị hạn chế. Bạn có thể lựa chọn điểm cắm trại tại đây. Nhìn chung, tốt nhất nên cắm trại trên những điểm đã được tạo dựng sẵn trên bờ biển, bãi cát hoặc nơi không có thảm thực vật.

[Leave No Trace] Nguyên tắc 3: Xử lý chất thải đúng cách  

Ethan Nguyen