Tricam (Tricam) là gì?

Tricam là một loại dụng cụ bảo vệ leo núi thụ động, có hình dạng ba cạnh độc đáo, hoạt động ở cả hai chế độ chủ động và bị động trong các khe nứt đá.

Định nghĩa Tricam (Tricam)

Tricam là một thiết bị bảo hiểm leo núi, được xếp vào nhóm dụng cụ bảo vệ thụ động (passive protection). Nó có cấu tạo đặc trưng gồm một khối nhôm được gia công với ba mặt tiếp xúc, gắn vào một trục xoay (fulcrum pin). Một vòng dây mềm (webbing tape) được luồn qua khối nhôm này để kết nối với dây thừng leo núi thông qua một carabiner.

Thiết kế này do Greg Lowe phát minh vào năm 1973. Hình dạng bất đối xứng của nó cho phép Tricam hoạt động theo hai cơ chế khác nhau, làm cho nó trở thành một công cụ linh hoạt trong bộ đồ nghề của người leo núi.

Cơ chế hoạt động của Tricam

Sự đặc biệt của Tricam nằm ở khả năng hoạt động ở hai chế độ riêng biệt. Bạn lựa chọn chế độ dựa vào hình dạng và đặc điểm của khe nứt đá.

Chế độ Chủ động (Active Mode)

Đây là chế độ làm nên tên tuổi của Tricam. Khi đặt vào một khe nứt song song, bạn đặt điểm tựa của Tricam vào một bên thành đá và hai cạnh còn lại (rails) vào phía đối diện. Khi có một lực kéo tác động lên vòng dây, ví dụ như khi người leo bị ngã, điểm tựa sẽ xoay và cắm chặt vào đá. Đồng thời, hai cạnh còn lại sẽ ép mạnh vào thành đá đối diện. Lực ép này tạo ra ma sát và giữ cho Tricam cố định tại vị trí, ngăn chặn cú ngã. Cơ chế này tương tự như cách một bộ cam lò xo (spring-loaded cam) hoạt động nhưng không có bộ phận chuyển động phức tạp.

Chế độ Bị động (Passive Mode)

Ở chế độ này, Tricam hoạt động giống như một con chốt chèn (nut). Bạn tìm một khe nứt hẹp dần (constriction) và chèn khối nhôm của Tricam vào đó, sao cho nó bị kẹt lại. Khi chịu tải, Tricam sẽ bị kéo sâu hơn vào vị trí hẹp nhất của khe nứt và giữ chặt. Đây là cách sử dụng đơn giản và dễ tháo gỡ hơn so với chế độ chủ động.

Ứng dụng thực tế của Tricam tại Việt Nam

Địa hình đá vôi tại các khu vực leo núi phổ biến ở Việt Nam như Hữu Lũng (Lạng Sơn) hay Cát Bà (Hải Phòng) có những đặc điểm rất phù hợp để Tricam phát huy hiệu quả.

• Các khe nứt ngang (Horizontal Cracks): Các bộ cam lò xo có xu hướng "bò" ra khỏi các khe nứt ngang khi dây thừng di chuyển. Tricam, với điểm tựa của nó, lại nằm rất ổn định trong các vị trí này.

• Các lỗ đá (Pockets): Đá vôi thường có các lỗ tròn hoặc không đều. Hình dạng của Tricam cho phép bạn đặt nó an toàn vào những vị trí mà các loại chốt chèn khác không vừa.

• Các khe nứt nông hoặc loe: Điểm tựa của Tricam có thể bám vào các gờ nhỏ hoặc các bề mặt không hoàn hảo bên trong khe nứt, tạo ra điểm bảo vệ ở những nơi khó đặt đồ.

• Khe nứt ẩm ướt hoặc đóng băng: Vì điểm tựa bằng kim loại có thể cắm vào bề mặt, Tricam hoạt động tốt hơn các loại cam lò xo trong điều kiện khe nứt bị ướt, trơn hoặc có băng mỏng.

Ưu và nhược điểm của Tricam

Ưu điểm

• Trọng lượng nhẹ: Chúng nhẹ hơn đáng kể so với các bộ cam lò xo có cùng dải kích thước.

• Linh hoạt: Một chiếc Tricam có thể hoạt động ở cả hai chế độ, giúp bạn giảm số lượng dụng cụ cần mang theo.

• Chi phí thấp: Giá thành của Tricam thấp hơn nhiều so với cam lò xo.

• Hoạt động tốt trong điều kiện đặc biệt: Chúng là lựa chọn tối ưu cho các khe nứt ngang, lỗ đá, hoặc các khe nứt không đều.

Nhược điểm

• Khó đặt và tháo gỡ: Việc đặt và tháo Tricam, đặc biệt ở chế độ chủ động, đòi hỏi nhiều kỹ năng và kinh nghiệm hơn so với cam lò xo.

• Dễ bị kẹt vĩnh viễn: Nếu bị đặt quá chặt hoặc chịu một cú ngã mạnh, Tricam có thể bị kẹt rất sâu và không thể tháo ra.

• Có thể làm hỏng đá mềm: Lực tác động tập trung vào điểm tựa có thể làm vỡ hoặc hỏng các loại đá mềm như sa thạch.

Câu hỏi thường gặp

Tricam có an toàn không?

Có, Tricam rất an toàn khi được đặt đúng cách bởi một người leo núi có kinh nghiệm.

Tôi có cần Tricam trong bộ đồ leo núi của mình không?

Tricam là một sự bổ sung giá trị, đặc biệt nếu bạn thường xuyên leo trên địa hình có các khe nứt ngang hoặc các lỗ đá không đều.

Tricam là một công cụ độc đáo, đòi hỏi người dùng phải luyện tập để sử dụng thành thạo nhưng sẽ mang lại hiệu quả cao ở những địa hình đặc thù. Xem các sản phẩm leo núi tại WeTrek.vn.