TL;DR: Thiết bị điện tử cứu hộ, đeo trên người, dùng để phát và nhận tín hiệu vô tuyến nhằm định vị nạn nhân bị chôn vùi trong tuyết lở một cách nhanh chóng.
Máy thu phát dò tìm lở tuyết là gì?
Máy thu phát dò tìm lở tuyết (avalanche transceiver) là một thiết bị điện tử cá nhân. Nó phát ra tín hiệu vô tuyến liên tục. Trong trường hợp có tuyết lở, những người cứu hộ sẽ chuyển máy của họ sang chế độ nhận để dò tìm tín hiệu từ máy của nạn nhân bị vùi lấp. Đây là một phần của bộ ba thiết bị an toàn tuyết lở thiết yếu, bao gồm máy thu phát, xẻng xúc tuyết (shovel) và cây dò tuyết (probe).
Nguyên lý hoạt động
Thiết bị hoạt động ở hai chế độ chính. Chế độ phát (Send/Transmit) và chế độ tìm kiếm (Search/Receive). Tất cả các máy thu phát hiện đại đều hoạt động trên cùng một tần số tiêu chuẩn quốc tế là 457 kHz.
Chế độ phát (Send/Transmit)
Khi bạn bắt đầu chuyến đi trong khu vực có tuyết, bạn và mọi người trong nhóm sẽ bật máy và đặt ở chế độ phát. Thiết bị sẽ liên tục phát ra một tín hiệu vô tuyến dạng xung. Bạn phải đeo nó trên người, bên dưới lớp áo khoác ngoài cùng, để đảm bảo nó không bị văng ra nếu bạn gặp tuyết lở.
Chế độ tìm kiếm (Search/Receive)
Nếu một thành viên trong nhóm bị tuyết lở vùi lấp, những người còn lại sẽ ngay lập tức chuyển máy của họ sang chế độ tìm kiếm. Ở chế độ này, máy sẽ ngừng phát tín hiệu và bắt đầu lắng nghe tín hiệu từ máy của nạn nhân. Màn hình sẽ hiển thị hướng và khoảng cách đến tín hiệu mạnh nhất. Âm thanh bíp sẽ nhanh và to hơn khi bạn đến gần nạn nhân. Điều này giúp người cứu hộ xác định vị trí chính xác để bắt đầu dùng cây dò và xẻng.
Các tính năng chính cần xem xét
• Số lượng ăng-ten: Các mẫu máy hiện đại đều có ba ăng-ten (X, Y, Z). Ba ăng-ten giúp việc định vị chính xác hơn nhiều so với các mẫu cũ chỉ có một hoặc hai ăng-ten, đặc biệt là trong giai đoạn tìm kiếm chi tiết cuối cùng.
• Phạm vi tìm kiếm: Đây là khoảng cách tối đa mà thiết bị có thể phát hiện tín hiệu đầu tiên. Phạm vi thông thường là từ 40 đến 70 mét. Phạm vi rộng hơn giúp bạn quét một khu vực lớn nhanh hơn.
• Chức năng đánh dấu (Marking/Flagging): Tính năng này rất quan trọng trong các tình huống có nhiều nạn nhân. Sau khi tìm thấy nạn nhân đầu tiên, bạn có thể 'đánh dấu' tín hiệu của họ. Máy sẽ bỏ qua tín hiệu đó và bắt đầu tìm kiếm tín hiệu mạnh nhất tiếp theo.
• Bộ xử lý và màn hình: Bộ xử lý nhanh giúp cập nhật hướng và khoảng cách theo thời gian thực một cách mượt mà. Màn hình hiển thị rõ ràng, dễ đọc dưới ánh nắng mặt trời là một yếu tố quan trọng.
Thiết bị này có cần thiết tại Việt Nam không?
Việt Nam là một quốc gia nhiệt đới và không có các vùng núi tuyết phủ vĩnh cửu gây ra lở tuyết. Vì vậy, máy dò tuyết lở không phải là thiết bị cần thiết cho các hoạt động leo núi trong nước, kể cả trên các đỉnh cao như Fansipan vào mùa đông. Tuy nhiên, cộng đồng outdoor Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ. Nhiều người bắt đầu tham gia các chuyến đi trượt tuyết, leo núi băng ở nước ngoài.
Ví dụ, nếu bạn lên kế hoạch cho một chuyến đi trượt tuyết ở Nhật Bản, leo núi ở dãy Alps (Châu Âu), hay trekking đến Everest Base Camp ở Nepal vào mùa đông, máy dò tuyết lở là một thiết bị an toàn bắt buộc. Việc sở hữu và thành thạo cách sử dụng nó cho thấy bạn là một người chuẩn bị kỹ lưỡng và có trách nhiệm với bản thân cũng như đồng đội.
Câu hỏi thường gặp
Tôi có thể dùng điện thoại thay cho máy dò tuyết lở không?
Không, điện thoại di động không hoạt động trên tần số 457 kHz và không có khả năng xuyên qua lớp tuyết dày để định vị.
Mua máy rồi có cần luyện tập không?
Có, bạn phải thực hành thường xuyên với thiết bị để có thể phản xạ và sử dụng hiệu quả trong một tình huống cứu hộ thực tế đầy áp lực.
Bộ ba thiết bị an toàn tuyết lở gồm những gì?
Bộ ba này bao gồm máy thu phát dò tìm lở tuyết, xẻng xúc tuyết và cây dò tuyết.
Xem các mẫu máy thu phát dò tìm lở tuyết chính hãng tại WeTrek.vn.