Lối dẫm (boot track) là đường mòn không chính thức hình thành do nhiều người đi qua. Nó giúp định hướng nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro và tác động môi trường.

Lối dẫm, hay boot track, là một dạng đường mòn không chính thức. Nó được tạo ra một cách tự nhiên khi nhiều người đi bộ lặp đi lặp lại trên cùng một tuyến đường. Dấu chân của họ nén đất, làm mòn cỏ cây và hình thành một vệt rõ ràng trên mặt đất. Các lối dẫm thường xuất hiện ở những nơi không có đường mòn được xây dựng sẵn, hoặc chúng là một lối đi tắt so với tuyến đường chính.

Bạn cần phân biệt rõ hai loại đường này để đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường.

• Đường mòn chính thức (Official Trail): Được các đơn vị quản lý (như Vườn Quốc gia, ban quản lý khu du lịch) thiết kế, xây dựng và bảo trì. Chúng có biển báo, vạch sơn chỉ dẫn, và được tính toán để đảm bảo an toàn, bền vững, hạn chế tác động xấu tới tự nhiên.

• Lối dẫm (Boot Track): Hoàn toàn tự phát, không có ai quản lý hay bảo trì. Chúng có thể dốc hơn, trơn trượt hơn và dẫn đến những khu vực nguy hiểm. Chúng cũng có thể gây ra các vấn đề về môi trường như xói mòn đất.

Lối dẫm có cả ưu điểm và nhược điểm bạn cần nắm rõ trước khi đi theo chúng.

• Hỗ trợ định hướng: Trong những khu rừng rậm hoặc trên các đồi cỏ không có biển chỉ dẫn, lối dẫm là một dấu hiệu trực quan giúp bạn xác định phương hướng. Nó cho thấy đã có người đi qua đây.

• Lối đi tắt hiệu quả: Thông thường, lối dẫm là con đường ngắn nhất và thẳng nhất giữa hai địa điểm vì nó hình thành theo bản năng tìm đường của con người.

• Chỉ báo về địa hình: Sự tồn tại của một lối dẫm cho thấy tuyến đường đó có thể đi qua được, ít nhất là đối với những người đi trước.

• Tác động môi trường: Việc nhiều người cùng đi trên một lối dẫm không được quy hoạch gây ra xói mòn đất nghiêm trọng, làm hỏng thảm thực vật và mở rộng dấu chân của con người trong tự nhiên.

• Rủi ro an toàn: Lối dẫm không được bảo trì. Chúng có thể dẫn bạn đến các sườn dốc không ổn định, vách đá nguy hiểm hoặc các khu vực sạt lở mà đường mòn chính thức sẽ tránh.

• Nguy cơ lạc đường: Một số lối dẫm có thể mờ dần và biến mất đột ngột giữa rừng, hoặc dẫn đến ngõ cụt. Nếu chỉ phụ thuộc vào chúng mà không có bản đồ hoặc GPS, bạn rất dễ bị lạc.

Hiểu rõ bối cảnh địa phương giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn khi gặp một lối dẫm.

• Một vệt đường hẹp với đất bị nén chặt.

• Cỏ hoặc cây bụi hai bên bị dạt sang một bên hoặc bị dẫm nát.

• Không có bất kỳ dấu hiệu chỉ dẫn chính thức nào như biển báo, cọc mốc hay vạch sơn.

• Cung Tà Năng - Phan Dũng: Trên các đồi cỏ rộng lớn, có vô số lối dẫm chằng chịt do cả người và gia súc tạo ra. Một số lối dẫn đến nguồn nước, một số là lối tắt, nhưng nhiều lối khác lại dẫn vào các thung lũng không có đường ra. Việc đi sai một lối dẫm ở đây có thể khiến bạn mất phương hướng.

• Leo núi Bạch Mộc Lương Tử: Nhiều đoạn dốc thẳng đứng trên cung đường này là các lối dẫm do porter và những người đi trước tạo ra để rút ngắn khoảng cách. Các lối này rất dốc, trơn và đòi hỏi thể lực tốt.

• Các Vườn Quốc gia: Tại những nơi như Ba Vì hay Cúc Phương, bạn sẽ thấy các lối dẫm nhỏ rẽ ra khỏi đường bê tông chính. Chúng thường dẫn đến một điểm chụp ảnh đẹp hoặc một nơi ngắm cảnh ven vực. Việc đi vào các lối này có thể làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái đang được bảo vệ.

Nguyên tắc cốt lõi của trekking có trách nhiệm là “Đi và cắm trại trên các bề mặt bền vững” (Travel and Camp on Durable Surfaces). Khi bạn gặp một lối dẫm, hãy ưu tiên đi trên đó thay vì đi men theo bìa và tạo ra một lối dẫm song song. Việc này giúp tập trung tác động vào một khu vực nhỏ, tránh làm tổn thương lan rộng ra thảm thực vật xung quanh. Tuyệt đối không tự ý tạo ra một lối dẫm mới.

Vì lối dẫm không được bảo trì, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng hơn.

• Giày trekking có độ bám tốt: Bề mặt lối dẫm thường là đất nện, bùn hoặc đá vụn, rất dễ trơn trượt.

• Gậy trekking: Giúp bạn giữ thăng bằng trên các đoạn dốc và giảm áp lực lên đầu gối.

• Thiết bị định vị: Luôn mang theo GPS hoặc điện thoại thông minh có cài đặt bản đồ offline. Lối dẫm chỉ nên là một công cụ tham khảo, không phải là thứ duy nhất bạn tin tưởng.

Để chuẩn bị tốt nhất cho những chuyến đi có thể phải di chuyển trên lối dẫm, việc lựa chọn đúng trang bị là thiết yếu.

Lối dẫm không được bảo trì nên tiềm ẩn rủi ro, bạn cần cẩn trọng và có kỹ năng định vị tốt.

Bạn không nên tạo lối dẫm mới để bảo vệ hệ sinh thái và tránh gây xói mòn đất.

Lối dẫm thường thẳng và rộng hơn cho người đi, trong khi lối mòn động vật hẹp, ngoằn ngoèo và có thể chui qua bụi rậm thấp.

Xem các mẫu giày trekking và thiết bị dã ngoại tại WeTrek.vn.