Máy thu phát tuyết lở là thiết bị điện tử cứu hộ, đeo trên người, liên tục phát và có thể chuyển sang nhận tín hiệu để định vị người bị vùi lấp.
Máy thu phát tuyết lở là gì?
Máy thu phát tuyết lở, còn gọi là beacon, là một thiết bị điện tử cứu hộ cá nhân. Thiết bị này hoạt động bằng cách phát ra tín hiệu vô tuyến. Trong trường hợp có tuyết lở, những người cứu hộ sẽ chuyển máy của họ sang chế độ tìm kiếm để dò tìm tín hiệu từ máy của nạn nhân bị chôn vùi. Đây là trang bị an toàn cơ bản và quan trọng nhất cho bất kỳ ai tham gia các hoạt động ngoài trời ở những vùng núi có tuyết.
Cách hoạt động của máy thu phát tuyết lở
Thiết bị này có hai chế độ hoạt động chính: phát (Transmit/Send) và tìm kiếm (Search/Receive). Nguyên lý của nó rất đơn giản nhưng hiệu quả.
Chế độ phát (Transmit Mode)
Đây là chế độ mặc định. Khi bạn bắt đầu chuyến đi, bạn bật máy và để ở chế độ phát. Thiết bị sẽ liên tục gửi đi một tín hiệu vô tuyến tần số thấp, theo tiêu chuẩn quốc tế là 457 kHz. Tín hiệu này giống như một lời thông báo vô hình: "Tôi đang ở đây". Miễn là máy còn pin, nó sẽ tiếp tục phát.
Chế độ tìm kiếm (Search Mode)
Nếu một thành viên trong nhóm gặp nạn, những người còn lại sẽ ngay lập tức chuyển máy của họ sang chế độ tìm kiếm. Lúc này, thiết bị của bạn ngừng phát và bắt đầu lắng nghe tín hiệu từ máy của người bị nạn. Màn hình sẽ hiển thị khoảng cách và hướng di chuyển đến nguồn tín hiệu mạnh nhất. Khi bạn tiến lại gần, con số khoảng cách sẽ giảm xuống và âm thanh bíp sẽ nhanh và to hơn.
Các tính năng chính cần biết
Các máy thu phát hiện đại có nhiều tính năng giúp việc tìm kiếm nhanh chóng và chính xác hơn.
Số lượng ăng-ten
Các mẫu máy đời đầu chỉ có một ăng-ten, gây khó khăn cho việc định hướng. Ngày nay, tiêu chuẩn ngành là ba ăng-ten.
- Ăng-ten thứ nhất (X): Bắt tín hiệu từ xa.
- Ăng-ten thứ hai (Y): Giúp xác định phương hướng chính xác hơn.
- Ăng-ten thứ ba (Z): Hoạt động ở cự ly gần, giúp xác định độ sâu và vị trí chính xác cuối cùng khi bạn đã ở ngay trên nạn nhân.
Đánh dấu nhiều nạn nhân (Multiple Burial Marking)
Trong trường hợp có nhiều người bị chôn vùi, tính năng này cực kỳ quan trọng. Khi bạn đã xác định được vị trí nạn nhân đầu tiên, bạn có thể "đánh dấu" (mark/flag) tín hiệu của họ. Máy thu phát sẽ bỏ qua tín hiệu đó và bắt đầu tìm kiếm tín hiệu mạnh nhất tiếp theo. Điều này giúp đội cứu hộ không bị rối và tiết kiệm thời gian quý giá.
Phạm vi hoạt động
Phạm vi tìm kiếm hiệu quả thường được nhà sản xuất công bố, ví dụ 50m hoặc 60m. Tuy nhiên, con số này chỉ là lý tưởng. Trên thực tế, phạm vi có thể giảm do nhiễu sóng hoặc hướng của ăng-ten. Điều quan trọng là phải luyện tập tìm kiếm theo các dải rộng (search strip width) để đảm bảo không bỏ sót khu vực nào.
Vì sao người Việt Nam cần quan tâm đến thiết bị này?
Việt Nam là nước nhiệt đới và không có nguy cơ tuyết lở. Tuy nhiên, cộng đồng yêu thích dịch chuyển và khám phá của Việt Nam ngày càng phát triển. Nhiều người tham gia các chuyến đi trượt tuyết, leo núi, hoặc trekking ở các khu vực có tuyết trên thế giới.
Ví dụ thực tế:
- Một nhóm bạn đi trượt tuyết tại Niseko, Nhật Bản vào mùa đông.
- Một nhà leo núi chuẩn bị cho chuyến đi đến các đỉnh núi ở Nepal như Mera Peak hay Island Peak.
- Một gia đình tham gia tour trekking đến Everest Base Camp vào mùa lạnh.
Ở những nơi này, máy thu phát tuyết lở không chỉ là khuyến nghị mà thường là yêu cầu bắt buộc. Trang bị kiến thức và thiết bị an toàn phù hợp cho thấy bạn là một người tham gia hoạt động ngoài trời có trách nhiệm, dù ở bất cứ đâu trên thế giới.
Bộ ba thiết bị cứu hộ tuyết lở không thể tách rời
Một mình máy thu phát tuyết lở không thể cứu sống ai. Nó chỉ giúp bạn xác định vị trí. Để hoàn thành việc cứu hộ, bạn luôn cần có đủ bộ ba thiết bị:
- Máy thu phát (Transceiver): Để tìm vị trí của nạn nhân.
- Que dò tuyết (Probe): Một cây gậy dài, có thể gấp gọn, dùng để đâm xuyên qua tuyết và xác định chính xác vị trí và độ sâu của nạn nhân sau khi máy thu phát đã dẫn bạn đến khu vực đó.
- Xẻng xúc tuyết (Shovel): Dùng để đào tuyết. Tuyết sau khi lở rất cứng và nặng, không thể dùng tay hay ván trượt để đào. Một chiếc xẻng chuyên dụng, bền chắc là tối quan trọng.
Thiếu một trong ba món này, cơ hội sống sót của nạn nhân sẽ giảm đi đáng kể. Thời gian là yếu tố quyết định. Hầu hết nạn nhân chỉ sống sót trong khoảng 15 phút đầu tiên sau khi bị chôn vùi.
Câu hỏi thường gặp
Điện thoại thông minh có thay thế được máy thu phát tuyết lở không?
Không, điện thoại không thể thay thế vì chúng hoạt động trên tần số khác và không được thiết kế cho việc cứu hộ trong tuyết lở.
Tôi nên đeo máy thu phát ở đâu trên người?
Bạn nên đeo máy trong bao chuyên dụng của nó, áp vào người và bên dưới lớp áo khoác ngoài cùng để bảo vệ thiết bị khỏi va đập.
Pin của máy thu phát tuyết lở dùng được bao lâu?
Hầu hết các máy yêu cầu pin kiềm (alkaline) và phát tín hiệu liên tục ít nhất 200 giờ ở chế độ phát.
Trang bị đúng và hiểu rõ cách sử dụng là bước đầu tiên để đảm bảo an toàn cho bản thân và đồng đội trong mỗi chuyến phiêu lưu đến những vùng đất tuyết trắng.
Xem các mẫu máy thu phát tuyết lở và thiết bị an toàn trên núi tại WeTrek.vn.
Trang chủ
Mua sắm
Gothiar
Kinh nghiệm
Cộng đồng
Tour
Tài khoản
Zalo WeTrek