Máy đo lượng mưa là dụng cụ dùng để đo lượng nước mưa tại một địa điểm trong một khoảng thời gian cụ thể, tính bằng milimet (mm).

Máy đo lượng mưa, hay còn gọi là vũ kế, là một thiết bị khí tượng dùng để thu thập và đo lường lượng nước mưa rơi xuống tại một vị trí nhất định. Đơn vị đo tiêu chuẩn là milimet (mm). Một milimet mưa tương đương với một lít nước trên mỗi mét vuông bề mặt. Thiết bị này giúp bạn hiểu rõ về điều kiện thời tiết thực tế, thay vì chỉ dựa vào các dự báo chung.

Đối với người đi trekking, cắm trại hay leo núi, việc hiểu rõ lượng mưa không chỉ là một thông tin thú vị. Nó là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn và trải nghiệm của chuyến đi. Dữ liệu từ máy đo lượng mưa cung cấp cho bạn nhiều thông tin giá trị.

• An toàn chuyến đi: Lượng mưa lớn làm tăng nguy cơ lũ quét ở các con suối, sạt lở đất ở sườn núi và làm đường mòn trở nên trơn trượt nguy hiểm. Ví dụ, khi trekking các cung đường ven suối ở Pù Luông hay Tà Năng, việc biết lượng mưa đêm qua giúp bạn quyết định có nên vượt suối hay không.
• Lên kế hoạch và chuẩn bị: Dữ liệu mưa giúp bạn quyết định nên mang theo loại trang phục nào, có cần thêm áo mưa bộ, giày chống nước hay các thiết bị bảo vệ khác không. Nó cũng giúp bạn chọn vị trí cắm trại an toàn, tránh những vùng trũng có nguy cơ ngập úng.
• Đánh giá điều kiện thực tế: Dự báo thời tiết chỉ mang tính tổng quan. Một máy đo mưa tại chỗ cho bạn biết chính xác lượng mưa tại khu vực cắm trại của bạn, giúp bạn đưa ra quyết định phù hợp thay vì phỏng đoán.
• Theo dõi nguồn nước: Trong các chuyến đi dài ngày, việc biết lượng mưa giúp bạn ước tính lượng nước tự nhiên có sẵn tại các điểm lấy nước, từ đó lên kế hoạch trữ nước hợp lý.

Có nhiều loại máy đo lượng mưa khác nhau, mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng. Việc lựa chọn phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng và ngân sách của bạn.

Đây là loại phổ biến, đơn giản và đáng tin cậy nhất. Cấu tạo gồm một ống hình trụ có vạch chia milimet và một phễu thu nước. Nước mưa đi qua phễu và chảy vào ống đo. Bạn đọc kết quả trực tiếp trên vạch chia.

• Ưu điểm: Giá thành rẻ, không cần nguồn điện, độ bền cao, dễ sử dụng.
• Nhược điểm: Phải đọc và ghi lại kết quả thủ công, không cung cấp dữ liệu thời gian thực.

Loại này hoạt động dựa trên cơ chế gàu lật. Nước mưa được hứng qua phễu và chảy vào một trong hai chiếc gàu nhỏ đặt trên một trục cân bằng. Khi một gàu đầy nước (thường là 0.2mm hoặc 0.5mm), nó sẽ lật xuống và đổ nước đi, đồng thời đưa chiếc gàu còn lại vào vị trí hứng. Mỗi lần lật sẽ kích hoạt một công tắc điện tử để đếm.

• Ưu điểm: Cung cấp dữ liệu tự động, có thể kết nối với máy tính hoặc bộ ghi dữ liệu để theo dõi từ xa.
• Nhược điểm: Giá thành cao hơn, cần nguồn điện, có thể bị tắc nghẽn do lá cây hoặc bụi bẩn.

Thường là một phần của các trạm thời tiết cá nhân, máy đo kỹ thuật số sử dụng cơ chế lật hoặc các cảm biến khác để đo mưa. Dữ liệu được truyền không dây đến một màn hình hiển thị trong nhà hoặc điện thoại thông minh. Bạn có thể xem lượng mưa theo giờ, theo ngày và tổng lượng mưa tích lũy.

• Ưu điểm: Tiện lợi, hiển thị nhiều thông số, lưu trữ dữ liệu lịch sử.
• Nhược điểm: Giá cao nhất, yêu cầu pin hoặc nguồn điện, cần cài đặt phức tạp hơn.

Để có kết quả đo chính xác, vị trí lắp đặt máy đo mưa rất quan trọng.

• Chọn vị trí thoáng đãng: Đặt máy ở nơi trống trải, cách xa các vật cản như tòa nhà, cây cối ít nhất hai lần chiều cao của vật cản đó. Ví dụ, nếu bạn đặt gần một cái cây cao 10 mét, máy đo mưa nên cách cây ít nhất 20 mét.
• Bề mặt lắp đặt chắc chắn: Đảm bảo máy được đặt trên một mặt phẳng và cố định chắc chắn để không bị nghiêng hoặc rung lắc do gió, ảnh hưởng đến độ chính xác.
• Kiểm tra và vệ sinh định kỳ: Thường xuyên kiểm tra phễu thu nước để loại bỏ lá cây, bụi bẩn hoặc côn trùng có thể làm tắc nghẽn. Với máy đo thủ công, hãy đổ hết nước sau mỗi lần đọc kết quả.
• Đọc kết quả đúng cách: Khi đọc kết quả trên máy đo thủ công, hãy đặt mắt ngang với mực nước để tránh sai số do góc nhìn.

Đơn vị đo tiêu chuẩn của máy đo lượng mưa là milimet (mm).

Bạn có thể tự làm một máy đo mưa đơn giản bằng chai nhựa và thước kẻ, nhưng kết quả chỉ mang tính tham khảo và không chính xác.

Theo quy định của khí tượng Việt Nam, lượng mưa trên 50mm trong 24 giờ được xem là mưa to.

Trang bị một máy đo lượng mưa giúp bạn chủ động hơn trước các điều kiện thời tiết và tăng cường sự an toàn cho mọi hành trình khám phá. Xem các loại máy đo lượng mưa phù hợp tại WeTrek.vn.