Tốc độ gió là vận tốc di chuyển của không khí từ vùng áp cao đến vùng áp thấp, là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến mọi hoạt động ngoài trời.
Tại sao bạn cần quan tâm đến tốc độ gió?
Tốc độ gió ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn, mức độ thoải mái và hiệu quả của trang bị bạn sử dụng. Hiểu về nó giúp bạn lên kế hoạch tốt hơn và tránh được những rủi ro không đáng có. Gió mạnh có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể nhanh chóng, gây khó khăn khi di chuyển và thậm chí làm hư hỏng lều trại.
Ví dụ, khi bạn leo núi ở Tà Xùa hay Fansipan, gió mạnh kết hợp với nhiệt độ thấp có thể dẫn đến hạ thân nhiệt. Ở các vùng biển như Phan Rang hay Lý Sơn, gió lớn gây nguy hiểm cho các hoạt động chèo thuyền SUP hoặc kayak.
Tốc độ gió tác động đến các hoạt động cụ thể:
• Cắm trại: Gió mạnh có thể làm gãy cọc lều, rách vải lều hoặc thổi bay các vật dụng. Việc dựng lều trong điều kiện gió lớn cũng khó khăn và nguy hiểm hơn.
• Leo núi, đi bộ đường dài: Gió tạt ngang khi đi trên các sườn núi hẹp làm tăng nguy cơ mất thăng bằng. Gió ngược chiều làm bạn tốn nhiều sức lực hơn.
• Chèo thuyền, kayak: Gió tạo ra sóng lớn, làm lật thuyền và khiến việc điều khiển trở nên khó khăn. Gió ngược dòng có thể khiến bạn không thể tiến về phía trước.
• Các môn thể thao dùng sức gió: Với dù lượn hay lướt ván diều, tốc độ gió là yếu tố quyết định. Gió quá yếu sẽ không đủ lực nâng, trong khi gió quá mạnh hoặc giật mạnh sẽ cực kỳ nguy hiểm.
Các đơn vị đo tốc độ gió phổ biến
Khi xem dự báo thời tiết, bạn sẽ gặp nhiều đơn vị đo tốc độ gió khác nhau. Hiểu rõ chúng giúp bạn hình dung được điều kiện thực tế.
• km/h (kilomet trên giờ): Đây là đơn vị quen thuộc nhất tại Việt Nam. Gió 10-20 km/h là gió nhẹ, tạo cảm giác dễ chịu. Gió trên 40 km/h được xem là gió mạnh, có thể gây khó khăn cho việc đi lại.
• m/s (mét trên giây): Đơn vị này thường dùng trong các thông báo khí tượng chuyên nghiệp. Để chuyển đổi nhanh, bạn có thể nhân với 3.6 để ra km/h (ví dụ: 10 m/s tương đương 36 km/h).
• Knots (hải lý/giờ): Đơn vị này chuyên dùng trong hàng hải và hàng không. Nếu bạn tham gia các hoạt động trên biển như đi thuyền buồm ở Vịnh Hạ Long, bạn sẽ thường nghe đến đơn vị này. Một knot xấp xỉ 1.852 km/h.
Thang đo Beaufort
Thang đo Beaufort không dùng con số chính xác mà mô tả sức gió qua những quan sát thực tế về tác động của nó lên mặt biển hoặc cây cối. Đây là một cách rất trực quan để bạn ước lượng sức gió khi không có thiết bị đo.
• Cấp 0-1: Gió lặng. Khói bay thẳng đứng, mặt nước phẳng lặng như gương.
• Cấp 2-3: Gió nhẹ. Lá cây xào xạc, bạn cảm nhận được gió trên mặt. Cờ nhỏ bay phấp phới.
• Cấp 4-5: Gió vừa. Cành cây nhỏ lay động, bụi và giấy vụn bay lên. Đi bộ ngược gió bắt đầu thấy hơi khó.
• Cấp 6-7: Gió mạnh. Cây lớn đu đưa, đi lại rất khó khăn. Dựng lều ở cấp gió này là một thử thách lớn. Bạn nên cân nhắc hoãn chuyến đi hoặc tìm nơi trú ẩn an toàn.
Cách kiểm tra tốc độ gió trước chuyến đi
Việc kiểm tra dự báo gió là một bước chuẩn bị quan trọng. Bạn có thể sử dụng nhiều công cụ khác nhau để có thông tin chính xác.
• Ứng dụng thời tiết: Các ứng dụng phổ biến như Windy, AccuWeather hay The Weather Channel đều cung cấp thông tin chi tiết về tốc độ gió, hướng gió và cả gió giật theo từng giờ.
• Website chuyên dụng: Các trang web của trung tâm khí tượng thủy văn cung cấp những dự báo đáng tin cậy, đặc biệt cho các khu vực địa hình phức tạp hoặc vùng biển.
• Quan sát tại chỗ: Khi đã ở ngoài trời và không có sóng điện thoại, hãy dựa vào thang đo Beaufort. Quan sát sự chuyển động của lá cây, mặt hồ, hoặc ngọn cờ để ước tính sức gió và đưa ra quyết định phù hợp.
Chọn trang bị phù hợp với tốc độ gió
Trang bị của bạn phải đủ sức chống chọi với điều kiện gió dự kiến. Lựa chọn sai có thể dẫn đến hư hỏng thiết bị và ảnh hưởng đến an toàn của bạn.
• Lều: Chọn lều có thiết kế khí động học (dáng vòm hoặc ống) và khung chắc chắn (ưu tiên khung nhôm so với khung sợi thủy tinh). Kiểm tra thông số chống chịu gió của nhà sản xuất. Luôn sử dụng tất cả dây chằng và cọc lều để gia cố vững chắc.
• Áo khoác: Một chiếc áo khoác gió (windbreaker) là trang bị cần thiết. Nó giúp ngăn gió lùa trực tiếp vào cơ thể, giữ ấm và tránh mất nhiệt. Với điều kiện khắc nghiệt hơn, bạn cần áo khoác có màng chống gió hoàn toàn như Gore-Tex Windstopper.
• Bếp dã ngoại: Gió làm lửa yếu đi, kéo dài thời gian đun nấu và gây tốn nhiên liệu. Hãy luôn mang theo tấm chắn gió cho bếp để đảm bảo hiệu quả nấu nướng.
Các câu hỏi thường gặp
Tốc độ gió bao nhiêu là nguy hiểm khi cắm trại?
Gió trên 40-50 km/h (cấp 6 Beaufort) có thể gây nguy hiểm cho hầu hết các loại lều phổ thông và hoạt động cắm trại.
"Gió giật" khác gì "tốc độ gió trung bình"?
Gió giật là những cơn gió mạnh đột ngột, có tốc độ cao hơn nhiều so với tốc độ gió trung bình trong một khoảng thời gian ngắn.
Áo khoác gió có chống nước không?
Hầu hết áo khoác gió chỉ có khả năng kháng nước nhẹ và không hoàn toàn chống thấm như áo mưa chuyên dụng.
Chuẩn bị một chiếc áo khoác cản gió tốt giúp chuyến đi của bạn an toàn và thoải mái hơn. Xem áo khoác gió tại WeTrek.vn.