Ma sát dây là gì?

09/11/2025 - 6 Lượt xem

Nội dung chính

Ma sát dây (Rope Drag) là gì?
Nguyên nhân chính gây ra Ma sát dây
Tác hại của Ma sát dây đối với người leo
Làm thế nào để giảm thiểu Ma sát dây
Các câu hỏi thường gặp
Ma sát dây có nguy hiểm không?
Khi nào tôi nên dùng dây rút nối dài?
Leo bằng một dây có thể tránh ma sát dây không?

Ma sát dây là lực cản làm dây leo nặng hơn khi bạn kéo,เกิดจาก dây cọ xát vào đá và các điểm bảo vệ, gây tốn sức và tăng nguy cơ rơi ngã.

Ma sát dây (Rope Drag) là gì?

Ma sát dây là lực cản vật lý bạn cảm nhận được khi kéo dây leo núi. Lực này sinh ra khi dây ma sát với bề mặt đá, các carabiner, và các điểm bảo vệ (protection) trên suốt đường leo. Khi bạn leo càng cao hoặc càng xa khỏi người giữ dây (belayer), lực ma sát tích tụ lại khiến sợi dây nặng hơn, việc kéo dây để hít vào điểm bảo vệ tiếp theo trở nên khó khăn.

Đây không chỉ là một sự bất tiện. Ma sát dây là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sức lực và sự an toàn của người leo dẫn đầu (lead climber).

Nguyên nhân chính gây ra Ma sát dây

Hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn chủ động phòng tránh. Ma sát dây đến từ sự kết hợp của nhiều yếu tố trên một đường leo.

Đường leo không thẳng: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi đường leo của bạn đi theo đường ziczac, sang trái rồi sang phải, dây sẽ tạo thành các góc gấp khúc tại mỗi điểm bảo vệ. Mỗi góc này là một điểm tăng ma sát. Ví dụ, các đường leo ở Hữu Lũng, Lạng Sơn với địa hình đá vôi nhiều mỏm, dễ khiến dây không đi theo một đường thẳng.
Sử dụng sai độ dài dây rút (quickdraw): Dùng dây rút quá ngắn ở những vị trí dây bị đổi hướng đột ngột sẽ tạo ra một góc gắt. Điều này buộc dây phải cọ xát mạnh vào carabiner. Ngược lại, dây rút dài hoặc dây rút nối dài (alpine draw) giúp làm thẳng đường đi của dây và giảm ma sát đáng kể.
Vị trí đặt điểm bảo vệ: Việc đặt các điểm bảo vệ không thẳng hàng từ dưới lên trên cũng góp phần tạo ra đường đi dây ngoằn ngoèo. Người leo dẫn đầu cần quan sát và lên kế hoạch đặt các điểm bảo vệ sao cho tối ưu nhất đường đi của dây.
Đặc điểm địa hình: Leo qua các gờ đá, mái vòm, hoặc bề mặt đá thô ráp đều làm tăng ma sát. Dây cọ xát trực tiếp lên bề mặt đá là nguyên nhân gây mòn dây và tạo ra lực cản lớn.

Tác hại của Ma sát dây đối với người leo

Ma sát dây không chỉ làm bạn mệt mỏi. Nó còn mang đến những rủi ro an toàn cụ thể mà bạn cần nhận biết.

Gây kiệt sức: Người leo dẫn đầu phải dùng nhiều sức hơn để kéo dây. Trên những đường leo dài nhiều веревки (multi-pitch), sự mệt mỏi tích lũy này làm giảm hiệu suất và tăng nguy cơ mắc lỗi.
Khó khăn khi hít dây (clipping): Khi dây quá nặng, việc kéo thêm một đoạn dây để hít vào điểm bảo vệ tiếp theo trở thành một cuộc vật lộn. Bạn sẽ phải dừng lại lâu hơn ở những tư thế khó, tốn nhiều sức và có thể dẫn đến té ngã.
Ảnh hưởng đến an toàn khi ngã: Khi có ma sát lớn, người giữ dây khó có thể nới dây nhanh chóng. Điều này khiến cú ngã của người leo dẫn đầu bị giật mạnh hơn. Trong trường hợp xấu, ma sát dây có thể kéo người leo mất thăng bằng ngay cả khi họ không di chuyển.
Làm mòn thiết bị: Ma sát liên tục làm mài mòn vỏ dây và bề mặt của carabiner. Theo thời gian, điều này làm giảm tuổi thọ và độ an toàn của thiết bị leo núi của bạn.
Giao tiếp khó khăn: Một sợi dây bị ghì chặt bởi ma sát sẽ truyền tín hiệu giật dây kém hiệu quả. Điều này gây khó khăn cho việc giao tiếp giữa người leo và người giữ dây, đặc biệt khi họ không nhìn thấy nhau.

Làm thế nào để giảm thiểu Ma sát dây

Giảm ma sát dây là một kỹ năng quan trọng. Nó đòi hỏi sự lên kế hoạch và kỹ thuật sử dụng thiết bị đúng cách.

Lên kế hoạch đường đi của dây: Trước khi leo, hãy nhìn tổng thể đường leo và hình dung một đường thẳng nhất có thể từ dưới lên. Cố gắng đặt các điểm bảo vệ theo đường thẳng đó.
Sử dụng dây rút nối dài (alpine draws/extendable runners): Đây là công cụ hiệu quả nhất để chống lại ma sát dây. Sử dụng chúng ở những điểm bảo vệ nằm lệch khỏi đường thẳng chính, hoặc khi leo qua các gờ đá, mái vòm. Ví dụ, tại các đường leo vòm ở Cát Bà, việc sử dụng dây rút nối dài là gần như bắt buộc.
Leo bằng hai dây (double ropes): Đối với các đường leo truyền thống (trad climbing) hoặc các đường phức tạp, kỹ thuật leo hai dây giúp giảm ma sát tối đa. Bạn sẽ hít một dây cho các điểm bảo vệ bên trái và dây còn lại cho các điểm bên phải, tạo ra hai đường dây gần như thẳng.
Kỹ thuật của người giữ dây: Một người giữ dây kinh nghiệm sẽ biết cách nới dây một cách chủ động và mượt mà, giúp người leo không phải vật lộn để kéo dây lên.

Các câu hỏi thường gặp

Ma sát dây có nguy hiểm không?

Ma sát dây làm tăng nguy cơ té ngã do gây kiệt sức và làm người leo khó hít dây vào điểm bảo vệ.

Khi nào tôi nên dùng dây rút nối dài?

Bạn nên dùng dây rút nối dài khi đường leo ngoằn ngoèo, đi qua gờ đá hoặc khi điểm bảo vệ nằm lệch xa so với đường đi chính của dây.

Leo bằng một dây có thể tránh ma sát dây không?

Bạn hoàn toàn có thể giảm ma sát dây khi leo bằng một dây bằng cách chọn đường đi thẳng và sử dụng dây rút nối dài hợp lý.

Hiểu và kiểm soát ma sát dây giúp bạn leo hiệu quả hơn, tiết kiệm sức lực và quan trọng nhất là giữ an toàn cho bản thân và bạn đồng hành.

Xem dây rút (quickdraws) và dây nối dài (runners) tại WeTrek.vn.

Chia sẻ bài viết:

BÀI VIẾT CÙNG CHUYÊN MỤC

Phòng mất nước là gì?

09/11/2025 - 0 lượt xem

Say độ cao là gì?

09/11/2025 - 1 lượt xem

An toàn khi có sét là gì?

09/11/2025 - 3 lượt xem

Cảnh báo thời tiết là gì?

09/11/2025 - 2 lượt xem

Đánh giá rủi ro là gì?

09/11/2025 - 3 lượt xem

Sơ tán khẩn cấp là gì?

09/11/2025 - 3 lượt xem

Tại WETREK, chúng tôi tin rằng cuộc sống gần gũi với thiên nhiên luôn đáng sống. WETREK tiên phong khích lệ mọi người tích cực tham gia các hoạt động diễn ra ngoài trời, luôn cam kết trang bị và chăm sóc tốt nhất các Hoạt động Giải Trí Ngoài Trời này theo các tiêu chí An Toàn, Trách Nhiệm, Sướng.

GIẢI TRÍ NGOÀI TRỜI LÀ GÌ

Giải Trí Ngoài Trời (Outdoor Recreation) là những hoạt động thể thao, giải trí, thư giãn diễn ra ngoài trời, thường trong môi trường tự nhiên hoặc bán tự nhiên. Ví dụ như hoạt động du lịch (travelling), chạy bộ địa hình (trail-running), đi bộ đường dài (hiking - trekking), leo núi (mountaineering), cắm trại (camping), đạp xe (cycling), chèo thuyền - kayak - ván chèo đứng SUP (paddling), câu cá (fishing), trượt tuyết (skiing), lướt sóng (surfing) và nhiều hoạt động khác. Hoạt động giải trí ngoài trời cũng có thể là những trò chơi thể thao hay những buổi luyện tập thể thao theo nhóm được tổ chức ngoài trời.

HỆ THỐNG CỬA HÀNG WETREK STORES

WETREK Sài Gòn

235 Hoàng Văn Thụ, Q.Phú Nhuận, HCM

WETREK Hà Nội

530 đường Láng, Đống Đa, Hà Nội

WETREK Hà Nội

150 Nguyễn Văn Cừ, Long Biên, Hà Nội

Mua lẻ: 02873051988 | CSKH: [email protected] | NCC: [email protected] | Khách doanh nghiệp: [email protected]

Zalo WeTrek

Công ty TNHH WETREK RETAIL
Văn phòng: Số 235 Nguyễn Ngọc Nại, Phường Khương Mai, Quận Thanh Xuân, Hà Nội. Giấy ĐKKD: 0109655188, ngày cấp: 02/06/2021, nơi cấp: Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội.