Phòng ngừa hạ thân nhiệt là giữ ấm cơ thể, tránh mất nhiệt trong thời tiết lạnh, ẩm bằng trang phục, dinh dưỡng và sự chuẩn bị phù hợp.

Hạ thân nhiệt là tình trạng y tế khẩn cấp. Nó xảy ra khi cơ thể bạn mất nhiệt nhanh hơn khả năng tạo ra nhiệt. Điều này dẫn đến nhiệt độ cơ thể giảm xuống mức nguy hiểm. Thân nhiệt bình thường của con người là khoảng 37°C. Hạ thân nhiệt bắt đầu khi nhiệt độ này giảm xuống dưới 35°C.

Nhiều người nghĩ hạ thân nhiệt chỉ xảy ra ở vùng có tuyết. Thực tế, bạn có thể bị hạ thân nhiệt ngay tại Việt Nam. Những chuyến leo núi ở miền Bắc như Fansipan, Lảo Thẩn, Pu Ta Leng vào mùa đông có nguy cơ rất cao. Ngay cả khi đi trekking ở Đà Lạt hay Tà Xùa vào một ngày mưa và gió, bạn cũng đối mặt với rủi ro này nếu không chuẩn bị kỹ.

Nhận biết sớm các triệu chứng giúp bạn và đồng đội hành động kịp thời. Các dấu hiệu được chia thành hai giai đoạn chính.

Giai đoạn đầu (nhẹ)

• Run rẩy không kiểm soát. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể để tạo ra nhiệt.
• Da lạnh và tái nhợt.
• Mệt mỏi, uể oải.
• Khả năng phán đoán giảm, có thể đưa ra quyết định sai lầm.
• Cảm giác đói hoặc buồn nôn.

Giai đoạn sau (nặng)

• Ngừng run rẩy. Đây là dấu hiệu cực kỳ nguy hiểm, cho thấy cơ chế tự làm ấm của cơ thể đã kiệt sức.
• Nói lắp, líu nhíu.
• Lú lẫn, mất phương hướng.
• Buồn ngủ, thờ ơ.
• Mất phối hợp vận động, đi lại khó khăn.
• Mạch yếu, thở nông.
• Mất ý thức.

Khi một thành viên trong đoàn có dấu hiệu nặng, bạn cần tìm nơi trú ẩn, làm ấm cho họ và gọi cứu hộ ngay lập tức.

Phòng ngừa luôn tốt hơn xử lý. Bốn nguyên tắc cốt lõi sau đây giúp bạn an toàn trong mọi điều kiện thời tiết.

1. Giữ cơ thể khô ráo

Nước dẫn nhiệt ra khỏi cơ thể nhanh hơn không khí gấp 25 lần. Bị ướt, dù do mưa hay mồ hôi, đều làm bạn mất nhiệt nhanh chóng. Hãy mặc quần áo làm từ vật liệu khô nhanh như len merino hoặc sợi tổng hợp. Tránh mặc cotton vì nó ngấm nước và rất lâu khô. Luôn mang theo một bộ áo khoác và quần chống thấm nước trong balo.

2. Chống gió và cách nhiệt

Gió làm tăng tốc độ mất nhiệt của cơ thể, gọi là hiệu ứng "gió lạnh". Một chiếc áo khoác gió tốt sẽ tạo ra một lớp rào cản, ngăn gió tiếp xúc trực tiếp với da và các lớp áo bên trong. Điều này giúp giữ lại lớp không khí ấm quanh cơ thể bạn.

3. Mặc trang phục theo lớp (Layering)

Mặc nhiều lớp áo mỏng hiệu quả hơn một lớp áo dày. Hệ thống ba lớp là phương pháp tiêu chuẩn trong các hoạt động outdoor.

• Lớp nền (Base Layer): Nằm sát da, có nhiệm vụ thoát mồ hôi ra khỏi cơ thể. Bạn nên chọn áo giữ nhiệt làm từ polyester hoặc len merino.
• Lớp giữa (Mid Layer): Lớp cách nhiệt, giữ lại không khí ấm. Áo nỉ (fleece) hoặc áo phao lông vũ là những lựa chọn phổ biến.
• Lớp ngoài (Outer Layer): Bảo vệ bạn khỏi các yếu tố bên ngoài như gió và mưa. Lớp này cần chống thấm và thoáng khí.

Bạn có thể dễ dàng thêm hoặc bớt các lớp áo để điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, tránh đổ mồ hôi quá nhiều khi vận động mạnh.

4. Bổ sung năng lượng và nước

Cơ thể bạn cần năng lượng để tạo ra nhiệt. Hãy ăn đủ bữa và mang theo các loại đồ ăn nhẹ giàu năng lượng như thanh năng lượng, các loại hạt, hoặc sô cô la. Uống đủ nước cũng quan trọng, kể cả khi bạn không cảm thấy khát. Mất nước làm giảm khối lượng máu, ảnh hưởng đến khả năng tuần hoàn và giữ ấm.

Chuẩn bị đúng trang bị là bước đầu tiên để có một chuyến đi an toàn.

• Quần áo 3 lớp: Đầu tư vào bộ ba lớp chất lượng tốt.
• Mũ, găng tay, tất: Đầu, tay và chân là nơi mất nhiệt nhiều. Luôn mang theo mũ len, găng tay chống nước và tất len.
• Áo mưa: Một bộ áo mưa rời hoặc áo poncho là bắt buộc.
• Túi ngủ và lều: Chọn túi ngủ có chỉ số nhiệt độ phù hợp với điều kiện nơi bạn cắm trại. Lều cần có khả năng chống gió và mưa tốt.
• Chăn sinh tồn: Đây là một tấm màng mỏng, nhẹ, phản nhiệt. Nó không chiếm nhiều diện tích nhưng có thể cứu mạng bạn trong trường hợp khẩn cấp.
• Bình giữ nhiệt: Một bình nước ấm hoặc trà gừng giúp làm ấm cơ thể từ bên trong.

Trang phục cotton có phù hợp cho trekking không?

Không, cotton thấm mồ hôi, lâu khô và làm cơ thể mất nhiệt nhanh khi ướt.

Uống rượu có giúp làm ấm cơ thể khi bị lạnh không?

Không, rượu làm giãn mạch máu, gây mất nhiệt nhanh hơn và tăng nguy cơ hạ thân nhiệt.

Khi nào tôi cần lo lắng về hạ thân nhiệt?

Bạn cần chú ý phòng ngừa bất cứ khi nào thời tiết lạnh, ẩm ướt hoặc có gió, đặc biệt là trong các chuyến đi dài trên núi.

Để chuẩn bị tốt nhất cho chuyến đi, bạn cần những trang bị giữ ấm chuyên dụng. Xem các sản phẩm áo giữ nhiệt, áo khoác và túi ngủ chất lượng tại WeTrek.vn.