San hô hang (Cave Coral) là một dạng trầm tích khoáng vật hình thành trong hang động, có hình dạng giống san hô biển nhưng không phải sinh vật sống.

San hô hang (Cave Coral) là gì?

San hô hang, hay còn gọi là san hô hang động, là một loại trầm tích hang động (speleothem). Chúng là những cụm tinh thể canxit hoặc aragonit nhỏ, kết tụ lại tạo thành các cấu trúc trông giống như san hô dưới biển. Tuy nhiên, bạn cần nhớ rằng chúng hoàn toàn là khoáng vật. Chúng không phải là thực vật hay động vật hóa thạch. Tên gọi này xuất phát hoàn toàn từ hình dáng bên ngoài của chúng.

Các cấu trúc này thường hình thành trên các bề mặt đá trong hang, phát triển theo nhiều hướng khác nhau. Không giống như nhũ đá hay măng đá vốn phụ thuộc vào trọng lực, san hô hang có thể mọc ngang hoặc thậm chí hướng lên trên. Điều này tạo nên những cảnh quan độc đáo và phức tạp bên trong các hệ thống hang động.

Quá trình hình thành San hô hang

San hô hang hình thành từ một quá trình lắng đọng khoáng chất chậm chạp kéo dài hàng nghìn năm. Quá trình này diễn ra qua các bước cụ thể.

• Nước thấm qua đá vôi: Nước mưa ngấm vào đất, hòa tan khí cacbonic và trở thành một dạng axit cacbonic yếu. Khi dòng nước này thấm qua các lớp đá vôi, nó hòa tan canxi cacbonat. • Nước đi vào hang động: Dòng nước giàu khoáng chất này thấm qua các kẽ nứt nhỏ và chảy vào bên trong hang động. • Quá trình lắng đọng: Khi nước tiếp xúc với không khí trong hang, khí cacbonic thoát ra khỏi dung dịch. Điều này làm cho canxi cacbonat không còn hòa tan được nữa và bắt đầu kết tủa lại thành dạng rắn. • Mao dẫn và bay hơi: San hô hang thường hình thành khi nước thấm ra bề mặt đá thành một lớp màng mỏng. Hiện tượng mao dẫn kéo nước ra ngoài, chống lại trọng lực. Khi nước bay hơi, các tinh thể canxit nhỏ bé được lắng đọng lại. Theo thời gian, các tinh thể này chồng chất lên nhau, tạo thành các cụm sần sùi, nhiều nhánh giống như san hô.

Phân biệt San hô hang với các loại thạch nhũ khác

Trong một hang động, bạn sẽ thấy nhiều loại trầm tích khác nhau. Việc phân biệt chúng giúp bạn hiểu rõ hơn về môi trường hang động.

• Thạch nhũ (Stalactites): Mọc từ trần hang xuống, hình thành do nước nhỏ giọt. Chúng có hình dạng giống như những chiếc cột băng. • Măng đá (Stalagmites): Mọc từ sàn hang lên, ngay bên dưới các thạch nhũ. Chúng hình thành từ lượng nước nhỏ giọt xuống sàn và lắng đọng khoáng chất. • Cột đá (Columns): Khi một thạch nhũ và một măng đá phát triển và nối liền với nhau, chúng tạo thành một cột đá. • San hô hang (Cave Coral): Không phụ thuộc vào nước nhỏ giọt. Chúng hình thành từ lớp nước mỏng thấm qua đá và phát triển theo nhiều hướng trên các bề mặt khác nhau. Hình dáng của chúng sần sùi, nhiều nốt và phân nhánh.

Tìm thấy San hô hang ở đâu tại Việt Nam?

Việt Nam có địa hình karst đá vôi phong phú, là điều kiện lý tưởng cho sự hình thành các hang động và thạch nhũ. Bạn có thể chiêm ngưỡng san hô hang tại nhiều địa điểm nổi tiếng.

• Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng: Đây là nơi có hệ thống hang động đa dạng bậc nhất thế giới. Các hang động lớn như Động Thiên Đường, Hang Sơn Đoòng, hay Hang Va đều sở hữu những khu vực có san hô hang với hình thù độc đáo. Các cấu trúc ở đây rất nguyên sơ và được bảo vệ nghiêm ngặt. • Vịnh Hạ Long: Nhiều hang động trong khu vực Vịnh Hạ Long như hang Sửng Sốt, động Thiên Cung cũng có các thành tạo san hô hang. Chúng kết hợp với các dạng thạch nhũ khác tạo nên khung cảnh kỳ ảo. • Quần thể danh thắng Tràng An, Ninh Bình: Các hang động thuộc khu vực Tam Cốc - Bích Động và Tràng An cũng là nơi bạn có thể quan sát các dạng trầm tích hang động, bao gồm cả san hô hang ở quy mô nhỏ hơn.

Tầm quan trọng của việc bảo tồn San hô hang

San hô hang và các loại thạch nhũ khác cực kỳ mỏng manh. Chúng mất hàng nghìn, thậm chí hàng chục nghìn năm để hình thành chỉ vài centimet. Một tác động nhỏ từ con người có thể phá hủy vĩnh viễn những tạo tác tự nhiên này.

Khi bạn khám phá hang động, hãy luôn tuân thủ nguyên tắc "Không để lại gì ngoài những dấu chân, không lấy gì ngoài những bức ảnh". Điều quan trọng nhất là không chạm vào bất kỳ bề mặt thạch nhũ nào. Dầu và chất bẩn từ da người có thể làm thay đổi bề mặt của chúng, ngăn chặn quá trình lắng đọng khoáng chất và khiến chúng ngừng phát triển. Luôn đi theo lối đi được chỉ định và tuân thủ hướng dẫn của chuyên gia dẫn đường để bảo vệ di sản thiên nhiên quý giá này.

Câu hỏi thường gặp

San hô hang có phải là sinh vật sống không?

Không, san hô hang là một cấu trúc khoáng vật hình thành từ quá trình địa chất, không phải sinh vật sống.

Chạm vào san hô hang có sao không?

Bạn không nên chạm vào san hô hang vì dầu tự nhiên trên da tay có thể ngăn chặn sự phát triển của chúng.

San hô hang phát triển nhanh không?

Không, san hô hang phát triển cực kỳ chậm, chỉ vài milimet trong hàng trăm năm.

Xem các thiết bị đi hang động chuyên dụng tại WeTrek.vn.