Mức nguy cơ cháy rừng là hệ thống dự báo khả năng bùng phát và lan rộng của cháy rừng, dựa trên thời tiết và điều kiện thực vật tại một khu vực.

Mức nguy cơ cháy rừng là một chỉ số khoa học, không phải là dự đoán ngẫu nhiên. Các cơ quan kiểm lâm và khí tượng sử dụng nó để cảnh báo cộng đồng về nguy cơ cháy rừng. Hệ thống này giúp mọi người, đặc biệt là những người tham gia hoạt động ngoài trời, đưa ra quyết định an toàn.

Chỉ số này được tính toán dựa trên nhiều yếu tố kết hợp với nhau. Chúng bao gồm:

• Nhiệt độ không khí: Nhiệt độ cao làm vật liệu cháy khô nhanh hơn. • Độ ẩm tương đối: Độ ẩm thấp khiến lá cây, cành khô và cỏ dễ bắt lửa. • Tốc độ gió: Gió mạnh cung cấp oxy cho đám cháy và giúp lửa lan nhanh hơn. • Lượng mưa gần đây: Khu vực không có mưa trong thời gian dài sẽ khô hơn và nguy cơ cao hơn. • Loại thảm thực vật: Cỏ khô, lá kim hoặc rừng thông dễ cháy hơn rừng lá rộng ẩm ướt. • Độ ẩm của vật liệu cháy: Các chuyên gia đo độ ẩm của các vật liệu thực vật chết để đánh giá mức độ dễ cháy của chúng.

Đối với người đi trekking, cắm trại, việc hiểu rõ chỉ số này giúp bạn lập kế hoạch an toàn. Nó cho bạn biết khi nào nên hoãn chuyến đi, khi nào cần cẩn trọng tối đa với lửa, hoặc khi nào các khu vực nhất định bị cấm tiếp cận.

Hệ thống cảnh báo thường được chia thành năm cấp độ. Mỗi cấp độ tương ứng với một mức độ nguy hiểm và các hành động khuyến nghị cụ thể.

Điều kiện thời tiết không thuận lợi cho việc cháy lan. Vật liệu cháy khó bắt lửa trừ khi có nguồn nhiệt lớn và kéo dài. Cháy rừng ít có khả năng xảy ra. Bạn vẫn cần dập tắt hoàn toàn lửa trại trước khi rời đi.

Lửa có thể bùng phát từ các nguồn thông thường như lửa trại chưa được dập tắt hoặc tàn thuốc lá. Lửa sẽ lan chậm. Bạn cần giám sát lửa trại cẩn thận và đảm bảo nó được dập tắt hoàn toàn bằng nước.

Lửa dễ dàng bùng phát và lan nhanh. Các đám cháy nhỏ có thể nhanh chóng trở nên khó kiểm soát. Đây là lúc bạn cần cân nhắc kỹ việc đốt lửa trại. Nếu đốt lửa, bạn phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn.

Lửa bùng phát rất nhanh và dữ dội. Các đám cháy lớn có thể hình thành và lan rộng ngoài tầm kiểm soát. Ở cấp độ này, nhiều vườn quốc gia và khu bảo tồn sẽ ban hành lệnh cấm đốt lửa hoàn toàn. Bạn không nên đốt lửa dưới bất kỳ hình thức nào.

Điều kiện cháy rừng ở mức tồi tệ nhất. Một đám cháy nhỏ sẽ phát triển thành một trận cháy lớn trong thời gian rất ngắn. Tốc độ lan truyền của lửa cực nhanh và không thể dự đoán. Thông thường, các khu vực rừng sẽ bị đóng cửa hoàn toàn. Bạn nên hoãn mọi kế hoạch đi vào rừng.

Việt Nam có nhiều khu vực đối mặt với nguy cơ cháy rừng cao, đặc biệt vào mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Các vùng trọng điểm bao gồm rừng tràm U Minh ở miền Tây, các vườn quốc gia ở Tây Nguyên như Chư Yang Sin, Yok Đôn, và các dải rừng ven biển miền Trung.

Ví dụ, bạn lên kế hoạch trekking Vườn quốc gia Bidoup Núi Bà, Lâm Đồng vào tháng 3. Đây là đỉnh điểm của mùa khô. Trước chuyến đi, bạn kiểm tra thông tin từ ban quản lý vườn quốc gia hoặc cục kiểm lâm và thấy cảnh báo nguy cơ cháy rừng đang ở Cấp 4: Rất cao.

Điều này có nghĩa là lệnh cấm đốt lửa đang được áp dụng. Bạn sẽ không được phép đốt lửa trại. Việc nấu ăn phải được thực hiện bằng bếp gas mini và hết sức cẩn thận, xa các vật liệu dễ cháy. Nếu có gió lớn, bạn nên chuyển sang dùng đồ ăn liền không cần nấu để đảm bảo an toàn tuyệt đối. Việc tuân thủ quy định không chỉ bảo vệ bạn mà còn bảo vệ cả hệ sinh thái.

An toàn cháy rừng là trách nhiệm của mỗi người. Dưới đây là các bước bạn cần thực hiện cho chuyến đi của mình.

• Kiểm tra mức nguy cơ cháy rừng tại khu vực bạn sắp đến. Thông tin này có tại các trang web của Cục Kiểm lâm hoặc ban quản lý vườn quốc gia. • Luôn có kế hoạch B. Nếu mức nguy cơ quá cao, hãy sẵn sàng thay đổi lịch trình hoặc địa điểm. • Thông báo cho ai đó về kế hoạch chi tiết của bạn, bao gồm tuyến đường và thời gian dự kiến quay về.

• Tuân thủ mọi biển báo và quy định về phòng cháy chữa cháy. • Nếu được phép đốt lửa, hãy dọn sạch khu vực xung quanh lửa trại trong bán kính ít nhất 3 mét. • Không bao giờ để lửa cháy mà không có người giám sát. • Dập tắt hoàn toàn lửa trại bằng nước cho đến khi tro nguội hẳn trước khi rời đi hoặc đi ngủ. • Hạn chế sử dụng các thiết bị tạo tia lửa trong điều kiện khô và gió. • Báo cáo ngay cho kiểm lâm hoặc chính quyền địa phương nếu bạn thấy khói hoặc lửa.

Bạn xem thông tin này trên website của Cục Kiểm lâm Việt Nam hoặc liên hệ trực tiếp với ban quản lý vườn quốc gia nơi bạn dự định đến.

Bạn vẫn được đi trekking nhưng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về cấm lửa và chuẩn bị phương án ứng phó khi có sự cố.

Bếp gas an toàn hơn lửa trại nhưng bạn vẫn cần đặt bếp trên bề mặt phẳng, sạch, cách xa vật liệu dễ cháy và không sử dụng khi có gió lớn.

Hiểu và tôn trọng các cấp độ nguy cơ cháy rừng giúp bảo vệ thiên nhiên và đảm bảo an toàn cho chính bạn. Để chuẩn bị cho mọi chuyến đi, hãy trang bị các thiết bị dã ngoại phù hợp. Xem các sản phẩm bếp và dụng cụ nấu ăn an toàn tại WeTrek.vn.