Sống cát (Dune Ridge) là đường gờ cao nhất trên đỉnh một đụn cát, được tạo ra bởi gió và liên tục thay đổi hình dạng theo thời gian.

Sống cát, hay Dune Ridge trong tiếng Anh, là đường đỉnh sắc nét và cao nhất của một đụn cát hoặc cồn cát. Nó được hình thành tại điểm giao nhau giữa hai mặt dốc của đụn cát. Gió liên tục vận chuyển các hạt cát lên một mặt của đụn cát, gọi là mặt đón gió (stoss side). Khi cát tích tụ đến đỉnh, nó sẽ trượt xuống mặt còn lại, gọi là mặt trượt (slipface). Chính ranh giới giữa hai mặt này tạo ra sống cát.

Hình dạng và vị trí của sống cát không cố định. Chúng di chuyển và thay đổi liên tục dưới tác động của hướng và cường độ gió. Vì vậy, cảnh quan của một khu vực đồi cát có thể khác biệt chỉ sau một đêm hoặc một trận gió lớn.

Hiểu rõ các đặc điểm của sống cát giúp bạn di chuyển an toàn và hiệu quả hơn trên địa hình sa mạc hoặc ven biển. Các đặc điểm chính bao gồm:

• Cạnh sắc nét: Sống cát thường có một đường đỉnh rất hẹp và rõ rệt, là nơi cát tích tụ trước khi đổ xuống mặt trượt. Đường đỉnh này có thể mềm và dễ sụp lún dưới trọng lượng cơ thể.
• Cát không ổn định: Cát trên đỉnh và mặt trượt thường rất khô và rời rạc, không có sự liên kết chặt chẽ. Điều này làm cho việc đi lại khó khăn và có nguy cơ sụp lún.
• Hai mặt dốc khác nhau: Mặt đón gió thường có độ dốc thoải hơn và bề mặt cát được nén chặt hơn. Ngược lại, mặt trượt có độ dốc lớn hơn, thường gần bằng góc nghỉ tự nhiên của cát (khoảng 30-34 độ), và bề mặt cát rất lỏng lẻo.
• Luôn biến đổi: Sống cát là một cấu trúc địa hình động. Gió có thể làm thay đổi hình dạng, độ cao và vị trí của nó một cách nhanh chóng.

Đối với những người yêu thích trekking trên địa hình cát, việc nhận biết và hiểu về sống cát mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Định hướng: Trên một vùng đồi cát rộng lớn, các sống cát hoạt động như những đường kẻ tự nhiên, giúp bạn xác định phương hướng và các cột mốc. Chúng tạo ra những đường cong và hình dạng đặc trưng trên cảnh quan.
• Lựa chọn lộ trình: Di chuyển dọc theo sống cát thường là con đường dễ đi nhất và ít tốn sức nhất. Thay vì leo lên và xuống các sườn dốc, bạn có thể đi theo đường đỉnh để bao quát tầm nhìn và giữ sức. Tuy nhiên, bạn cần đi ngay bên dưới đỉnh ở phía mặt đón gió để có chỗ đặt chân vững chắc hơn.
• An toàn: Biết được mặt nào của sống cát có cát nén chặt hơn (mặt đón gió) giúp bạn tránh được những khu vực cát lún, mềm và nguy hiểm. Đi trực tiếp trên đỉnh sắc nhọn có thể gây sụp lún bất ngờ.
• Nhiếp ảnh: Sống cát tạo ra những đường cong chữ S tuyệt đẹp và những vùng sáng tối tương phản mạnh mẽ, đặc biệt là vào lúc bình minh hoặc hoàng hôn. Ánh sáng xiên làm nổi bật hình khối của các đụn cát, tạo cơ hội cho những bức ảnh phong cảnh ấn tượng.

Để chinh phục địa hình đồi cát, bạn cần áp dụng một số kỹ thuật di chuyển cơ bản để tiết kiệm năng lượng và đảm bảo an toàn:

• Đi ở mặt đón gió: Luôn cố gắng di chuyển ở phía mặt đón gió, ngay bên dưới đường đỉnh của sống cát. Bề mặt cát ở đây thường cứng và ổn định hơn, giúp bạn bước đi vững vàng và ít bị lún sâu.
• Sử dụng gậy trekking: Gậy trekking (trekking poles) giúp bạn giữ thăng bằng tốt hơn và giảm áp lực lên đầu gối. Chúng cũng giúp bạn kiểm tra độ cứng của cát trước khi bước tới.
• Bước đi đều đặn: Duy trì một nhịp độ bước ổn định, tránh các chuyển động đột ngột hoặc dậm chân quá mạnh vì sẽ làm cát sụp lún.
• Trang bị phù hợp: Sử dụng xà cạp (gaiters) để ngăn cát chui vào giày. Kính râm, mũ rộng vành và kem chống nắng là những vật dụng không thể thiếu để bảo vệ bạn khỏi nắng và gió.

Việt Nam có nhiều đồi cát ven biển tuyệt đẹp, là nơi lý tưởng để bạn trải nghiệm trekking và chiêm ngưỡng các sống cát độc đáo:

• Đồi cát Mũi Né (Bình Thuận): Nơi đây nổi tiếng với Đồi Cát Đỏ và Đồi Cát Trắng (Bàu Trắng). Các sống cát ở đây thay đổi hình dạng liên tục, tạo nên một khung cảnh như sa mạc thu nhỏ.
• Đồi cát Nam Cương (Ninh Thuận): Cách thành phố Phan Rang khoảng 8km, đồi cát Nam Cương vẫn giữ được vẻ đẹp hoang sơ với những sống cát uốn lượn mềm mại.
• Đồi cát Quang Phú (Quảng Bình): Nằm gần biển Nhật Lệ, đồi cát này có độ dốc vừa phải và các sống cát thay đổi theo gió, tạo nên một bức tranh thiên nhiên ấn tượng.

Di chuyển trên sống cát có thể nguy hiểm do bề mặt cát không ổn định và dễ sụp lún nếu bạn không bước đi cẩn thận.

Thời gian lý tưởng nhất là vào sáng sớm hoặc chiều muộn để tránh nắng gắt và quan sát được bóng đổ của các sống cát đẹp nhất.

Chuẩn bị kỹ lưỡng trang bị sẽ giúp chuyến đi khám phá các đồi cát của bạn trở nên an toàn và trọn vẹn. Xem các sản phẩm trekking chất lượng tại WeTrek.vn.