Thác ngầm là dòng nước chảy theo chiều dọc qua các tầng đá trong hang động, tạo thành một hoặc nhiều tầng thác nối tiếp nhau dưới lòng đất.

Thác ngầm (Underground Cascade) là một hiện tượng địa chất độc đáo. Nó là một dòng thác nước chảy hoàn toàn bên trong một hang động hoặc hệ thống ngầm dưới mặt đất. Không giống như thác nước thông thường bạn thấy trên bề mặt, thác ngầm hình thành và tồn tại trong bóng tối vĩnh cửu của lòng đất.

Dòng nước của thác ngầm thường bắt nguồn từ các con sông ngầm hoặc nước mưa thẩm thấu qua các lớp đất đá. Khi dòng nước này di chuyển trong hang động và gặp phải các vách đá, bậc đá dốc đứng, nó sẽ đổ xuống tạo thành thác. Một thác ngầm có thể chỉ là một dòng chảy nhỏ hoặc một chuỗi nhiều tầng thác nối tiếp nhau, tạo ra cảnh quan hùng vĩ và âm thanh vang dội trong không gian tĩnh lặng của hang động.

Thác ngầm có những đặc điểm riêng biệt so với thác nước trên bề mặt. Những yếu tố này tạo nên sự độc đáo và vẻ đẹp riêng của chúng.

• Vị trí: Thác ngầm chỉ tồn tại bên trong các hệ thống hang động, đặc biệt là hang động đá vôi (hang karst). Chúng hoàn toàn bị che khuất khỏi ánh sáng mặt trời.
• Nguồn nước: Nguồn nước cung cấp cho thác ngầm chủ yếu là các dòng sông chảy ngầm dưới đất hoặc nước mặt thấm xuống qua các khe nứt của đá. Lượng nước có thể thay đổi tùy theo mùa và lượng mưa.
• Cấu trúc đa tầng: Thuật ngữ "cascade" (chuỗi thác) mô tả đúng bản chất của nhiều thác ngầm. Chúng thường không phải là một dòng nước đổ thẳng từ trên cao xuống, mà là một chuỗi các tầng thác nhỏ hơn, chảy qua nhiều bậc đá khác nhau.
• Môi trường xung quanh: Môi trường trong hang động nơi có thác ngầm luôn ẩm ướt, mát mẻ và có nhiệt độ ổn định quanh năm. Âm thanh của nước chảy là âm thanh chủ đạo, vang vọng trong không gian kín.

Sự hình thành của một thác ngầm là kết quả của quá trình địa chất kéo dài hàng triệu năm. Nó gắn liền với sự hình thành của chính hang động chứa nó.

1. Hòa tan đá vôi: Nước mưa hấp thụ carbon dioxide từ không khí, tạo thành một dạng axit cacbonic yếu. Khi nước này thấm xuống đất, nó chảy qua các kẽ nứt của những vùng đá vôi. Axit nhẹ trong nước từ từ hòa tan đá vôi, mở rộng các khe nứt thành những lối đi và hang động lớn hơn.

2. Tạo ra dòng chảy ngầm: Theo thời gian, một mạng lưới sông suối ngầm hình thành, chảy qua hệ thống hang động vừa được tạo ra. Dòng nước tiếp tục bào mòn và định hình lại cấu trúc của hang.

3. Xuất hiện các bậc đá: Trong quá trình bào mòn, dòng nước gặp phải những lớp đá cứng hơn hoặc những cấu trúc địa chất tạo ra các vách, gờ và bậc đá dốc đứng bên trong hang.

4. Hình thành thác: Khi dòng sông ngầm chảy đến các bậc đá này, nó đổ xuống, tạo thành thác ngầm. Quá trình này diễn ra liên tục, dòng nước không ngừng chảy và định hình thác nước theo thời gian.

Việt Nam, với hệ thống hang động đá vôi phong phú tại Quảng Bình, là nơi có những thác ngầm ấn tượng. Hang Sơn Đoòng là ví dụ tiêu biểu nhất. Bên trong hang động lớn nhất thế giới này không chỉ có một mà là nhiều dòng thác ngầm. Những dòng nước chảy qua các khối thạch nhũ khổng lồ, đổ xuống từ các vách đá cao, tạo ra âm thanh vang dội và một khung cảnh ngoạn mục. Việc khám phá những thác nước này đòi hỏi các thiết bị chuyên dụng và sự dẫn dắt của các chuyên gia hang động.

Khám phá thác ngầm là một hoạt động mạo hiểm và đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Bạn phải luôn đi cùng với các công ty lữ hành chuyên nghiệp và các chuyên gia hang động. An toàn là ưu tiên hàng đầu.

• Thiết bị bảo hộ cá nhân: Mũ bảo hiểm chuyên dụng là bắt buộc để bảo vệ đầu khỏi đá rơi. Găng tay giúp tăng độ bám và bảo vệ tay.
• Hệ thống chiếu sáng: Đèn pin đội đầu (headlamp) có cường độ sáng cao và khả năng chống nước là vật dụng thiết yếu. Bạn luôn cần mang theo pin dự phòng.
• Trang phục phù hợp: Giày trekking hoặc giày đi hang động chuyên dụng có đế bám tốt trên bề mặt đá trơn trượt. Quần áo dài tay, làm từ vật liệu nhanh khô giúp giữ ấm và bảo vệ cơ thể.
• Thiết bị chuyên dụng: Với các thác ngầm lớn và dốc, bạn sẽ cần đến các thiết bị như dây thừng, đai an toàn, và các dụng cụ hỗ trợ leo xuống. Tất cả các thiết bị này phải được sử dụng dưới sự giám sát của chuyên gia.

Việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn và có đủ trang bị sẽ đảm bảo chuyến thám hiểm của bạn diễn ra thuận lợi.

Hoạt động này yêu cầu kỹ năng, thiết bị chuyên dụng và phải đi cùng chuyên gia để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Bạn tuyệt đối không nên tự mình khám phá thác ngầm vì rủi ro rất cao và đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về hang động.

Xem các thiết bị thám hiểm hang động chuyên dụng tại WeTrek.vn.