Hệ thống nước ngọt (Freshwater System) là một thuật ngữ chỉ tất cả các nguồn nước trên bề mặt Trái Đất có nồng độ muối hòa tan thấp, thường là dưới 0.5 phần nghìn (ppt). Hệ thống này bao gồm sông, suối, hồ, ao, đầm lầy và nước ngầm. Đối với người yêu thích hoạt động ngoài trời, đây là nguồn sống, cung cấp nước uống, nơi diễn ra các hoạt động giải trí và là một phần quan trọng của cảnh quan tự nhiên.

Hệ thống nước ngọt không chỉ là một dòng chảy hay một vũng nước tĩnh. Nó là một mạng lưới phức tạp, kết nối với nhau, ảnh hưởng đến hệ sinh thái xung quanh và cung cấp các điều kiện cần thiết cho sự sống của động thực vật. Tại Việt Nam, hệ thống sông ngòi và hồ nước dày đặc tạo nên những địa điểm độc đáo cho các chuyến đi của bạn.

Hệ thống nước ngọt được chia thành hai loại chính dựa trên đặc tính dòng chảy.

Hệ thống nước chảy (Lotic Systems)

Đây là các hệ thống có dòng nước di chuyển liên tục. Đặc điểm của nước chảy là luôn được bổ sung oxy và có nhiệt độ tương đối ổn định. Các ví dụ điển hình tại Việt Nam bao gồm:

• Sông Hồng: Một hệ thống sông lớn ở miền Bắc, tạo ra một vùng đồng bằng trù phú và là nơi diễn ra nhiều hoạt động đường thủy.
• Sông Cửu Long: Mạng lưới sông ngòi và kênh rạch chằng chịt ở miền Nam, là một hệ sinh thái độc đáo.
• Các con suối trong vườn quốc gia: Ví dụ như các dòng suối mát lạnh tại Vườn Quốc gia Cúc Phương hay Bạch Mã, là nguồn nước chính cho bạn trong các chuyến trekking dài ngày.

Hệ thống nước tĩnh (Lentic Systems)

Đây là các hệ thống có dòng nước chảy rất chậm hoặc đứng yên. Nước trong các hệ thống này thường phân tầng nhiệt độ và oxy rõ rệt. Các ví dụ tại Việt Nam:

• Hồ Ba Bể: Hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất Việt Nam, một điểm đến lý tưởng cho hoạt động chèo kayak và cắm trại.
• Hồ Tuyền Lâm (Đà Lạt): Một hồ nước nhân tạo với cảnh quan thơ mộng, phù hợp cho các hoạt động như chèo SUP và câu cá.
• Các đầm lầy và vùng đất ngập nước: Như Vườn Quốc gia Tràm Chim (Đồng Tháp), nơi có hệ sinh thái đa dạng với nhiều loài chim quý hiếm.

Hệ thống nước ngọt đóng vai trò trực tiếp và thiết yếu đối với mọi hoạt động dã ngoại của bạn.

Nguồn nước uống và sinh hoạt

Khi đi trekking, cắm trại hay leo núi, việc tìm kiếm nguồn nước sạch là ưu tiên hàng đầu. Sông, suối là nguồn cung cấp nước chính. Bạn cần trang bị các thiết bị lọc nước cá nhân hoặc viên khử trùng để xử lý nước trước khi uống, đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Môi trường cho các hoạt động giải trí

Các hồ nước và sông ngòi là địa điểm tuyệt vời cho nhiều hoạt động thể thao và giải trí. Bạn có thể chèo kayak trên sông Nho Quế (Hà Giang), chèo SUP trên hồ Ba Bể, hoặc câu cá ở một dòng suối yên tĩnh. Các hoạt động này giúp bạn kết nối với thiên nhiên và rèn luyện thể chất.

Duy trì đa dạng sinh học

Một hệ thống nước ngọt khỏe mạnh duy trì một hệ sinh thái phong phú. Điều này tạo ra cảnh quan đẹp, mang lại cơ hội quan sát động vật hoang dã và làm cho chuyến đi của bạn thêm phần ý nghĩa. Sự trong lành của dòng nước phản ánh sức khỏe của cả khu rừng.

Trách nhiệm của mỗi người đi dã ngoại là giữ gìn sự trong sạch của các nguồn nước. Bạn cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Cắm trại cách xa nguồn nước: Dựng lều và khu sinh hoạt cách bờ sông, suối, hồ ít nhất 60 mét để tránh các chất thải ngấm vào nguồn nước.
• Sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường: Ưu tiên các loại xà phòng, dầu gội, kem đánh răng có khả năng phân hủy sinh học. Khi rửa chén hoặc vệ sinh cá nhân, hãy lấy nước và thực hiện trên mặt đất, cách xa nguồn nước.
• Xử lý chất thải đúng cách: Thu gom toàn bộ rác thải và mang về đúng nơi quy định. Đối với chất thải của người, hãy đào hố mèo cách nguồn nước ít nhất 60 mét và lấp lại cẩn thận.
• Không đổ thức ăn thừa xuống nước: Thức ăn thừa có thể gây ô nhiễm và ảnh hưởng đến các sinh vật dưới nước.

Làm sao để biết nước suối có uống được không?

Bạn không thể biết chắc chắn bằng mắt thường, luôn cần sử dụng các thiết bị lọc hoặc viên khử trùng để đảm bảo an toàn.

Nước ngọt khác nước mặn ở điểm nào?

Nước ngọt có nồng độ muối hòa tan rất thấp, dưới 0.5 phần nghìn, trong khi nước mặn ở biển và đại dương có nồng độ muối cao hơn nhiều.