Route Cleaning là gì?

Route cleaning, hay thu dọn dụng cụ sau leo, là hành động tháo gỡ và mang về tất cả các thiết bị bạn đã sử dụng trên một đường leo. Quá trình này diễn ra sau khi bạn hoặc nhóm của bạn đã hoàn thành việc leo. Các thiết bị này bao gồm dây leo, quickdraw, cam, nut, và bất kỳ vật dụng bảo vệ nào khác được đặt trên vách đá. Đây là một kỹ năng thiết yếu và là một phần quan trọng của văn hóa leo núi có trách nhiệm.

Việc thu dọn không chỉ là lấy lại tài sản cá nhân. Nó thể hiện sự tôn trọng đối với môi trường tự nhiên và những người leo núi khác. Một đường leo sạch sẽ mang lại trải nghiệm nguyên sơ cho người đến sau, đồng thời giảm thiểu tác động của con người lên vách đá.

Tại sao thu dọn dụng cụ lại quan trọng?

Hành động này mang nhiều ý nghĩa hơn việc thu hồi thiết bị đắt tiền. Nó là nền tảng của đạo đức leo núi hiện đại.

Bảo vệ môi trường và vách đá

Dụng cụ bị bỏ lại trên vách đá sẽ bị rỉ sét và ăn mòn theo thời gian. Quá trình này tạo ra các vết ố vĩnh viễn trên mặt đá, đặc biệt là các loại đá vôi mềm như ở Hữu Lũng hay Cát Bà. Dây thừng hoặc vải webbing bị bỏ lại có thể gây hại cho hệ thực vật địa phương và ảnh hưởng đến cảnh quan tự nhiên. Nguyên tắc "Không để lại dấu vết" (Leave No Trace) áp dụng cho cả môi trường thẳng đứng.

An toàn cho người leo núi khác

Một thiết bị bị bỏ lại, phơi nắng phơi mưa trong thời gian dài sẽ giảm chất lượng và độ an toàn. Người leo núi đến sau có thể nhầm lẫn và tin tưởng vào một điểm bảo vệ đã xuống cấp. Điều này tạo ra rủi ro tai nạn nghiêm trọng. Việc dọn dẹp đảm bảo rằng chỉ có các thiết bị an toàn và được kiểm tra mới được sử dụng trên đường leo.

Tôn trọng cộng đồng

Để lại một đường leo sạch sẽ là cách bạn thể hiện sự tôn trọng đối với những người sẽ leo sau bạn. Điều này cho phép họ có trải nghiệm leo trọn vẹn, tự mình đưa ra quyết định về cách đặt đồ bảo vệ. Nó cũng duy trì mối quan hệ tốt đẹp trong cộng đồng leo núi và giữ cho các khu vực leo núi luôn chào đón mọi người.

Các kỹ thuật thu dọn dụng cụ phổ biến

Có nhiều cách để thu dọn một đường leo. Việc lựa chọn kỹ thuật phụ thuộc vào loại hình leo núi và tình huống cụ thể.

Leo sau và tháo đồ (Following and Cleaning)

Đây là phương pháp phổ biến nhất trong leo núi truyền thống (trad climbing) và leo đa chặng (multi-pitch climbing).

• Người dẫn đầu (lead climber) leo lên trước và đặt các điểm bảo vệ (cam, nut).
• Người đi sau (follower hoặc second climber) leo theo và tháo gỡ các thiết bị đó.
• Phương pháp này hiệu quả vì người đi sau được bảo vệ bởi dây từ trên cao (top-rope), cho phép họ tập trung và an toàn khi tháo gỡ các thiết bị, kể cả những cái bị kẹt.

Đu dây và tháo đồ (Rappelling and Cleaning)

Phương pháp này được sử dụng khi bạn cần dọn đường leo từ trên xuống.

• Bạn sẽ leo lên đỉnh của đường leo, thiết lập một trạm neo an toàn, và sau đó đu dây (rappel) xuống.
• Trong quá trình đi xuống, bạn sẽ dừng lại ở mỗi điểm bảo vệ để tháo gỡ nó.
• Kỹ thuật này đòi hỏi bạn phải thành thạo kỹ năng đu dây và biết cách giữ an toàn cho bản thân bằng dây phụ trợ (như PAS hoặc nút prusik) khi hai tay đang bận tháo đồ.

Dọn đường leo thể thao (Cleaning a Sport Route)

Leo thể thao có các điểm bảo vệ cố định (bolt), vì vậy bạn chỉ cần tháo quickdraw.

• Sau khi leo đến trạm neo (anchor) ở cuối đường, bạn sẽ gắn mình vào neo bằng hệ thống an toàn cá nhân (PAS).
• Tiếp theo, bạn luồn đầu dây leo qua vòng kim loại của neo và yêu cầu người belay hạ bạn xuống.
• Trong quá trình được hạ xuống, bạn sẽ tháo gỡ từng chiếc quickdraw trên đường đi.

Dụng cụ cần thiết để thu dọn đường leo

Để thu dọn dụng cụ một cách an toàn và hiệu quả, bạn cần có những công cụ phù hợp.

• Dụng cụ tháo đồ (Nut tool): Đây là công cụ quan trọng nhất để gỡ các loại nut hoặc cam bị kẹt cứng trong khe đá.

• Hệ thống an toàn cá nhân (PAS): Rất cần thiết khi bạn cần cố định bản thân vào trạm neo để thực hiện các thao tác bằng cả hai tay.

• Găng tay: Bảo vệ tay bạn khỏi các cạnh sắc của dụng cụ hoặc đá, đặc biệt khi phải dùng lực mạnh.

• Mũ bảo hiểm: Luôn đội mũ bảo hiểm vì việc tháo gỡ có thể làm rơi đá hoặc dụng cụ.

• Các thiết bị cơ bản: Dây đai, thiết bị belay/rappel, và khóa an toàn là những thứ không thể thiếu.

Câu hỏi thường gặp

Tôi có nên lấy dụng cụ của người khác để lại không?

Không nên lấy dụng cụ trừ khi nó rõ ràng bị bỏ rơi, cũ nát và gây nguy hiểm vì đó có thể là một phần của một dự án leo chưa hoàn thành.

Việc thu dọn dụng cụ có nguy hiểm không?

Có, hoạt động này tiềm ẩn rủi ro và đòi hỏi bạn phải nắm vững các kỹ năng, quy trình an toàn về dây thừng và thiết bị.

Nếu tôi không thể gỡ một thiết bị bị kẹt thì sao?

Nếu đã cố gắng hết sức mà không thể gỡ, hãy ưu tiên sự an toàn của bạn và để nó lại thay vì đặt mình vào tình huống nguy hiểm.

Thu dọn dụng cụ là một phần không thể tách rời của một chuyến đi leo núi thành công và có trách nhiệm. Nó bảo vệ môi trường, đảm bảo an toàn cho cộng đồng và thể hiện sự tôn trọng của bạn đối với môn thể thao này. Trang bị đầy đủ kiến thức và thiết bị sẽ giúp bạn thực hiện công việc này một cách an toàn.

Xem các dụng cụ leo núi chính hãng tại WeTrek.vn.