Né chân (Leg Yield) là một bài tập cơ bản trong cưỡi ngựa, trong đó ngựa di chuyển đồng thời về phía trước và sang ngang, giữ thân mình gần như thẳng.

Né chân (Leg Yield) là một kỹ thuật cưỡi ngựa nền tảng. Khi thực hiện, ngựa bước tiến lên và đi chéo sang một bên. Ngựa sẽ bước chéo chân, ví dụ chân trước bên trong và chân sau bên trong vượt qua chân trước bên ngoài và chân sau bên ngoài. Trong suốt quá trình, thân ngựa gần như thẳng, chỉ có một chút uốn cong nhẹ ở phần cổ và gáy, ngược hướng với chiều di chuyển.

Đây là bài tập đầu tiên về chuyển động ngang mà người cưỡi và ngựa cùng học. Nó giúp ngựa hiểu và phản ứng với áp lực từ chân của người cưỡi. Kỹ thuật này không chỉ dành cho biểu diễn mà còn có ứng dụng thực tế cao trong các hoạt động ngoài trời.

Hiểu rõ kỹ thuật Né chân mang lại nhiều lợi ích cho cả người cưỡi và ngựa, đặc biệt trong các bối cảnh đòi hỏi sự chính xác và kiểm soát cao.

Đối với người cưỡi ngựa

Luyện tập Né chân giúp bạn cải thiện sự phối hợp và độc lập của các bộ phận cơ thể. Bạn học cách sử dụng chân, tay và trọng lượng cơ thể một cách riêng biệt nhưng hài hòa để đưa ra hiệu lệnh rõ ràng. Điều này xây dựng nền tảng vững chắc cho các kỹ thuật cưỡi ngựa phức tạp hơn. Bạn sẽ kiểm soát ngựa tốt hơn, giao tiếp với ngựa hiệu quả hơn và cảm thấy tự tin hơn khi xử lý các tình huống trên đường đi.

Đối với ngựa

Né chân giúp ngựa trở nên dẻo dai, linh hoạt và biết vâng lời hơn. Bài tập này khuyến khích ngựa chủ động bước sâu xuống dưới thân mình bằng chân sau, qua đó cải thiện sự thăng bằng và khả năng vận động. Nó dạy ngựa cách nhường bước trước áp lực từ chân người cưỡi, một phản ứng cần thiết cho hầu hết mọi hoạt động. Một con ngựa đã thuần thục kỹ thuật này sẽ bình tĩnh và dễ điều khiển hơn.

Ứng dụng thực tế tại Việt Nam

Khi cưỡi ngựa băng qua những địa hình đa dạng như ở Đà Lạt hay Ba Vì, bạn thường gặp các chướng ngại vật như đá, cây đổ hoặc các lối đi hẹp. Kỹ thuật Né chân cho phép bạn:

• Di chuyển ngựa sang ngang để tránh vật cản mà không cần quay đầu ngựa, giúp tiết kiệm không gian và giữ đà di chuyển.
• Mở và đóng cổng mà không cần xuống ngựa. Bạn chỉ cần điều khiển ngựa đi ngang song song với cổng.
• Đi qua các đoạn đường lầy lội hoặc trơn trượt bằng cách hướng ngựa đến phần đất khô ráo hơn ở bên cạnh.

Trong săn bắn thể thao bằng ngựa, sự im lặng và chính xác là yếu tố quyết định. Né chân giúp người đi săn điều khiển ngựa di chuyển ngang một cách nhẹ nhàng để tiếp cận vị trí tốt hơn mà không gây tiếng động lớn. Bạn có thể đưa ngựa vào sau một bụi cây hoặc một tảng đá để ẩn mình mà không cần xoay chuyển nhiều, tránh làm con mồi hoảng sợ.

Thực hiện Né chân đòi hỏi sự kiên nhẫn và chính xác. Hãy bắt đầu ở bước đi bộ (walk) trước khi chuyển sang các bước nhanh hơn. Dưới đây là các bước cơ bản thực hiện Né chân sang phải.

1. Bắt đầu di chuyển: Điều khiển ngựa đi bộ thẳng dọc theo bờ tường hoặc hàng rào của sân tập.

2. Chuẩn bị ra hiệu lệnh: Giữ dây cương bên ngoài (bên trái) ổn định để ngựa đi thẳng. Dùng dây cương bên trong (bên phải) kéo nhẹ để cổ ngựa hơi cong sang phải, đủ để bạn nhìn thấy khóe mắt của ngựa.

3. Dùng chân ra hiệu lệnh: Dùng chân bên trong (chân phải) đặt ngay sau đai bụng ngựa, tạo áp lực nhẹ nhàng nhưng dứt khoát. Áp lực này yêu cầu ngựa di chuyển sang bên trái, tránh xa chân phải của bạn.

4. Chân hỗ trợ: Dùng chân bên ngoài (chân trái) đặt tại vị trí bình thường trên bụng ngựa để khuyến khích ngựa tiến về phía trước và giữ cho phần thân sau của ngựa không bị văng ra ngoài.

5. Duy trì chuyển động: Giữ áp lực chân và tay ổn định cho đến khi ngựa bắt đầu bước chéo về phía trước và sang ngang. Mục tiêu là ngựa di chuyển theo một đường chéo so với hàng rào, với góc khoảng 30 đến 45 độ.

Khi mới tập, bạn và ngựa có thể mắc một số lỗi phổ biến. Nhận biết và sửa chữa chúng là một phần quan trọng của quá trình học.

• Ngựa cong cổ quá nhiều: Điều này xảy ra khi bạn dùng lực tay bên trong quá mạnh. Hãy giảm áp lực tay và tập trung vào việc dùng chân để yêu cầu di chuyển ngang.
• Ngựa mất đà tiến: Người cưỡi thường quá tập trung vào việc di chuyển ngang mà quên duy trì chuyển động về phía trước. Hãy dùng cả hai chân để thúc ngựa tiến lên.
• Người cưỡi nghiêng người hoặc mất thăng bằng: Bạn cần ngồi thẳng và giữ trọng lượng cơ thể cân bằng trên yên. Việc nghiêng người sẽ gửi tín hiệu sai cho ngựa.
• Thân sau của ngựa đi nhanh hơn thân trước: Điều này có nghĩa chân bên ngoài của bạn chưa đủ vững để kiểm soát. Hãy tăng nhẹ áp lực của chân bên ngoài để làm chậm phần hông ngựa.

Kỹ thuật Né chân là một kỹ năng thiết yếu. Nó cải thiện sự kết nối giữa bạn và ngựa, đồng thời trang bị cho bạn khả năng xử lý tình huống linh hoạt khi khám phá thiên nhiên. Trang bị phù hợp là một phần quan trọng để thực hiện kỹ thuật này hiệu quả. Một đôi giày vừa vặn và một chiếc yên ngựa phù hợp giúp bạn đưa ra hiệu lệnh chính xác và ngồi vững vàng.

Né chân (Leg Yield) khác gì với Đi chéo (Half-pass)?

Trong Né chân, ngựa gần như đi thẳng và chỉ uốn cong nhẹ ngược hướng di chuyển, còn trong Đi chéo, ngựa uốn cong theo hướng di chuyển.

Tại sao ngựa của tôi không chịu di chuyển sang ngang?

Ngựa có thể chưa hiểu hiệu lệnh từ chân bạn hoặc bạn đang vô tình dùng dây cương bên ngoài để chặn chuyển động của ngựa.

Nên bắt đầu tập Né chân ở tốc độ nào?

Bạn luôn phải tập thành thục kỹ thuật Né chân ở bước đi bộ trước khi thử ở các allure nhanh hơn như nước kiệu (trot).

Xem các loại trang bị cưỡi ngựa chuyên nghiệp tại WeTrek.vn.