Ống leo (Chimney) là một khe nứt đá thẳng đứng, đủ rộng để người leo lọt vào và di chuyển lên bằng cách tạo lực ép đối kháng giữa hai vách đá.
Ống leo (Chimney) là một dạng địa hình trong leo núi đá. Nó là một khe nứt dọc, đủ rộng để cơ thể của một người leo núi có thể lọt vào bên trong. Người leo sẽ di chuyển lên trên bằng cách sử dụng các kỹ thuật tạo áp lực đối kháng lên hai vách đá đối diện nhau.
Không giống như leo mặt tường dựa vào các mấu bám nhỏ cho tay và chân, leo ống đòi hỏi bạn sử dụng toàn bộ cơ thể. Bạn dùng lưng, vai, đầu gối, và bàn chân để tạo ra ma sát và lực đẩy, giúp bạn tiến lên trong khe nứt.
Kỹ thuật leo ống, hay còn gọi là chimneying, dựa trên nguyên tắc tạo lực đối kháng. Bạn đẩy cơ thể vào hai vách đá ngược chiều nhau để tạo ra lực giữ ổn định, từ đó từ từ nhích lên cao. Đây là một kỹ thuật tốn sức nhưng rất an toàn khi thực hiện đúng cách.
Các bước di chuyển chính bao gồm:
• Bước 1: Đưa cơ thể vào trong ống leo. Bạn đặt lưng vào một vách và hai bàn chân vào vách đối diện.
• Bước 2: Tạo lực ép. Bạn duỗi thẳng chân và đẩy mạnh lưng vào vách đá phía sau. Lực ma sát tạo ra sẽ giữ bạn cố định tại vị trí.
• Bước 3: Di chuyển lên. Để đi lên, bạn co một chân lên cao hơn, sau đó đẩy người lên và nhanh chóng đưa chân còn lại lên theo. Đồng thời, hai tay của bạn cũng đẩy vào vách đá để hỗ trợ lực và giữ thăng bằng.
• Bước 4: Lặp lại. Bạn tiếp tục lặp lại quá trình này, di chuyển từng chút một cách có kiểm soát.
Tùy thuộc vào độ rộng của ống leo, bạn có thể điều chỉnh vị trí cơ thể. Ví dụ, bạn có thể xoay người đặt một bên vai và hông vào một vách, và hai bàn chân vào vách kia.
Độ rộng của ống leo quyết định độ khó và kỹ thuật bạn cần sử dụng. Có hai loại chính thường gặp:
Đây là loại ống leo rất hẹp, chỉ vừa đủ hoặc thậm chí hơi chật so với cơ thể bạn. Việc di chuyển trong ống leo hẹp có thể gây khó chịu và đòi hỏi sự kiên nhẫn. Bạn thường phải thở ra để thu nhỏ lồng ngực khi nhích người lên. Việc đặt các thiết bị bảo hiểm cũng khó khăn hơn trong không gian chật chội này.
Loại ống leo này rộng hơn vai của bạn. Nó đòi hỏi kỹ thuật phức tạp hơn vì bạn không thể dễ dàng ép lưng và chân vào hai vách cùng lúc. Người leo thường phải sử dụng các kỹ thuật kết hợp như T-stack, đặt toàn bộ cơ thể theo phương ngang để bắc cầu giữa hai vách đá. Leo ống rộng tốn nhiều sức và yêu cầu kỹ năng giữ thăng bằng tốt.
Leo ống không yêu cầu trang bị quá đặc biệt so với leo núi đá thông thường. Tuy nhiên, do ma sát liên tục với vách đá, bạn nên ưu tiên các loại trang bị có độ bền cao.
• Giày leo núi: Một đôi giày cứng cáp sẽ giúp bạn tạo lực tốt hơn lên vách đá.
• Quần áo: Chọn quần dài và áo dài tay làm từ vật liệu bền, chống mài mòn để bảo vệ da khỏi trầy xước.
• Mũ bảo hiểm: Luôn cần thiết để bảo vệ đầu khỏi đá rơi hoặc va đập.
• Đai an toàn và thiết bị bảo hiểm: Bộ trang bị tiêu chuẩn. Trong các ống leo rộng, bạn có thể cần các loại neo đá kích thước lớn (big cams) để thiết lập điểm bảo vệ an toàn.
Địa hình leo núi đá ở Việt Nam khá đa dạng. Mặc dù các cung đường được định danh rõ ràng là "chimney" chưa phổ biến, bạn vẫn có thể tìm thấy và thực hành kỹ thuật này tại các khe nứt lớn. Các khu vực leo núi đá vôi như Hữu Lũng (Lạng Sơn) hay vịnh Lan Hạ (Cát Bà, Hải Phòng) có nhiều tuyến leo với các khe nứt dọc và góc tường, nơi bạn có thể áp dụng các nguyên tắc của kỹ thuật leo ống.
Hỏi: Leo ống có khó không?
Đáp: Độ khó của ống leo phụ thuộc vào độ rộng, độ dốc và đặc điểm bề mặt vách đá.
Hỏi: Cần trang bị gì đặc biệt cho ống leo?
Đáp: Bạn cần bộ trang bị leo núi tiêu chuẩn và nên ưu tiên quần áo, giày có độ bền cao.
Hỏi: Kỹ thuật leo ống khác gì leo mặt tường?
Đáp: Kỹ thuật leo ống dùng lực đối kháng toàn thân thay vì chỉ dựa vào sức bám của ngón tay và chân.
Chuẩn bị cho chuyến leo núi tiếp theo của bạn với những thiết bị chất lượng. Xem giày leo núi tại WeTrek.vn.