Ngay cả những loại giày chống nước tốt nhất cũng vẫn có thể để lọt tuyết, nước, bụi và cát sỏi. Để tránh điều này, hãy dùng xà cạp (gaiters). Các loại xà cạp che chắn các chỗ hở ở phần trên của giày dép nhằm bảo vệ chân của bạn khỏi các yếu tố bên ngoài.   Chọn mua xà cạp không hề phức tạp chút nào. Khi lựa chọn xà cạp, bạn nên chú ý tới 3 điều sau: 

• Bạn sẽ dùng xà cạp làm gì: loại hình hoạt động bạn sắp tham gia sẽ là một yếu tố quyết định khi chọn mua xà cạp.
• Chiều cao của xà cạp: với những chiều cao khác nhau, xà cạp sẽ có những cách sử dụng khác nhau.
• Tính năng cần thiết: một số tính năng bổ sung như chống nước, đai buộc cũng nên được cân nhắc.

PHÂN LOẠI XÀ CẠP

Một đôi xà cạp phù hợp hay không tùy thuộc vào chuyến đi dự kiến của bạn và điều kiện mà bạn sẽ gặp phải. Có các loại chính sau:

• Xà cạp leo núi: xà cạp dành cho leo núi thường khá nhẹ và thông thoáng, có thể bảo vệ chân khỏi đá, bụi bẩn và mưa nhỏ trong điều kiện thời tiết ẩm ướt.
• Xà cạp dã ngoại thám hiểm: thường có lớp bảo vệ dày hơn và chống nước tốt hơn xà cạp leo núi. Xà cạp dã ngoại thám hiểm cũng có thể dùng cho leo núi, trượt tuyết hay leo núi địa hình.
• Xà cạp leo núi địa hình: có lớp bảo vệ rất chắc chắn, một số mẫu còn có khả năng giữ nhiệt nếu địa điểm leo núi có khí hậu quá khắc nghiệt. Hầu hết xà cạp leo núi địa hình đều có khả năng chống nước, vải thoáng khí để tạo cảm giác thoải mái và an toàn nhất.
• Xà cạp trượt tuyết: thường có khả năng chống nước, chống thấm tốt, chất liệu thông thoáng để mồ hôi cơ thể vẫn thoát được ra ngoài. Tuy nhiên thường không bền được như xà cạp leo núi địa hình.
• Xà cạp leo núi băng: được thiết kế chuyên dụng cho môn thể thao này, xà cạp leo núi băng thường làm bằng vải chống nước và được gia cố cho bền chắc hơn.
• Xà chạp chạy bộ: thường được dùng khi chạy đường mòn, rất nhẹ và linh hoạt, chủ yếu giúp giữ sạch đôi giày khi bạn chạy trên đường mòn.

CHIỀU CAO XÀ CẠP

Chiều cao của xà cạp sẽ phụ thuộc vào mức độ bảo vệ bạn muốn. Thường xà cạp cổ cao sẽ dành cho các môn thể thao trượt tuyết, còn xà cạp cố thấp sẽ được dùng khi leo núi hay chạy bộ.

• Xà cạp cổ thấp (trên mắt cá): loại xà cạp này được thiết kế chủ yếu cho chạy đường mòn hoặc leo núi vào mùa nóng, khi bạn cần được mát mẻ nhất có thể.
• Xà cạp cổ lửng: Loại xà cạp này thường dài từ 20 – 30 cm, thích hợp với nhiều điều kiện thời tiết và hoạt động.
• Xà cạp cổ cao: thường cao từ 38 – 45 cm, chủ yếu dành cho các điều kiện khó khăn như tuyết dày hoặc băng rừng, hoặc khi thời tiết xấu.

CÁC TÍNH NĂNG CỦA XÀ CẠP

Chống nước: Xà cạp dùng cho leo núi địa hình hay trượt tuyết thường làm từ vải chống nước, thông thoáng để mồ hôi chân thoát ra ngoài.   

Chống côn trùng: Đôi khi, bạn sẽ thấy có loại xà cạp làm từ chất liệu chống côn trùng, hoặc thiết kế chống côn trùng để ngăn ruồi muỗi, các loại bọ xâm nhập. Đây là tình năng rất có ích nếu như bạn muốn băng qua một khu rừng nhiệt đới.  

Vải siêu bền: Một số loại xà cạp dùng vải siêu bền cho phần bọc cổ chân, nhằm chống lại sự cọ xát, va chạm với băng, đá, đôi khi cả các vết cắt của đế đinh khi vô ý.  

Vải mềm: chất liệu vải mềm vừa linh hoạt vừa co dãn, nhưng cũng chịu thời tiết khá hiệu quả.  

Vải phủ nylon: các loại xà cạp cơ bản thường rất nhẹ và làm bằng vải PU phủ nylon, rất phù hợp cho những chuyến đi ngắn ngày nhưng đi qua những địa hình khó.  

Cách đóng mở: Các loại xà cạp thường được mở và đóng bằng các loại khóa xé-và-dính (nhãn hiệu VELCRO® hoặc tương tự), mặc dù có một số mẫu dùng khóa kéo cứng cáp. Các mẫu xà cạp cũ thường được mở từ phía sau, đồng nghĩa với việc cởi ra đeo vào bất tiện hơn.   Khóa đóng trên: Các mẫu xà cạp cơ bản thường được nịt lại bằng khóa móc và dây co giãn; một số mẫu phức tạp hơn lại dùng dây quai riêng với khóa cam.   Dây buộc bàn chân: phần này cố định đoạn dưới của xà cạp xung quanh cổ chân. Các mẫu xà cạp cơ bản dùng dây quai đơn giản. Các mẫu cao cấp dùng dây da hoặc sợi tổng hợp dày hơn nhằm tăng độ bền.   Móc dây giày: được trang bị trên một số mẫu, phần này cho phép bạn buộc dây giày vào xà cạp để tăng khả năng bảo vệ.  

CHẤT LIỆU XÀ CẠP

Cũng tương tự như quần áo thể thao, chất liệu góp phần quyết định công năng sử dụng của xà cạp. Hầu hết các mẫu xà cạp có phần dưới chống ăn mòn nhằm tránh bị trầy xước, và phần trên chống nước hoặc chống thấm nước tốt. Dưới đây là chi tiết về các loại vật liệu phổ biến nhất:

• Nylon phủ: Các mẫu xà cạp cơ bản đều rất nhẹ và thường được làm từ nylon phủ PU. Loại vật liệu này phù hợp với các chuyến dã ngoại ngắn ngày hoặc chạy việt dã trên đá dăm, cát và cây bụi ẩm ướt.
• Gore-Tex®: Loại vật liệu đa lớp nổi tiếng này có khả năng chống nước cực tốt, kín gió mà lại thoáng khí. Đây là sự lựa chọn lí tưởng khi cần băng qua những nơi ẩm ướt hay đầy tuyết.
• Nylon Cordura®: Loại vật liệu siêu bền này chống lại sự bào mòn của băng tuyết, đá và đôi khi là cả những chỗ sắc nhọn
• Vải Schoeller®: Dòng sản phẩm vải vỏ mềm này vừa có khả năng đàn hồi và co giãn, vừa bảo vệ tốt trước các tác động của thời tiết.

MỘT SỐ LƯU Ý KHI CHỌN VÀ SỬ DỤNG XÀ CẠP

Mang đúng cách: hầu hết các loại xà cạp đều có nhiều cỡ khác nhau để vừa với các cỡ giày khác nhau. Khi bạn đi thử, hãy đóng khóa dán ở hai đầu trước, sau đó thắt lại dây chun và cuối cùng là dây buộc bàn chân, để xà cạp có thể bọc gọn bên ngoài giày.  

Căn chỉnh: bạn có thể điều chỉnh khóa dán để căn chỉnh lại độ vừa vặn, không nhất thiết phải đóng hết toàn bộ khóa dán.  

Đưa chốt ra bên ngoài chân: khi mang xà cạp, chú ý đặt chốt của dây buộc bàn chân ra phía bên ngoài của bàn chân. Nếu bạn để chốt ở mu trong bàn chân, khi bước đi bạn có thể vô tình đá vào nó.  

Sử dụng móc: với mẫu xà cạp có móc dây giày, cố gắng kéo móc phủ qua càng nhiều dây giày các tốt, để xà cạp phủ kín lên giày. Chọn xà cạp vừa vặn: Hầu hết các mẫu xà cạp có nhiều cỡ khác nhau tương đồng với cỡ giày. Khi bạn mặc thử xà cạp, hãy điều chỉnh dây quai để chắc chắn rằng nó vừa khít. Mục tiêu là che kín đôi giày của bạn hết mức có thể. Đeo xà cạp thấp cổ bên dưới quần đi mưa của bạn: Điều này giúp bạn có được khả năng chống nước tốt nhất.

Ethan Nguyen