Tín hiệu ánh sáng là kỹ năng sinh tồn dùng đèn pin hoặc gương để phát thông điệp, đặc biệt là mã cấp cứu SOS, khi bạn cần trợ giúp ở nơi hẻo lánh.

Tín hiệu ánh sáng là gì và tại sao bạn cần biết?

Tín hiệu ánh sáng là một phương pháp giao tiếp trực quan từ xa. Bạn dùng các chớp sáng ngắt quãng để truyền tải thông tin. Các chớp sáng này được tạo ra từ đèn pin, đèn đội đầu, gương phản chiếu hoặc thậm chí là lửa. Trong môi trường outdoor, đây là kỹ năng sinh tồn cơ bản khi bạn bị lạc hoặc cần trợ giúp mà không có sóng điện thoại.

Khi bạn di chuyển trong rừng rậm, trên núi cao hay các khu vực hẻo lánh, khả năng liên lạc với thế giới bên ngoài gần như bằng không. Một chiếc điện thoại thông minh sẽ trở nên vô dụng khi hết pin hoặc không có tín hiệu. Lúc này, một chùm sáng có thể là phương tiện duy nhất để bạn thông báo vị trí hoặc tình trạng khẩn cấp của mình cho đội cứu hộ hoặc những người khác ở xa.

Việc nắm vững kỹ năng này không đòi hỏi thiết bị phức tạp. Nó chỉ yêu cầu bạn hiểu các quy tắc cơ bản và có sự chuẩn bị trước chuyến đi. Trang bị kiến thức về tín hiệu ánh sáng giúp bạn tự tin hơn và tăng cơ hội được cứu giúp khi gặp sự cố bất ngờ.

Các mã tín hiệu ánh sáng phổ biến nhất

Để giao tiếp hiệu quả, các tín hiệu ánh sáng cần tuân theo những quy ước được công nhận rộng rãi. Điều này đảm bảo người nhận có thể hiểu đúng thông điệp của bạn. Dưới đây là các mã tín hiệu quan trọng mà bạn cần ghi nhớ.

Mã cấp cứu quốc tế SOS

Đây là tín hiệu cấp cứu quan trọng và được công nhận toàn cầu. Mã SOS không phải là chữ viết tắt của bất kỳ cụm từ nào. Nó được chọn vì có chuỗi tín hiệu Morse đơn giản và không thể nhầm lẫn (...---...). Quy tắc phát tín hiệu SOS bằng ánh sáng như sau:

Ba chớp sáng ngắn.

Ba chớp sáng dài.

Ba chớp sáng ngắn.

Một chớp sáng ngắn kéo dài khoảng một giây. Một chớp sáng dài kéo dài khoảng ba giây. Giữa các chuỗi chớp ngắn và dài, bạn nghỉ khoảng một giây. Sau khi hoàn thành một chu kỳ SOS, bạn nghỉ khoảng ba đến năm giây rồi lặp lại. Sự lặp lại liên tục này giúp người quan sát xác nhận đây là tín hiệu cầu cứu chứ không phải ánh sáng ngẫu nhiên.

Các tín hiệu đơn giản khác

Ngoài SOS, có những tín hiệu đơn giản hơn dùng trong các tình huống không quá nguy cấp hoặc để giao tiếp giữa các thành viên trong nhóm khi ở khoảng cách xa.

Một chớp sáng: Thường dùng để hỏi "Có ai ở đó không?" hoặc để xác nhận bạn đã thấy tín hiệu của người khác.

Hai chớp sáng: Dùng để trả lời "Tôi ở đây" hoặc "Đã hiểu".

Ba chớp sáng: Đây cũng được xem là một tín hiệu khẩn cấp chung, có nghĩa là "Tôi cần giúp đỡ". Tín hiệu này đơn giản hơn SOS và dễ thực hiện hơn khi bạn đang trong tình trạng hoảng loạn hoặc kiệt sức.

Dụng cụ cần thiết để tạo tín hiệu ánh sáng

Để phát tín hiệu ánh sáng hiệu quả, bạn cần có những dụng cụ phù hợp. Chúng nên là một phần không thể thiếu trong balo của bạn mỗi khi đi trekking, leo núi hay cắm trại.

Đèn pin: Một chiếc đèn pin có độ sáng cao (lumen lớn) và tầm chiếu xa là lựa chọn hàng đầu. Nhiều mẫu đèn pin dã ngoại hiện nay có sẵn chế độ chớp SOS hoặc Strobe (nhấp nháy liên tục), giúp bạn phát tín hiệu dễ dàng mà không cần thao tác thủ công.

Đèn đội đầu: Ưu điểm lớn nhất của đèn đội đầu là giúp bạn rảnh tay. Bạn có thể vừa phát tín hiệu, vừa làm các công việc khác như sơ cứu hoặc dựng lều trú ẩn. Đèn đội đầu cũng thường có chế độ SOS tích hợp.

Gương tín hiệu: Đây là công cụ cực kỳ hiệu quả vào ban ngày. Gương tín hiệu được thiết kế để phản chiếu ánh nắng mặt trời thành một chùm sáng tập trung, có thể được nhìn thấy từ khoảng cách hàng chục cây số. Bạn chỉ cần hướng gương về phía mặt trời và điều chỉnh để chùm sáng phản chiếu đến vị trí của người hoặc phương tiện cứu hộ.

Áp dụng tín hiệu ánh sáng trong thực tế tại Việt Nam

Địa hình đa dạng của Việt Nam tạo ra nhiều tình huống mà tín hiệu ánh sáng có thể cứu mạng bạn. Hãy xem xét một vài ví dụ cụ thể.

Khi bạn trekking trong các khu rừng rậm ở Pù Luông hoặc Bạch Mã, sương mù và tán lá cây dày đặc có thể khiến bạn mất phương hướng. Nếu bị lạc vào ban đêm, việc tìm một nơi quang đãng và phát tín hiệu SOS bằng đèn pin có độ sáng cao sẽ giúp đội cứu hộ định vị bạn nhanh hơn.

Trên cung đường trekking ven biển như Cực Đông hoặc các đảo ở Côn Đảo, bạn có thể gặp sự cố và bị cô lập. Vào ban ngày, một chiếc gương tín hiệu có thể thu hút sự chú ý của các tàu thuyền ngoài khơi. Vào ban đêm, tín hiệu đèn pin của bạn sẽ nổi bật trên mặt biển tối và có thể được nhìn thấy từ rất xa.

Khi leo núi ở những nơi như Fansipan hay Tà Chì Nhù, thời tiết có thể thay đổi đột ngột. Nếu bạn bị mắc kẹt do bão tuyết hoặc mưa lớn, tín hiệu ánh sáng là cách duy nhất để liên lạc với các nhóm khác hoặc lực lượng cứu hộ ở các sườn núi đối diện.

Những câu hỏi thường gặp

Làm thế nào để phát tín hiệu SOS bằng đèn pin?

Bạn tạo chuỗi ba chớp ngắn, ba chớp dài, rồi ba chớp ngắn và lặp lại liên tục.

Tín hiệu ánh sáng có hiệu quả vào ban ngày không?

Có, bạn có thể dùng gương tín hiệu để phản chiếu ánh nắng mặt trời đi rất xa.

Ngoài SOS, có tín hiệu nào khác cần nhớ không?

Bạn có thể dùng chuỗi ba chớp sáng lặp lại để báo hiệu tình trạng khẩn cấp chung.

Để chuẩn bị cho chuyến đi tiếp theo, bạn cần những dụng cụ đáng tin cậy. Xem các mẫu đèn pin và đèn đội đầu chuyên dụng tại WeTrek.vn.