Quan sát bằng ống nhòm là kỹ thuật dùng ống nhòm quét một khu vực rộng lớn, có hệ thống để phát hiện mục tiêu hoặc đánh giá địa hình cho săn bắn và cưỡi ngựa.

Quan sát bằng ống nhòm (Glass the Area) là một kỹ thuật chủ động và có phương pháp. Bạn dùng ống nhòm để quét và phân tích một khu vực rộng lớn một cách tỉ mỉ. Đây không phải là việc nhìn ngẫu nhiên. Nó là một quy trình có hệ thống để phát hiện con mồi, nhận diện các mối nguy hiểm hoặc đánh giá địa hình. Kỹ năng này yêu cầu sự kiên nhẫn, sự tập trung và một đôi mắt được rèn luyện để nhận ra những chuyển động nhỏ hoặc các hình dạng bất thường trong môi trường tự nhiên.

Trong các hoạt động ngoài trời chuyên sâu, quan sát hiệu quả quyết định sự thành công và an toàn của bạn. Kỹ thuật này giúp bạn hiểu rõ môi trường xung quanh mình.

Đối với săn bắn thể thao (Hunting)

Kỹ năng này là nền tảng của một cuộc đi săn thành công. Nó cho phép bạn quan sát từ một khoảng cách an toàn mà không làm con mồi hoảng sợ.

• Phát hiện con mồi: Bạn có thể phát hiện động vật từ rất xa, trước khi chúng nhận ra sự có mặt của bạn. Điều này đặc biệt quan trọng ở các khu vực đồi núi trống trải như ở vùng Tây Bắc.
• Đánh giá mục tiêu: Kỹ thuật này giúp bạn xác định kích thước, giới tính và tình trạng của con mồi. Bạn sẽ đưa ra quyết định có nên tiếp cận hay không.
• Tiết kiệm năng lượng: Thay vì đi bộ liên tục để tìm kiếm, bạn có thể ngồi tại một vị trí thuận lợi và để đôi mắt làm việc. Bạn giảm thiểu tiếng động và sự di chuyển không cần thiết.
• Lập kế hoạch tiếp cận: Sau khi xác định vị trí con mồi, bạn có thể dùng ống nhòm để phân tích địa hình, tìm ra con đường tiếp cận thuận lợi nhất và tránh bị phát hiện.

Đối với cưỡi ngựa (Horse Riding)

Khi cưỡi ngựa băng qua những vùng địa hình phức tạp, việc quan sát phía trước là yếu tố sống còn để đảm bảo an toàn cho cả bạn và ngựa của mình.

• Đánh giá địa hình: Bạn có thể nhìn thấy trước các chướng ngại vật như đá lở, suối sâu, hoặc các đoạn dốc nguy hiểm. Ví dụ, khi cưỡi ngựa trên các cao nguyên ở Đà Lạt, bạn cần đánh giá các con dốc và lối mòn từ xa.
• Tìm đường đi an toàn: Quan sát giúp bạn chọn ra con đường bằng phẳng và an toàn nhất, tránh những khu vực có thể làm ngựa bị thương.
• Phát hiện nguy hiểm: Kỹ thuật này giúp bạn sớm nhận ra các mối nguy hiểm tiềm tàng như thú dữ hoặc các dấu hiệu sạt lở đất.
• Quan sát động vật hoang dã: Bạn có thể thưởng thức việc quan sát các loài động vật khác từ khoảng cách an toàn mà không làm phiền chúng.

Để quan sát hiệu quả, bạn cần một phương pháp có hệ thống và sự chuẩn bị đúng cách. Đừng chỉ nhìn vu vơ mà hãy quét khu vực một cách có chủ đích.

Chuẩn bị và chọn vị trí

Vị trí quan sát (vantage point) quyết định phần lớn hiệu quả. Hãy tìm một điểm cao, có tầm nhìn bao quát và khuất gió. Quan trọng nhất là sự ổn định. Sử dụng tripod cho ống nhòm là cách tốt nhất, đặc biệt khi quan sát trong thời gian dài. Nếu không có tripod, hãy tựa khuỷu tay lên đầu gối, một tảng đá hoặc thân cây để giảm rung lắc.

Phương pháp quét có hệ thống

Chia khu vực trước mắt thành các phần nhỏ hơn để quét một cách tuần tự. Có hai phương pháp phổ biến.

• Quét theo lưới (Grid Pattern): Tưởng tượng một mạng lưới các ô vuông trên cảnh vật. Bạn bắt đầu quét từ ô trên cùng bên trái, di chuyển sang phải, sau đó xuống hàng tiếp theo và quét ngược lại. Phương pháp này đảm bảo bạn không bỏ sót bất kỳ khu vực nào.
• Quét từ gần ra xa (Near to Far): Bắt đầu quét khu vực gần bạn nhất một cách cẩn thận. Sau khi hoàn thành, hãy di chuyển tầm nhìn ra xa hơn một chút và lặp lại quá trình. Điều này giúp mắt bạn điều chỉnh và phát hiện các chi tiết ở những khoảng cách khác nhau.

Hãy quét thật chậm. Di chuyển ống nhòm một cách từ từ và dừng lại thường xuyên để mắt bạn có thời gian tập trung và nhận diện các hình dạng. Tìm kiếm những thứ không thuộc về tự nhiên như một đường thẳng, một màu sắc khác biệt hoặc một chuyển động nhỏ.

Công cụ phù hợp sẽ tạo ra sự khác biệt lớn. Không phải tất cả ống nhòm đều giống nhau. Bạn cần chọn loại phù hợp với hoạt động và môi trường cụ thể.

Các thông số quan trọng

• Độ phóng đại (Magnification): Con số đầu tiên (ví dụ 8x hoặc 10x) cho biết vật thể được phóng to bao nhiêu lần. Độ phóng đại lớn hơn giúp nhìn xa hơn nhưng cũng làm hình ảnh dễ bị rung và thu hẹp trường nhìn.
• Đường kính vật kính (Objective Lens Diameter): Con số thứ hai (ví dụ 42 trong 8x42) chỉ đường kính của ống kính phía trước. Vật kính càng lớn, ống nhòm thu được càng nhiều ánh sáng, cho hình ảnh sáng và rõ hơn trong điều kiện ánh sáng yếu.
• Trường nhìn (Field of View - FOV): Đây là độ rộng của khu vực bạn có thể nhìn thấy qua ống nhòm ở một khoảng cách nhất định. Trường nhìn rộng hơn giúp bạn quét một khu vực lớn nhanh hơn.

Ví dụ thực tế tại Việt Nam

Đối với hoạt động săn bắn ở vùng núi đá vôi hiểm trở, bạn cần một ống nhòm có độ phóng đại 10x hoặc 12x và nên đi kèm tripod. Điều này giúp bạn quan sát các sườn núi xa và ổn định hình ảnh trong thời gian dài.

Khi cưỡi ngựa qua các vùng đồi thoai thoải hoặc đồng cỏ, một chiếc ống nhòm 8x42 là lựa chọn cân bằng. Nó cung cấp trường nhìn đủ rộng để bao quát địa hình và đủ sáng để sử dụng vào lúc bình minh hoặc hoàng hôn.

Nên dùng ống nhòm có độ phóng đại bao nhiêu?

Độ phóng đại từ 8x đến 10x là lựa chọn phổ biến và cân bằng cho hầu hết hoạt động ngoài trời.

Tripod có thực sự cần thiết khi quan sát không?

Tripod giúp ổn định hình ảnh khi quan sát lâu hoặc với độ phóng đại lớn, làm tăng hiệu quả phát hiện.

Quan sát vào thời điểm nào trong ngày là tốt nhất?

Bình minh và hoàng hôn là hai thời điểm tốt nhất vì động vật hoạt động mạnh và ánh sáng dịu giúp quan sát dễ dàng hơn.

Việc lựa chọn một chiếc ống nhòm chất lượng là rất quan trọng để chuẩn bị tốt nhất cho chuyến đi của bạn. Xem ống nhòm săn bắn và dã ngoại tại WeTrek.vn.