Vòng dây là một đoạn dây thừng hoặc dây dẹp được nối thành vòng kín, dùng để tạo neo, kết nối thiết bị và đảm bảo an toàn trong các hoạt động ngoài trời.

Vòng dây, hay còn gọi là sling hoặc runner, là một thiết bị an toàn cơ bản trong các môn thể thao ngoài trời như leo núi đá, leo núi băng, và cứu hộ. Nó là một vòng dây khép kín, được làm từ vật liệu tổng hợp siêu bền như Nylon hoặc Dyneema. Vòng dây có nhiều độ dài và chiều rộng khác nhau, phục vụ cho các mục đích cụ thể.

Chức năng chính của vòng dây là kết nối các thiết bị an toàn lại với nhau hoặc tạo ra một điểm neo vững chắc. Bạn có thể dùng nó để quấn quanh một tảng đá, một thân cây, hoặc nối dài một điểm bảo vệ trên vách đá. Độ tin cậy và tính linh hoạt làm cho vòng dây trở thành một phần không thể thiếu trong bộ dụng cụ của bất kỳ người chơi leo núi nào.

Vòng dây được chia thành hai loại chính dựa trên cách chúng được tạo ra: vòng dây may sẵn và vòng dây tự buộc.

Vòng dây may sẵn (Sewn Slings/Runners)

Đây là loại phổ biến nhất, được sản xuất công nghiệp với các đường may chịu lực chuyên dụng. Các đường may này đảm bảo độ bền và an toàn tối đa, đã được kiểm định theo các tiêu chuẩn quốc tế như UIAA hoặc CE. Vòng dây may sẵn có hai chất liệu chính:

• Nylon: Vòng dây Nylon dày hơn, có độ co giãn nhẹ giúp hấp thụ một phần lực khi rơi. Nó bền với ma sát và có giá thành hợp lý. Đây là lựa chọn tốt cho việc thiết lập neo hoặc các ứng dụng đòi hỏi độ bền cao. Ví dụ, khi bạn cần tạo một điểm neo chính quanh một tảng đá lớn ở Hữu Lũng, Lạng Sơn, vòng dây Nylon là một lựa chọn đáng tin cậy.

• Dyneema (và các vật liệu UHMWPE tương tự): Vòng dây Dyneema mỏng, nhẹ và ít thấm nước hơn Nylon. Nó phù hợp cho các chuyến leo núi dài ngày hoặc leo núi kiểu alpine, nơi trọng lượng là yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, nó ít co giãn và kém bền hơn khi chịu nhiệt độ cao do ma sát.

Vòng dây tự buộc (Tied Loops)

Loại này được tạo ra bằng cách bạn tự lấy một đoạn dây dù phụ (accessory cord) và buộc hai đầu lại với nhau bằng một nút an toàn, thường là nút nối kép (double fisherman's bend). Vòng dây tự buộc thường được dùng để tạo các nút thắt ma sát như nút Prusik. Nút Prusik giúp bạn leo lên một sợi dây thừng hoặc dùng làm điểm hãm an toàn dự phòng khi đu dây xuống.

Vòng dây có rất nhiều ứng dụng trong thực tế. Dưới đây là những công dụng quan trọng nhất.

• Tạo điểm neo (Building Anchors): Đây là công dụng cơ bản nhất. Bạn có thể quàng vòng dây qua các vật thể tự nhiên chắc chắn như cây cối, cột đá để tạo một điểm neo an toàn. Bạn cũng có thể dùng nó để kết nối nhiều điểm bảo vệ nhân tạo lại với nhau, tạo thành một hệ thống neo vững chắc.

• Nối dài điểm bảo vệ (Extending Protection): Khi leo các cung đường ngoằn ngoèo, dây thừng sẽ bị ma sát nhiều nếu các điểm bảo vệ không thẳng hàng. Dùng một vòng dây dài (runner) để nối dài điểm bảo vệ giúp dây thừng chạy thẳng hơn, giảm lực cản và giúp việc kéo dây dễ dàng hơn.

• Tự bảo vệ tại trạm neo (Personal Anchor System): Bạn có thể dùng một vòng dây và một carabiner khóa để tự cố định mình vào trạm neo trong khi thực hiện các thao tác khác. Điều này giúp bạn luôn ở trạng thái an toàn.

• Sử dụng trong cứu hộ: Các vòng dây, đặc biệt là vòng dây tự buộc với nút Prusik, rất quan trọng trong các tình huống cứu hộ. Chúng cho phép tạo ra các hệ thống ròng rọc đơn giản để kéo người hoặc vật nặng lên.

Lựa chọn vòng dây

Khi chọn mua vòng dây, bạn cần xem xét các yếu tố sau:

• Chất liệu: Chọn Nylon nếu bạn ưu tiên độ bền và giá cả. Chọn Dyneema nếu bạn cần trọng lượng nhẹ cho các chuyến đi dài.

• Chiều dài: Một bộ dụng cụ tiêu chuẩn thường bao gồm nhiều vòng dây có độ dài khác nhau. Các độ dài phổ biến là 60cm (thường dùng cho bộ quickdraw) và 120cm (dùng để tạo neo hoặc nối dài điểm bảo vệ). Các vòng dây dài hơn như 180cm hoặc 240cm cũng hữu ích cho các hệ thống neo phức tạp.

• Tiêu chuẩn an toàn: Luôn chọn các sản phẩm có chứng nhận an toàn UIAA hoặc CE. Thông tin này thường được in trực tiếp trên nhãn của sản phẩm.

Bảo quản và kiểm tra

Vòng dây là thiết bị an toàn sống còn. Bạn phải bảo quản và kiểm tra chúng cẩn thận.

• Kiểm tra trước mỗi lần dùng: Tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu sờn, rách, đứt chỉ, hoặc phai màu do hóa chất, ánh nắng mặt trời.

• Làm sạch: Giặt vòng dây bằng tay với nước lạnh và xà phòng nhẹ nếu chúng bị bẩn, sau đó phơi khô tự nhiên ở nơi thoáng mát.

• Lưu trữ: Cất giữ vòng dây ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh xa ánh nắng trực tiếp, hóa chất và các vật sắc nhọn.

• Ghi lại lịch sử sử dụng: Biết rõ tuổi thọ và tần suất sử dụng của vòng dây để thay thế kịp thời. Hầu hết các nhà sản xuất khuyến cáo thay thế vòng dây sau 5-10 năm, hoặc ngay lập tức nếu nó đã chịu một cú rơi mạnh hoặc có dấu hiệu hư hỏng.

Khi nào tôi cần thay thế vòng dây?

Bạn cần thay thế vòng dây ngay lập tức nếu nó có dấu hiệu sờn rách, biến màu, hoặc đã chịu một cú rơi lớn.

Vòng dây Dyneema và Nylon, loại nào tốt hơn?

Mỗi loại có ưu điểm riêng, Nylon bền và co giãn tốt hơn trong khi Dyneema nhẹ và ít thấm nước hơn.

Vòng dây là một công cụ đơn giản nhưng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho bạn. Hiểu rõ về chúng giúp bạn đưa ra lựa chọn đúng đắn và sử dụng chúng một cách hiệu quả. Xem các loại vòng dây chính hãng tại WeTrek.vn.