Thế đứng belay (Belay Stance) là tư thế đứng vững chắc của người hãm dây (belayer) nhằm kiểm soát dây an toàn và bảo vệ người leo khi họ bị ngã.

Thế đứng belay (Belay Stance) là một kỹ thuật nền tảng trong leo núi. Đây là tư thế đứng có chủ đích của người hãm dây, hay còn gọi là belayer. Mục tiêu của thế đứng này là tạo ra một vị trí ổn định và vững chắc nhất có thể. Một thế đứng tốt cho phép bạn kiểm soát dây leo hiệu quả, chịu được lực giật đột ngột khi người leo bị ngã và đảm bảo an toàn cho cả hai người.

Tư thế này không phải là một hành động tự nhiên mà là một kỹ năng cần luyện tập. Nó đòi hỏi sự chú ý đến vị trí chân, tư thế thân người và khoảng cách của bạn so với vách đá.

Một thế đứng belay đúng chuẩn không chỉ là một thói quen tốt. Nó là yếu tố cốt lõi quyết định sự an toàn của một buổi leo núi. Tầm quan trọng của nó thể hiện qua các điểm sau:

• Chống lại lực kéo: Khi người leo ngã, một lực lớn và đột ngột sẽ tác động lên dây và kéo người belayer. Một thế đứng vững chãi giúp bạn hấp thụ và chống lại lực này, tránh bị kéo ngã hoặc bị kéo đập vào vách đá.

• Giữ thăng bằng: Thế đứng ổn định giúp bạn giữ thăng bằng trên mọi địa hình, từ sàn phẳng của phòng tập đến những mỏm đá gồ ghề ngoài tự nhiên. Điều này giúp bạn thao tác dây mượt mà và không bị phân tâm.

• Phản xạ hiệu quả: Tư thế sẵn sàng cho phép bạn phản ứng nhanh chóng với các tình huống bất ngờ. Bạn có thể thu hoặc thả dây kịp thời mà không làm mất đi sự ổn định của mình.

Để có một thế đứng belay hiệu quả, bạn cần chú ý đến ba yếu tố chính. Sự kết hợp của chúng tạo nên một nền tảng an toàn.

Vị trí chân

Vị trí chân là nền móng của thế đứng. Bạn cần đặt chân một cách có chủ đích để tối đa hóa sự ổn định.

• Hai chân mở rộng bằng vai. Điều này tạo ra một chân đế rộng và vững.

• Một chân đặt lên trước, một chân đặt lùi về sau, giống như tư thế của một vận động viên quyền anh. Tư thế này giúp bạn chống lại lực kéo từ phía trước và phía trên.

Tư thế thân người

Thân người của bạn đóng vai trò như một bộ giảm xóc. Một tư thế đúng giúp hấp thụ lực và duy trì kiểm soát.

• Đầu gối hơi khuỵu. Việc này giúp hạ thấp trọng tâm và tăng khả năng hấp thụ lực khi có va chạm.

• Lưng thẳng và gồng nhẹ cơ bụng. Một phần thân trên vững chắc giúp bạn không bị gập người khi chịu lực kéo.

Vị trí đứng so với vách đá

Bạn đứng ở đâu cũng quan trọng như cách bạn đứng. Vị trí của bạn ảnh hưởng trực tiếp đến việc quản lý dây và an toàn cá nhân.

• Đứng tương đối gần chân vách. Khoảng cách này giúp giảm thiểu độ chùng của dây và cho phép bạn quan sát người leo tốt hơn.

• Tránh đứng ngay bên dưới người leo. Hãy đứng lệch sang một bên một chút để tránh đá hoặc dụng cụ rơi từ trên xuống.

Tại các điểm leo núi đá vôi ở Hữu Lũng, Lạng Sơn, địa hình dưới chân vách thường không bằng phẳng. Một người belayer sẽ tìm một chỗ đứng vững nhất, hai chân đặt chắc chắn trên các mỏm đá khác nhau, đầu gối khuỵu để hạ thấp trọng tâm. Tư thế này giúp họ giữ thăng bằng tuyệt đối khi người leo thực hiện một động tác khó và có nguy cơ ngã cao.

Trong các phòng tập leo núi ở Hà Nội hoặc TP.HCM, sàn nhà bằng phẳng. Tuy nhiên, một thế đứng belay chuẩn vẫn cần thiết. Người belayer sẽ đứng với một chân trước, một chân sau để sẵn sàng chống lại lực giật khi người leo thực hiện một cú nhảy (dyno) và bị trượt tay.

Thế đứng belay có khác nhau giữa leo trong nhà và ngoài trời không?

Về cơ bản là không, nguyên tắc vững chắc và ổn định luôn được áp dụng.

Tôi có cần đứng yên một chỗ khi belay không?

Bạn cần giữ thế đứng ổn định nhưng vẫn có thể di chuyển một chút để điều chỉnh dây.

Điều gì xảy ra nếu thế đứng belay của tôi không tốt?

Bạn có thể bị kéo ngã, mất kiểm soát dây và gây nguy hiểm cho người leo.

Xem các thiết bị hãm dây và dây leo núi chất lượng tại WeTrek.vn.